Liberalizm

Fukuyamacı liberalizm, Francis Fukuyama'nın savunduğu liberalizm anlayışını ifade eder. Fukuyama, "Tarihin Sonu ve Son İnsan" adlı eserinde, liberalizmin insanlığın görebileceği son sistem olduğunu savunmuştur. Fukuyama'nın liberalizm anlayışı şu temel özelliklere dayanır: Hoşgörü ve bireysel haklar: Liberalizm, farklılıklara hoşgörü ve bireysel haklara saygı ilkelerini içerir. Neoliberalizm eleştirisi: Fukuyama, neoliberalizmin liberalizmden bir sapma olduğunu ve "her şeye inanabilirsin ama başkasının da her şeye inanmasına izin vermelisin" ilkesinin neoliberal düşüncede "ben istediğime inanırım, başkaları da bana karışamaz" şeklinde değiştiğini savunur. Ulusçuluk tehdidi: Liberalizmin ulusçuluk tarafından tehdit edildiğini ve bu durumun kanlı çatışmalara yol açabileceğini belirtir. Fukuyama, 2022'de yazdığı "Liberalizm ve Hoşnutsuzlukları" adlı eserinde, liberalizmin radikal sağ (ırkçılık) tarafından da tehdit altında olduğunu ve bu tehditlere karşı liberalizme sıkı sıkıya sarılmak gerektiğini savunur.

Görünmez el, serbest piyasa ekonomisi sisteminde geçerlidir. Bu kavram, İskoç ekonomist Adam Smith tarafından ortaya atılmıştır.

1950 yılında kurulan Liberal Köylü Partisi, batı tarzı liberalizmi savunmuştur. Türkiye Köylü Partisi ise köylüyü sınıf temeline dayanmadan savunmak amacıyla 19 Mayıs 1952'de Demokrat Parti'den ayrılan bir grup tarafından kurulmuştur. Liberal Köylü Partisi'nin bazı amaçları: Köyleri demokratik hayatın ana temeli olarak kabul etmek. Köy, bucak, belediye ve il idarelerini merkezin etkisinden kurtarıp idari muhtariyete kavuşturmak. Adaleti mülkün esası haline getirmek. Çalışanların iyi yetiştirilmesini sağlamak. Köylünün hayatını sosyal güvence altına almak. Basın ve yayın hürriyetini serbestleştirmek.

Hareket dergisi, kendisini Nurettin Topçu'nun sahiplendiği felsefe temelinde, İslam'la ve milliyetçilikle buluşturulmuş bir toplum düzeni inşa etmeye adamış bir dergidir. Derginin savunduğu ideolojiler: Milliyetçilik: Anadolucu bir milliyetçilik anlayışını benimsemiş, ırkçılığı ön plana çıkaran Türk milliyetçiliği yerine, kavim ve din unsurlarını bünyesinde yoğuran, vatan unsuruna bağlı Türk milliyetçiliğini savunmuştur. Sosyalizm: "İslam sosyalizmi", "Müslüman Anadolu sosyalizmi" gibi kavramlaştırmaları kullanmış, devletçi bir anlayışı benimsemiştir. İslamcılık: Dergide, dini yayınların bulunmadığı bir dönemde, din, milliyetçilik, sosyal nizam ve inkılap gibi kavramlara resmi görüşün dışında yeni anlamlar yüklenmiştir. Hareket dergisi, yayın hayatı süresince aktif politikadan uzak durmuş ve herhangi bir siyasi partiye destek vermemiştir.

Liberallerin en çok oy aldığı seçim hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, bazı ülkelerdeki liberal partilerin aldığı oy oranları şu şekildedir: Danimarka. Hollanda. Belçika.

Liberal yaklaşım, bireysel özgürlük ve fırsat eşitliğine dayanan bir siyasi felsefedir. Realist yaklaşım ise, insan doğasının kötümser bir yorumuna dayanır ve devletlerin temel amacının güç ve çıkar maksimizasyonu olduğunu öne sürer. İki yaklaşım arasındaki temel farklar, insanın doğasına bakış, gücün tanımı ve uluslararası işbirliği konularına yaklaşımlarında ortaya çıkar.

Ferdiyetçilik, (bireycilik) felsefede ferdin üstün değer olduğunu kabul eden doktrindir. Ferdiyetçilik felsefesinin temel ilkeleri şunlardır: Özgürlük. Bağımsızlık. İçsel doğruluk. Sorumluluk. İnsan hakları. Ferdiyetçilik felsefesi, 19. yüzyıl Almanya’sında Max Stirner tarafından ortaya atılmıştır.

Carbonari, 19. yüzyılın başlarında İtalya'da kurulmuş gizli bir devrimci topluluktur ve liberal ve vatansever fikirleri savunmuştur. Başlıca amaçları: Tiranlığı yenmek ve anayasal bir hükûmet kurmak. Halkın özgürlüklerine sahip çıkmasını sağlamak. Toplumları kral ve imparatorların baskısından kurtarmak. Demokratik rejimi yerleştirmek. Carbonari, ruhban karşıtı bir tutum sergilemiştir. Grup içinde farklı görüşler bulunmaktaydı; bazı üyeler cumhuriyet isterken, diğerleri sınırlı monarşiyi tercih ediyordu.

TCF'nin (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası) amaçları şunlardır: Cumhuriyet ilkesini, liberalizmi ve demokrasiyi benimsemek. Dini inançlara saygılı olmak. Tek partili, muhalefetsiz sistemin otoriter yönetime kaymasını önlemek. İstiklal Mahkemeleri'nin temsil ettiği keyfi yargı yetkisine son vermek. Kuvvetler ayrılığı ilkesini savunmak. Halkın temel hak ve özgürlüklerine odaklanmak. TCF, yaklaşık 6 ay sonra, Şeyh Said İsyanı bahane edilerek kapatılmıştır.

Hayır, liberal demokrat ve DEVA aynı değildir. Liberal Demokrat Parti (LDP), Besim Tibuk liderliğinde, devletin gücünden feragat edeceğini ilan eden ve liberal görüşlü bir siyasi partidir. Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) ise, Ali Babacan liderliğinde 9 Mart 2020 tarihinde kurulmuş, liberal muhafazakâr, neoliberal, sosyal adaletçi ve pro-Avrupacı bir siyasi partidir.

Liberalizm ve realizm arasındaki temel farklar şunlardır: Devletlerin Davranışı: Realizm: Devletler, uluslararası politikanın temel aktörleridir ve ulusal çıkarlarını korumak için kendi güçlerine güvenirler. Liberalizm: Devletler, karşılıklı fayda sağlamak için iş birliği yapabilir ve etkileşime girerler. Güvenlik ve Güç Mücadelesi: Realizm: Devletler, güvenliği diğer kaygıların üzerinde tutar ve güç mücadelesi içindedir. Liberalizm: Devletler, uluslararası anarşiyle başa çıkmak için iş birliğini tercih eder. Uluslararası Sistemin Yapısı: Realizm: Uluslararası sistem anarşiktir ve merkezi bir otorite yoktur. Liberalizm: Anarşik uluslararası sistem yerine, daha karmaşık bir yapı ve işbirliği fırsatları olduğunu savunur. İnsan Doğası ve Değerler: Realizm: İnsan doğasını gücün peşinden giden ve kötü olanı enstrüman olarak kullanabilen bir yapı olarak görür. Liberalizm: İnsan doğasını iyi olarak ele alır ve kolektif hareket olasılığını inanır.

Liboş, Türk Dil Kurumu'na göre "liberal ekonomiyi ve liberal siyaseti savunurken çabucak zengin olmayı amaçlayan ve bu yolda hiçbir değer yargısını kabul etmeyen, her şeyi mübah gören kimse" anlamına gelir. Ayrıca, liboş kelimesi liberallere, özellikle sosyalist düşüncedekilerin küçümseme ve alay etme amaçlı hitap şekli olarak da kullanılır.

Ordoliberalizm, devletin serbest piyasanın kendi teorik potansiyeline yakın sonuçlar üretmesini sağlama ihtiyacı üzerinde duran, sosyal devlet içermeyen sosyal piyasacı bir Alman ekonomik liberalizm modelidir. Bu model, sosyal piyasa ekonomisi olarak adlandırılır. Ordoliberalizm, 1930-1950 yılları arasında Walter Eucken, Franz Böhm ve diğer Alman iktisatçılar tarafından geliştirilmiştir.

Le Figaro, genellikle sağcı ve merkez sağ bir yayın çizgisine sahiptir.

Nurettin Topçu, liberal olarak değerlendirilebilecek düşüncelere sahiptir. Topçu'nun liberal çizgiye yakın düşünceleri şu şekilde özetlenebilir: Eğitim anlayışı. İdeal eğitim sistemi. Liberal Aydınlanmacı söylem. Ancak, Topçu'nun liberalizmle çelişen yönleri de bulunmaktadır ve genel olarak liberalizm karşıtı bir düşünür olarak yorumlandığı da olmuştur.

3H kuralı, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: Ali Saydam'ın 3H kuralı." Fatih Terim'in 3H kuralı." 3H Hareketi.

Türkiye, 1923-1929 yılları arasında liberal ekonomi politikası izlemiştir. Liberal ekonomi politikası, 1950 yılında Demokrat Parti'nin iktidara gelmesiyle birlikte yeniden benimsenmiştir.

Neoliberalizm ve liberalizm arasındaki temel farklar şunlardır: Odak Noktası: Liberalizm, piyasa özgürlüğünün yanında insan hak ve özgürlüklerini de savunur. Devlet Rolü: Liberalizm, devletin refaha yönelik uygulamalar yapmasını savunurken, neoliberalizm devletin tek amacının var olmak olması gerektiğini öne sürer. Uluslararası Sistem: Liberalizm ulusal politikalardan ve sermayelerden bahsederken, neoliberalizm uluslararası bir serbestleşmeden bahseder. Felsefi Yaklaşım: Neoliberalizm, var olan çerçeve içinde toplumsal amaçlara ulaşmak için piyasaların kullanılmasını savunurken, liberteryenizm daha radikal bir bakış açısına sahiptir. Neoliberalizm, genellikle liberalizmin bir alt dalı veya yeni bir biçimi olarak kabul edilir, ancak bazı eleştirmenler tarafından liberalizmle eş anlamlı kullanılmaz ve daha çok olumsuz bir anlam yüklenerek kullanılır.

Besim Tibuk'un ekonomi görüşleri şu şekilde özetlenebilir: Sosyalizm ve vahşi kapitalizme eleştiri: Kitaplarında sosyalizm ve vahşi kapitalizme eleştiriler yöneltmiştir. Liberal ekonomi: Dünyanın klasik liberalizme dönüşünü savunmuştur. Devletçilik düzeninin eleştirisi: Türkiye'deki devletçilik düzenini, özellikle 1930 sonrası uygulamaları, ekonomik bir yıkım olarak değerlendirmiştir. Özelleştirme: Özelleştirme gelirlerinin yeni iş sahaları ve fabrika açılışlarında kullanılmasını önermiştir. Devletin ekonomi üzerindeki etkisi: Devletin ekonomiyi yönetmesinin 10 ailenin eline yol açacağını iddia etmiştir. Tibuk, ekonomi görüşlerini "Özetle 21. Yüzyıl Türkiye Ekonomisi Nasıl Olmalı?" adlı kitabında detaylı bir şekilde ele almıştır.

Devletçi ekonomi, devletin ekonomik faaliyetlerde aktif rol aldığı, özel girişimlerin sınırlandığı bir sistemdir. Liberal ekonomi ise devletin ekonomik faaliyetleri sınırlandırdığı, özel teşebbüsün ve serbest piyasanın desteklendiği bir sistemdir. Türkiye'de, kuruluş yıllarında Lozan Barış Antlaşması ve İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlara bağlı olarak liberal politikalar uygulanmış, ancak 1929 Dünya Ekonomik Krizi nedeniyle devletçi ekonomi modeline geçilmiştir.