Moleküller

Kovalent bağlı moleküller, aşağıdaki kurallara göre adlandırılır: Latince sayılar kullanılır. Birinci ametalin sayısı bir ise "mono" ön eki kullanılmaz. Önce elektronegatifliği daha düşük olan element, sonra daha yüksek olan element yazılır. Daha yüksek elektronegatifliğe sahip elemente "-ür" ya da "-oksit" eki eklenir. Örnekler: CO → Karbon monoksit; N₂O₅ → Diazot pentaoksit; CO₂ → Karbon dioksit. Bazı istisnalar: Hidrojenin halojenlerle oluşturduğu bileşiklerde halojenin önüne "mono" ön eki koyulmaz. Ses uyumu kuralına dikkat edilir.

Apolar moleküller, molekül genelinde belirgin bir negatif veya pozitif kutuplaşmanın bulunmadığı moleküllerdir. Bazı apolar molekül örnekleri: hidrokarbonlar; metan; etil alkol; oksijen; azot; karbondioksit; yağlar. Apolar moleküllerin özellikleri arasında: Suda çözünürlük: Apolar moleküller, apolar çözücülerde çözünebilirken, polar çözücülerde (örneğin su) çözünmeleri zordur. İntermoleküler güçler: Moleküller arasındaki zayıf London dispersiyon kuvvetleri nedeniyle düşük erime ve kaynama noktaları. Simetrik yapı: Çoğu apolar molekül simetrik bir yapıya sahiptir.

Birleşik atom örnekleri olarak aşağıdaki kimyasal bileşikler verilebilir: Su (H₂O); Amonyak (NH₃); Karbondioksit (CO₂); Sodyum Klorür (NaCl); Kalsiyum Karbonat (CaCO₃); Potasyum Nitrat (KNO₃); Hidrojen Klorür (HCl); Kükürt Dioksit (SO₂); Glikoz (C₆H₁₂O₆). Bileşikler, iki veya daha fazla farklı elementin atomlarının kimyasal bağlarla bir arada tuttuğu moleküllerden oluşur.

Kinetik teorinin bazı varsayımları: Gazlar, bağımsız hareket eden taneciklerden oluşur. Gazlar, bulunduğu kabı tamamen doldurur. Gaz molekülleri arasında büyük boşluklar bulunur. Gaz tanecikleri arasında çekim kuvveti yoktur. Gaz tanecikleri arasında ve taneciklerle kabın iç yüzeyi arasında çarpışmalar tamamen esnektir. Herhangi bir anda bir gazın tüm moleküllerinin hızları birbirine eşit değildir. Gaz moleküllerinin hızları, mutlak sıcaklıkla doğru orantılıdır.

Sitrik asit döngüsünde (Krebs döngüsü) üretilen bazı moleküller: Karbondioksit (CO2). NADH. FADH2. ATP (veya GTP). Bir glikoz molekülünden iki pirüvat oluştuğu ve her pirüvat asetil-CoA'ya dönüşerek döngüye girdiği için, sitrik asit döngüsü her glikoz molekülü için iki defa gerçekleşir.

C2H4 bileşiğinin basit formülü CH2'dir. Bu formül, bileşikteki elementlerin en sade halini gösterir ve atom sayılarının oranları en küçük tam sayılarla ifade edilir.

Dehidrasyon tepkimesi, tepkiyen moleküllerden su kaybının meydana geldiği bir kimyasal tepkimedir. Dehidrasyon tepkimeleri, eliminasyon tepkimelerinin bir alt grubudur. Dehidrasyon tepkimesine örnek olarak şunlar verilebilir: Alkollerin eterlere dönüşmesi (örneğin, iki monosakkaritten bir disakkarit oluşması); Alkollerin alkenlere dönüşmesi; Karboksilik asitlerin asit anhidritlere dönüşmesi; Amidlerin nitrillere dönüşmesi; Şekerin konsantre sülfürik asitle tepkimesi sonucu karbon oluşumu. Ayrıca, canlıların metabolik faaliyetleri sırasında da dehidrasyon tepkimesi gerçekleşir. Lizozom, sadece hidroliz yapan bir organel olduğundan, dehidrasyon tepkimesi gerçekleştirmeyen organeller arasında bulunur.

HF (hidrojen florür) bileşiği polardır. Bunun sebebi, moleküldeki atomların farklı tür ametallerden oluşması ve bir tarafında pozitif yük, diğer tarafında ise negatif yük bulunmasıdır.

Su ve hava molekülleri şunlardır: Su Molekülleri: Su, doğal çevrede maddenin üç halinde de (katı, sıvı, gaz) bulunabilen tek yaygın bileşiktir. Su molekülü, iki hidrojen atomunun oksijene tekli kovalent bağlarla bağlanmasıyla oluşur. Moleküldeki atomları bir arada tutan bağlar polar kovalent bağlardır; molekülde oksijenin bulunduğu bölge kısmi eksi, hidrojenler ise kısmi artı yük taşır. Su molekülleri, hidrojen bağları sayesinde birbirlerine tutunur. Hava Molekülleri: Hava, atmosferde yukarı doğru hareket ettiğinde genleşir, hacmi artar ve soğur. Havanın içinde su molekülleri bulunur. Hava molekülleri, gaz halinde olup her yöne serbestçe hareket eder.

Reaktif kimyasal tepkimelerde, bir maddenin kimyasal değişikliklere veya kimyasal tepkimelere girme eğilimi gözlemlenir. Reaktif kimyasal tepkimelerde meydana gelen bazı olaylar şunlardır: Renk değişimi. Katı oluşumu. Gaz çıkışı. Isı enerjisi açığa çıkması veya soğurulması. Ayrıca, reaktifler, endüstride, laboratuvarda ve günlük hayatta yaygın olarak kullanılır. Reaktiflerin kimyasal tepkimelerdeki önemi oldukça büyüktür. Reaktiflerin güvenli kullanımı son derece önemlidir. Reaktiflerin kullanımı öncesi, güvenlik talimatlarının okunması ve uygun koruyucu ekipmanların kullanılması önemlidir.

Bazı polar molekül örnekleri: Su (H₂O); Amonyak (NH₃); Kükürt dioksit (SO₂); Hidrojen sülfür (H₂S); Etanol (C₂H₆O). Polar moleküller, bağlı atomlar arasında elektronegatiflik farkı olduğunda oluşur.

Kimyasal türlerde itme ve çekme kuvvetleri, birbirine yaklaşan kimyasal türlerin içerdiği parçacıklar arasında oluşur. Çekme kuvvetleri: Atom çekirdeği ve elektronlar arasında meydana gelir; çekirdekler diğer kimyasal türün elektronlarını çeker. Zıt yükler arasında gerçekleşir; örneğin, bir türün çekirdeği ile diğer türün elektronları arasında çekim kuvveti oluşur. İtme kuvvetleri: Aynı yükler arasında meydana gelir; protonlar pozitif yüklüdür ve birbirini iter, negatif yüklü elektronlar birbirini iter. Güçlü etkileşimler, çekme kuvvetlerinin itme kuvvetlerinden baskın olduğu durumlarda oluşur ve kimyasal bağ olarak adlandırılır.

Üç atomlu moleküllere bazı örnekler şunlardır: Su (H₂O). Amonyak (NH₃). Karbondioksit (CO₂). Ozon (O₃). Trikarbon (C₃). Hidrojen triatomic (lH₃). Trisoufre (S₃). Ayrıca, trioller de üç atomlu moleküller arasında yer alır ve bir merkezi atoma bağlı üç oksijen atomu içerirler.

Dehidratasyonla oluşan moleküller, hidrasyon sentezinde hidrojen ve oksijen elementlerinin birleşmesiyle su (H₂O) olarak ortaya çıkar. Ayrıca, organik sentezde dehidrasyon reaksiyonları sonucunda şu moleküller oluşabilir: Alkollerin eterlere dönüşmesi (örneğin, iki monosakkaritten bir disakkarit oluşması); Alkollerin alkenlere dönüşmesi; Karboksilik asitlerin asit anhidritlere dönüşmesi; Amidlerin nitrillere dönüşmesi. Dehidrasyon tepkimeleri, basit moleküllerin birleşirken su açığa çıkardığı yapım (anabolik) tepkimelerdir ve bu süreçte ATP harcanır.

Kimya ile ilgili arka plan görselleri bulabileceğiniz bazı siteler: freepik.com. istockphoto.com. tr.pngtree.com. tr.pikbest.com. depositphotos.com.

Birim zamanda birim yüzeye çarpan tanecik sayısı aşağıdaki faktörlere bağlıdır: Gazın sıcaklığı. Gazın yoğunluğu. Taneciklerin ortalama hızı. Yüzeyin alanı. Bu hesaplamalar, gazların ideal olduğu varsayımına dayanır ve gerçek hayatta sapmalar gösterebilir.

Element molekülleri, aynı tür atomların bir araya gelerek oluşturduğu moleküllerdir. Bazı element molekülleri: İki atomlu moleküller: Hidrojen (H₂), oksijen (O₂), iyot (I₂). Çok atomlu moleküller: Kükürt (S₈), fosfor (P₄). Dolayısıyla, element moleküllerinin sayısı, iki atomlu ve çok atomlu moleküllerin çeşitliliğine bağlı olarak birçok olabilir. Not: Elementlerin toplam sayısı yaklaşık 118'dir, ancak bunların sadece 92 tanesi doğada bulunmaktadır.

Diatomik, iki atomdan oluşan molekülleri ifade eder. Diatomik moleküller, ikili halde apolar bağlı atomlardan oluşur. Karbon monoksit (CO) gibi farklı atomlardan oluşan moleküller ise polar bağlı moleküller olarak adlandırılır.

Monoatomik elementler, yalnız bir tane atom içeren tek atomlu elementlerdir. Diatomik elementler, iki atom tarafından oluşturulmuş moleküllerden oluşur. Elementler, aynı cins atomların bir araya gelmesiyle oluşur.

Farklı cins atom içeren moleküllere bileşik molekülü denir. Bileşik molekülü, aynı zamanda farklı cins atomlardan oluşan saf maddelere de verilen addır. Bileşiklere örnek olarak su (H₂O) ve karbondioksit (CO₂) verilebilir.