Makaralar

Ağırlıklı makarada kuvvetten kazanç, hareketli makaralarda uygulanır ve kuvvet yükün yarısı kadar olduğunda gerçekleşir. Formül: Kuvvet (F) = Yük (P) / 2.

Sabit makaralar kuvvetten kazanç sağlamaz.

Sabit makaraya örnek olarak şunlar gösterilebilir: 1. Bayrak direkleri. 2. İnşaat alanları. 3. Balıkçı tekneleri. 4. Yangın söndürme hortumlarının sarıldığı yerler. 5. Bazı perde sistemleri.

Hazır makaralar, çeşitli alanlarda kullanılan ve farklı özelliklere sahip olan makara türleridir. İşte bazıları: 1. Sabit Makaralar: Ana yapıya sabitlenmiş bir tekerlek ve ipten oluşur. 2. Hareketli Makaralar: Yük ile birlikte hareket eden ve yükü kaldırmak için gereken kuvveti azaltan bir sistemdir. 3. Bileşik Makaralar: Sabit ve hareketli makaraların birleşiminden oluşur. 4. Dişli Makaralar: Hassas kaldırma işlemleri için tasarlanmıştır. 5. Elektrikli Makaralar: Motor gücü ile çalışır ve manuel çaba gerektirmez. Ayrıca, endüstriyel makaralar olarak adlandırılan ve hava, kablo, topraklama gibi alanlarda kullanılan makara türleri de bulunmaktadır.

Hareketli makaralar kuvvetten kazanç sağlar.

Harken makara, yelken yarışçılarının direk ve bumbadaki ağırlıklarını azaltmak için kullanılan hafif ve dayanıklı bir makaradır. Bu makaralar, maksimum 136 kg çalışma kuvveti ile öne çıkar ve küçük teknelerde iskota ve mandar, büyük teknelerde ise kontrol iplerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Ayrıca, döner uçlu yapısı sayesinde, kokpitten kontrol edilen sistemlerin direk rotasyonuyla sorunsuz bir şekilde uyum sağlar ve anayelken iskotası makaraları sistemleriyle de uyumludur.

Hareketli makaralarda kuvvetten iki kat kazanç vardır.

Balıkçılıkta kullanılan ip makaralar türüne göre değişiklik gösterir: 1. Spinning Makaralar: Yeni başlayanlar için idealdir, kullanımı kolaydır ve yemli veya yapay cazibelerle balık tutmak için uygundur. 2. Baitcasting Makaralar: Daha fazla kontrol ve hassasiyet sunar, büyük balıkları çekmek için kullanılır ancak düğüm oluşumunu engellemek için deneyim gerektirir. 3. Trolling Makaralar: Büyük balıklarla mücadele ederken yüksek kapasite ve dişli oranlarına sahiptir, trol yaparken büyük balıkların çekilmesine dayanacak şekilde tasarlanmıştır. 4. Fly Makaralar: Uçurtma balıkçılığında kullanılır, hafif olup basit bir tasarıma sahiptir ve ipi yönetmeye yöneliktir.

Basit makara ve bileşik makara şu şekilde tanımlanır: 1. Basit Makara: Bir eksen etrafında dönebilen ve cisimlerin hareketini kolaylaştıran araçlara denir. İki çeşidi vardır: - Sabit Makara: Bir yere sabitlenerek sadece dönme hareketi yapabilir. - Hareketli Makara: Hem bir eksen etrafında döner hem de yükselip alçalabilir. 2. Bileşik Makara: Sabit ve hareketli makaraların aynı sistem içerisinde birlikte kullanılmasıyla oluşan makaralardır.

Sabit makaralarda yoldan kazanç yoktur.

Sabit makarada kuvvet, yükün ağırlığına eşittir. Yani, Kuvvet = Yük formülü kullanılır.

AYT Fizik'te makaralarla ilgili sorular genellikle kuvvet kazancı ve denge koşullarıyla çözülür. İşte makaralarla ilgili problemleri çözmek için temel adımlar: 1. Sabit Makara: Kuvvet yönünü değiştirir, kuvvet kazancı sağlamaz. 2. Hareketli Makara: Kuvvetten kazanç sağlar, ancak yoldan kayıp vardır. 3. Palanga: Sabit ve hareketli makaraların birleşiminden oluşur. Palangalarda, kuvvet kazancı ve kayıp, kullanılan makara sayısına bağlı olarak değişir. Çözüm stratejisi olarak, her bir makaranın kuvvet kolu ve yük kolunu belirlemek ve tork eşitliğini kullanmak (Kuvvet × kuvvet kolu = Yük × yük kolu) faydalı olacaktır.

Panjurlarda iki ana tip makara kullanılır: manuel makaralı panjur makarası ve otomatik makaralı panjur makarası. 1. Manuel Makaralı Panjur Makarası: Bu tür makaralar, el ile kontrol edilir ve düğme veya krank kullanılarak panjurun açılıp kapanmasını sağlar. 2. Otomatik Makaralı Panjur Makarası: Motorlu sistemler ile çalışır ve uzaktan kumanda veya otomatik zamanlayıcı ile panjurların kontrol edilmesini sağlar.

Ağırlıkları GK, G ve GM olan K, L ve M cisimleri, ağırlıksız iplerle oluşturulmuş ve sürtünmelerin önemsenmediği sistemde dengedeyse, aşağıdaki ifadeler doğrudur: 1. Kuvvetten kazanç yoktur: Sabit makaralarda kuvvetten kazanç ya da kayıp olmaz. 2. Yoldan kazanç yoktur: Kuvvet uygulanan ipin yer değiştirme miktarı ile yükün yer değiştirme miktarı birbirine eşittir. 3. Kuvvetin yönü değişir: Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirir.

Palanga sistemi, hareketli ve sabit makaraların birlikte kullanıldığı bir basit makine sistemidir. Bu sistemin çalışma prensibi şu şekildedir: 1. Kuvvet Uygulaması: Palanga sistemine bir kuvvet uygulanır. 2. Makara Hareketi: Uygulanan kuvvet, makaraların dönmesini sağlar ve bu sayede yük, makara ile birlikte hareket eder. 3. Kuvvet Kazancı: Hareketli makaralar kullanıldığında kuvvetten iki kat kazanç, yoldan ise iki kat kayıp olur. 4. Yön Değişimi: Kuvvetin yönü, çekilen ipin aşağı veya yukarı olmasına göre değişebilir.

Sabit makaralarda kuvvetten kazanç yoktur.