Moleküller

Kimyasal denklemlerde molekül sayısının korunmamasının nedeni, atomların farklı sayıda yeni moleküller oluşturabilmesidir.

Kovalent bağlı moleküller, Latince sayı önekleri kullanılarak adlandırılır. Bu önekler, moleküldeki atomların sayısını belirtir: 1: mono; 2: di; 3: tri; 4: tetra; 5: penta. İlk yazılan atom bir tane ise, "mono" öneki yazılmaz. Örnek adlandırmalar: N2O5: di azot penta oksit; CO2: mono karbon di oksit; PCl3: fosfor tri oksit.

Element molekülleri, sadece bir tür atomdan oluşan moleküllerdir. Bazı örnek element molekülleri: - Oksijen molekülü (O2): İki oksijen atomunun birleşimiyle oluşur. - Hidrojen molekülü (H2): İki hidrojen atomunun birleşimiyle oluşur. - Klor molekülü (Cl2): İki klor atomunun birleşimiyle meydana gelir. - Karbon molekülü (C): Tek bir karbon atomu, element molekülü olarak kabul edilir.

Apolar moleküller, simetrik yük dağılımına sahip olup, dipol momenti taşımayan moleküllerdir. Bazı apolar molekül örnekleri: - Element molekülleri: O2, N2, H2. - Organik moleküller: Metan (CH4), tolüen, benzen. - Karbon bileşikleri: Çoğu karbon bileşiği apolar yapıdadır. - Soygazlar: Argon, helyum, kripton, neon. Apolar moleküller, apolar çözücülerde (örneğin, yağlar) iyi çözünürlerken, polar çözücülerde (örneğin, su) çözünmezler.

Birleşik atom örnekleri, farklı cins atomlardan oluşan moleküllerdir. İşte bazı örnekler: Su (H₂O): İki hidrojen ve bir oksijen atomunun birleşmesiyle oluşur. Karbon dioksit (CO₂): Bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşur. Metan (CH₄): Bir karbon ve dört hidrojen atomundan oluşur. Glukoz (C₆H₁₂O₆): Altı karbon, on iki hidrojen ve altı oksijen atomundan oluşur. Asetik asit (C₂H₄O₂): İki karbon, dört hidrojen ve iki oksijen atomundan oluşur.

Kinetik teorinin varsayımları şunlardır: 1. Gaz molekülleri bağımsızdır ve her yönde gelişigüzel hareket ederler. 2. Gazın hacmi, içinde bulunduğu kabın hacmine eşittir. 3. Gaz molekülleri arasında büyük boşluklar bulunur ve gerçek hacimleri toplamı, gazın hacmi yanında ihmal edilebilir. 4. Gaz molekülleri arasında çekim kuvveti yoktur. 5. Gaz taneciklerinin çarpışmaları tamamen esnektir. 6. Gaz moleküllerinin hızları mutlak sıcaklıkla doğru orantılıdır.

Molekül sayısı, bir bileşiğin bir molünde bulunan moleküllerin toplam sayısını ifade eder. Yapılan deneyler sonucunda bir molün yaklaşık olarak 6.022 sayıya eşit olduğu belirlenmiştir. Bu sayıya Avogadro sayısı denir.

Sitrik asit döngüsünde (Krebs döngüsü) aşağıdaki moleküller üretilir: 1. 3 NADH. 2. 1 FADH₂. 3. 1 ATP (veya GTP). 4. 2 CO₂ (karbon dioksit).

Dehidrasyon tepkimesi, iki molekülün birleşirken su molekülünün açığa çıkması sonucu gerçekleşen bir kimyasal tepkimedir. Bu süreçte su molekülü oluşur ve iki küçük molekül birleştirilerek daha büyük bir molekül oluşturulur. Örnekler: - Amino asitlerden protein oluşumu sırasında. - Monosakkaritlerden disakkarit veya polisakkarit oluşumu esnasında.

C2H4 basit formülü, eten (etilen) molekülüne aittir.

HF (hidrojen florür) polar bir moleküldür.

Polar moleküller, iki atomun kovalent bağda elektronları eşit olmayan şekilde paylaşması durumunda oluşur. Bazı polar molekül örnekleri: - Su (H2O); - Amonyak (NH3); - Kükürt dioksit (SO2); - Hidrojen sülfür (H2S); - Karbon monoksit (CO); - Ozon (O3); - Hidroflorik asit (HF).

Element molekülü örnekleri şunlardır: 1. Oksijen (O2): İki oksijen atomunun birleşmesiyle oluşan molekül. 2. Hidrojen (H2): İki hidrojen atomunun birleşmesiyle oluşan molekül. 3. İyot (I2): İki iyot atomunun birleşmesiyle oluşan molekül. 4. Kükürt (S8): Sekiz kükürt atomunun birleşmesiyle oluşan molekül.

Koku molekülü, doğayı oluşturan varlıkların havaya sürekli yaydıkları ve koku olarak algıladığımız kimyasal maddelerdir. Bu moleküller, uçucu olup, havada çözünerek burnun iç kanallarından beyne elektriksel uyarılar gönderir ve böylece koku alma olayı gerçekleşir.

Avogadro sayısı ve Avogadro kanunu farklı kavramlardır, ancak birbirleriyle ilişkilidirler. Avogadro sayısı, bir maddenin bir molündeki atom veya molekül sayısını ifade eder ve bu sayı 6.02214076 × 10²³ olarak belirlenmiştir. Avogadro kanunu ise, aynı sıcaklık ve basınç koşullarında eşit hacimdeki farklı gazların eşit sayıda molekül içerdiğini belirten bir yasadır.

İnorganik moleküllerin temel molekülleri şunlardır: 1. Su (H2O): Yaşamın en temel bileşenlerinden biridir ve biyokimyasal reaksiyonların gerçekleştiği ana ortamdır. 2. Mineraller: Organizmaların büyümesi ve çeşitli biyolojik işlevleri yerine getirmesi için gerekli olan inorganik maddelerdir. 3. Asitler ve Bazlar: Suda çözüldüklerinde hidrojen iyonu (H+) veya hidroksit iyonu (OH-) üreten bileşiklerdir. 4. Tuzlar: Asit ve bazların tepkimeye girmesiyle oluşan bileşiklerdir.

Su ve hava molekülleri şunlardır: 1. Su Molekülleri: Su, hidrojen (H) ve oksijen (O) atomlarından oluşur ve bu atomlar kimyasal tepkimeler olmadan bir araya gelerek su moleküllerini oluştururlar. 2. Hava Molekülleri: Hava, çeşitli gazların birleşiminden oluşur ve temel olarak %78 azot (N) ve %21 oksijen (O) içerir.

Reaktif kimyasal tepkimelerde maddeler arasındaki atom veya molekül etkileşimleri sonucunda yeni maddeler oluşur. Bu süreçte: Atomların bağları kırılır ve yeniden düzenlenerek yeni bağlar oluşur. Enerji alışverişi gerçekleşir; tepkime sırasında enerji alınabilir veya salınabilir. Maddenin özellikleri değişir ve orijinal bileşenlerden farklı özelliklere sahip yeni maddeler ortaya çıkar.

Polar moleküllerin bazı örnekleri şunlardır: Su (H₂O). Amonyak (NH₃). Kükürt dioksit (SO₂). Etanol (C₂H₆O). Hidrojen florür (HF). Karbon monoksit (CO). Ozon (O₃). Polar moleküller, elektrik yüklerinin simetrik olmayan dağılımına sahip olan moleküllerdir.

Kimyasal türlerde itme ve çekme kuvvetleri, bağlanma sırasında atomların ve moleküllerin elektron bulutları ve çekirdekleri arasındaki etkileşimler sonucu oluşur. İtme kuvvetleri, aynı yüklü iyonların veya atomların birbirini itmesi şeklinde ortaya çıkar. Çekme kuvvetleri ise şu şekillerde gerçekleşir: - Güçlü etkileşimler: Çekme kuvvetleri itme kuvvetlerinden büyükse, kimyasal bağlar oluşur. - Zayıf etkileşimler: Çekme ve itme kuvvetleri birbirine yakın olduğunda veya çekme kuvvetleri az baskın olduğunda meydana gelir.