Mayoz

Mayoz ile oluşan hücrelerin farklı olmasının birkaç nedeni vardır: Krossing-over (parça değişimi). Homolog kromozomların rastgele dizilimi. Homolog kromozomların rastgele ayrılması.

Krossing over, mayoz bölünmenin profaz I evresinde homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gerçekleşen gen alışverişidir. Bu olay, yavru hücrelerde yeni alel kombinasyonlarının oluşmasını sağlar ve canlılarda genetik çeşitliliğin en önemli kaynaklarından biridir.

Mayoz bölünme iki aşamada gerçekleşir: Mayoz-1 ve Mayoz-2. Mayoz-1 evreleri: 1. Profaz-1: Kromozomlar yoğunlaşır, homolog kromozomlar eşleşir ve genetik rekombinasyon (krossing-over) gerçekleşir. 2. Metafaz-1: Homolog kromozomlar hücrenin ortasında dizilir. 3. Anafaz-1: Homolog kromozomlar zıt kutuplara çekilir, kardeş kromatitler ayrılmaz. 4. Telofaz-1: Kromozomlar kutuplara çekilir, çekirdek zarı yeniden oluşabilir ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi) gerçekleşir. Mayoz-2 evreleri: 1. Profaz-2: Kromozomlar yeniden yoğunlaşır, çekirdek zarı yok olur. 2. Metafaz-2: Kromozomlar hücrenin ortasında dizilir. 3. Anafaz-2: Kardeş kromatitler ayrılır ve zıt kutuplara çekilir. 4. Telofaz-2: Kromozomların etrafında çekirdek zarı oluşur, kromozomlar çözülür ve sitokinez tamamlanır. Sonuç olarak, mayoz bölünme sonucunda n kromozom sayısına sahip 4 yavru hücre oluşur.

Mayozda 4 hücre, mayoz I ve mayoz II evrelerinin tamamlanmasıyla oluşur. Mayoz I evreleri: 1. Profaz I: Kromozomlar yoğunlaşır, homolog kromozomlar eşleşir ve genetik parça değişimi (krossing over) gerçekleşir. 2. Metafaz I: Homolog kromozom çiftleri rastgele hücrenin ortasında dizilir. 3. Anafaz I: Homolog kromozom çiftleri ayrılır ve zıt kutuplara gider. 4. Telofaz I: İki yeni hücre oluşur. Mayoz II evreleri: 1. Profaz II: Kromozomlar yeniden yoğunlaşır, çekirdek zarı kaybolur. 2. Metafaz II: Kromozomlar hücrenin ortasında dizilir. 3. Anafaz II: Kardeş kromatitler ayrılır ve zıt kutuplara gider. 4. Telofaz II: Dört yeni haploit hücre oluşur. Sonuç olarak, mayoz bölünme sonucunda n kromozomlu 4 yeni hücre meydana gelir.

Krossing over (parça değişimi), mayoz bölünmenin profaz I evresinde gerçekleşir. Bu evrede homolog kromozomlar eşleşir ve tetrat adı verilen dört kromatitli bir yapı oluşturur.

Hayır, krossin over (crossing-over) ve rekombinasyon aynı şey değildir. Rekombinasyon, yavrularda farklı özellik kombinasyonlarının oluşmasını sağlayarak genetik çeşitlilik yaratır. Krossin over (crossing-over) ise, mayoz I'in profaz I evresinde homolog kromozomlar arasında genetik materyalin (gen) değişimidir. Her iki süreç de ökaryotlarda mayoz I'in profaz I evresinde gerçekleşir ve homolog kromozomların eşleşmesi sayesinde mümkün olur.

Hücre bölünmeleri üç ana kategoriye ayrılır: 1. Amitoz: Genellikle tek hücrelilerde görülen en basit hücre bölünmesi türüdür. 2. Mitoz: Zigotun şekillenmesinden itibaren; canlının oluşumu, büyümesi, canlılığını devam ettirmesi ve yıpranan ya da bozulan hücrelerin yeniden oluşmasını sağlar. 3. Mayoz: Eşeyli olarak çoğalan canlılarda gamet hücrelerinin yapılmasını sağlar.

Mayoz bölünmede iki evre olmasının nedeni, kromozom sayısının yarıya indirilmesi ve genetik çeşitliliğin sağlanması gerekliliğidir. Mayoz I ve Mayoz II olarak adlandırılan bu evrelerin temel amaçları: Mayoz I: Kromozom sayısını yarıya indirir ve homolog kromozomlar arasında krossing over (parça değişimi) ile genetik çeşitlilik sağlar. Mayoz II: Mitoz benzeri bir bölünme ile her bir hücredeki kromozom sayısının korunmasını sağlar. Bu iki evreli süreç, üreme hücreleri olan sperm ve yumurta hücrelerinin oluşumunu mümkün kılar.

Erkek ana hücresindeki mayoz bölünme sonucunda n (haploit) kromozomlu dört sperm meydana gelir. Mayoz bölünme, kromozom sayısını yarıya indiren bir bölünme türüdür.

Homolog kromozomlar, mayoz bölünmenin profaz I evresinde parça değişimi yapar. Bu süreç, "crossing-over" veya "krosover" olarak adlandırılır ve homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gen alışverişi gerçekleşir.

Mayozda interkinez, mayoz I ve mayoz II aşamaları arasında gerçekleşir ve DNA replikasyonu olmadan yeni hücrelerin oluşmasını sağlar. İnterkinez sırasında: Sentrozomlar birbirinden uzaklaşarak zıt kutuplara doğru hareket eder ve yeni iğ iplikleri oluşur. Eğer çekirdek zarfları oluşmuşsa, bu zarflar veziküller halinde parçalanır. İnterkinez, özellikle DNA replikasyonu olmadan oluşan mayoz II'de, gamet sayısının artırılması ve döllenme oranının yükseltilmesi açısından önemlidir.

Mayoz ve mitoz arasındaki temel farklar şunlardır: Hücre Sayısı: Mitoz: Bir hücreden iki hücre oluşur. Mayoz: Bir hücreden dört hücre oluşur. Genetik Çeşitlilik: Mitoz: Genetik çeşitlilik yok denecek kadar azdır, çünkü hücreler birbirinin tam kopyasıdır. Mayoz: Genetik çeşitlilik çok daha fazladır, çünkü mayoz sırasında kromozomlar rastgele birleşir ve bu da farklı gen kombinasyonlarına yol açar. Kromozom Sayısı: Mitoz: Kromozom sayısı değişmez. Mayoz: Kromozom sayısı yarıya iner. Hücre Fonksiyonu: Mitoz: Genellikle büyüme, onarım ve hücre yenileme gibi somatik (vücut) hücrelerinin bölünmesinde rol oynar. Mayoz: Üreme hücrelerinin (sperm ve yumurta hücreleri) oluşumunda rol oynar. Maraz kelimesi ise belgelerde geçmemektedir ve bu nedenle bir karşılaştırma yapılamaz.

Homolog kromozomların ayrılmaması, mayoz-1 bölünmesinin anafaz-1 evresinde gerçekleşir. Bu evrede, hücrenin ortasına dizilen homolog kromozomlar, iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir. Bu durum, farklı eşey hücrelerinin farklı kromozom kombinasyonlarına sahip olmasına yol açar.

Mayozda DNA'nın iki katına çıkmasının nedeni, DNA'nın kendini eşlemesi ve kalıtsal materyalin iki katına çıkmasıdır. Mayoz bölünme sonucunda bir hücreden dört yavru hücre oluşur ve bu hücrelerin kalıtsal özellikleri ana hücreden farklıdır.

Yumurta ana hücresi (yumurta hücresi), bölünme yeteneği olmadığı için sentrozom içermez. Sentrozom, hayvan hücrelerinde hücre bölünmesine aracılık eden bir organeldir.

Mayoz bölünme iki evreden oluşur: Mayoz-1 ve Mayoz-2. Mayoz-1 evreleri: Profaz-1; Metafaz-1; Anafaz-1; Telofaz-1. Mayoz-2 evreleri: Profaz-2; Metafaz-2; Anafaz-2; Telofaz-2.

Mayoz bölünme, eşeyli üreyen canlıların üreme ana hücrelerinde gerçekleşir. Örneğin, memelilerde mayoz bölünme sonucu sperm ve yumurta hücreleri oluşur.

Duplikasyonun (bir genin veya DNA bölgesinin ikilenmesi) bazı nedenleri: Homolog rekombinasyon hataları. Retrotranspozisyon. DNA polimeraz hataları. Duplikasyonlar, genellikle gelişimsel anomalilere, genetik hastalıklara ve kansere katkıda bulunabilir.

Evet, mayoza uğrayan bir hücre bir daha mayoz geçiremez. Mayoz bölünme geçiren hücre, bölünme yeteneğini kaybeder.

Mayozun en önemli özelliği, genetik çeşitliliği artırmasıdır. Bu, iki şekilde gerçekleşir: 1. Krosover (krossing over). 2. Rastgele dizilim. Ayrıca, mayoz bölünme sonucunda kromozom sayısı yarıya iner ve dört farklı eşey hücresi oluşur.