TürkSiyasiTarihi

Necmettin Erbakan, Kayıp Trilyon Davası olarak bilinen davada, Refah Partisi'ne yapılan hazine yardımının devlete iade edilmemesi iddiasıyla "özel evrakta sahtecilik" suçundan 2 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. Cezanın infazı, sağlık sorunları nedeniyle birkaç kez ertelendi.

Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), Cumhuriyet Halk Fırkası'nın (CHF) devletçilik ilkesine karşıdır. SCF, ekonomide liberalizmi savunmuş ve CHF'nin mali, iktisadi ve iç politikalarının birçok noktasına karşı çıkmıştır.

YDH kısaltması iki farklı siyasi partiyi ifade edebilir: 1. Yeni Demokrasi Hareketi (YDH), 22 Aralık 1994 tarihinde iş insanı Cem Boyner'in liderliğinde kurulmuş liberal bir siyasi partidir. 2. Yeni Doğuş Hareketi (YDH), 1 Ağustos 2015 tarihinde "partiler üstü" bir siyasi hareket olarak kurulmuştur.

1950 seçimlerinin önemli olmasının bazı nedenleri şunlardır: İktidarın el değiştirmesi: 1950 seçimleri, Cumhuriyet Halk Partisi'nin 27 yıllık iktidarını sona erdirerek, Demokrat Parti'nin tek başına iktidara gelmesiyle Türkiye'de iktidarın ilk kez "barış havası" içinde ve halkın arzusuna uyarak "sükunetle" el değiştirmesini sağlamıştır. Demokratik yenilikler: Seçim kanununda yapılan değişiklikle "gizli oy, açık tasnif" yöntemi ilk kez bu seçimlerde uygulanmıştır. Toplumsal etki: Bu seçimler, toplumun siyasi bir aktör olarak siyaset sahnesine çıkışına işaret etmiş ve siyasi iktidarın belirlenmesinde etkili olmuştur. Sembolik anlam: 14 Mayıs 1950, "beyaz ihtilal" veya "beyaz devrim" olarak da adlandırılır. 1950 seçimleri, Türk siyasi tarihinde çok partili dönemin başlangıcı olarak da büyük bir öneme sahiptir.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, tek partili muhalefetsiz bir sistemin otoriter yönetime kayabileceği endişesiyle, partili cumhurbaşkanlığına ve Mustafa Kemal Paşa'nın baskın yönetimine karşıdır. Ayrıca, laiklik, merkeziyetçilik ve köktenci değişimlere de karşı çıkarak adem-i merkeziyetçiliği, kuvvetler ayrımını ve evrimci değişimi savunmuştur. Fırka, dini siyasete alet etme ve Şeyh Sait İsyanı'na destek iddialarıyla da suçlanmıştır.

1970 yılında Türkiye'de yaşanan bazı önemli olaylar: 26 Ocak: Necmettin Erbakan, Milli Nizam Partisi'ni kurdu. 11 Şubat: 1970 yılı bütçesi mecliste reddedildi, Başbakan Süleyman Demirel istifa etti. 20 Şubat: Boğaziçi Köprüsü'nün inşaatı başladı. 3 Mart: 32. Türkiye Hükûmeti (3. Demirel Hükûmeti) mecliste güvenoyu alarak göreve başladı. 28 Mart: Kütahya'nın Gediz ilçesinde meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 1.087 kişi öldü, 1.260 kişi yaralandı. 9 Ağustos: Devalüasyon yapıldı. 15-16 Haziran: Türkiye tarihindeki en büyük işçi eylemlerinden biri gerçekleşti. 25 Ekim: Genel nüfus sayımı yapıldı, Türkiye'nin nüfusu 35,666,549 olarak tespit edildi. 27 Kasım: İstanbul'daki Atatürk Kültür Merkezi bütünüyle yandı. 11 Aralık: Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur, cumhurbaşkanına ülkede devam eden öğrenci olayları nedeniyle muhtıra verdi.

Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), kurucu lideri Fethi Okyar ve parti yöneticilerinin talebiyle, 17 Kasım 1930'da kapatıldı. SCF'nin kapatılma nedenleri arasında şunlar gösterilebilir: İzmir mitingi: SCF'nin İzmir'deki mitingine olan ilgi, hem Fethi Okyar'ın hem de Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) yönetiminin beklediğinden çok daha fazlaydı. Halk desteği: SCF, halktan önemli destek görerek kısa sürede iktidara alternatif bir parti konumuna geldi. Bürokratik baskı: SCF'nin devam etmesi durumunda, büyük bir halk kitlesini peşinden sürüklemesi ve partinin kontrol edilemeyecek kadar büyümesi endişesi vardı. Cumhurbaşkanı Atatürk'ün tepkisi: Bazı kaynaklar, Mustafa Kemal Atatürk'ün SCF'nin kapatılmasına karşı çıktığını belirtse de, Atatürk'ün belediye seçimlerindeki SCF başarısı nedeniyle oldukça sinirlendiği de iddia edilmiştir. Ayrıca, SCF'nin kanunsuz ve usulsüz hareketlerde bulunduğu da öne sürülmüştür.

Kösedağ Savaşı, Anadolu Selçuklu Devleti'nin siyasi birliğinin bozulmasına neden olmuştur. Bu savaşın ardından Anadolu Selçuklu Devleti, Moğol hâkimiyeti altına girmiş ve Moğol tabiiyeti altına girmiştir.

İlim Yayma Vakfı, İlim Yayma Cemiyeti tarafından 31.03.1973 tarihinde kurulmuştur. Kurucular arasında rahmetli Turgut Özal, kardeşi Korkut Özal, Sabahattin Zaim ve Av. Yusuf Türel bulunmaktadır. Mütevelli Heyeti Başkanı Necmeddin Bilal Erdoğan'dır.

Misak-ı Millî'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Millî egemenlik ve bağımsızlık: İçeride hakimiyet-i millîye, dışarıda ise istiklâl-i tam fikrini benimsemiştir. Sınırların belirlenmesi: Türkiye'nin sınırlarını tanımlamış ve güvence altına almıştır. Milli birlik ve dayanışma: Türk milletinin birlik ve dayanışma ruhunu vurgulamıştır. Milli kimlik ve kültürel değerler: Türk milletinin milli kimliğini ve kültürel değerlerini korumayı hedeflemiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri: Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırları, büyük ölçüde Misak-ı Millî ilkeleri doğrultusunda oluşmuştur.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın (TCF) ilk lideri (reisi) Kazım Karabekir'dir. Fırkanın diğer lider konumundaki kişiler (reis-i saniler) ise Dr. Adnan Adıvar ve Rauf Orbay'dır.

Doğru Yol Partisi (DYP) ve Demokrat Parti (DP) aynı siyasi oluşumdur, ancak farklı dönemlerde farklı isimlerle var olmuşlardır. DYP, 23 Haziran 1983 tarihinde kurulmuş ve 2007 yılında adını Demokrat Parti olarak değiştirmiştir. Günümüzde, 2009 yılından bu yana Doğru Yol Partisi, kurumsal kimliği, ilkeleri ve siyasi anlayışıyla Demokrat Parti adı altında varlığını sürdürmektedir.

Alaş Partisi, 26 Ağustos 1920 tarihinde, Bolşeviklerin Alaş Otonomu'nu işgal eden Beyaz Ordu'yu yenmesinin ardından, Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla siyasi sahneden çekilmiştir.

Prens Sabahattin, Meslek-i İçtima (Sosyal Sistem) akımına mensuptur. Bu akım, 1900'lerin başından Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar etkili olmuş bir reform ve çağdaşlaşma programıdır.

Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın (SCF) kapatılmasıyla İzmir Ayaklanması arasında bir ilişki olduğu düşünülmektedir. SCF'nin kapatılmasında, 1931 yılında gerçekleşen ve parti destekçileri ile bazı aşırı gruplar arasında yaşanan bu ayaklanmanın, hükümeti hedef alması etkili olmuştur. Ayrıca, SCF'nin kapatılması sürecinde, CHF'nin SCF'yi irtica ile suçladığı ve bu tür propagandalarla siyasi arenanın tek aktörü olmaya çalıştığı da belirtilmektedir. Bu olaylar, SCF'nin kapatılmasında önemli bir rol oynamış, ancak kapatma kararının tek bir faktöre indirgenemeyeceği de ifade edilmektedir.

1. İnönü Savaşı Sonrası Siyasi Gelişmeler: Londra Konferansı (23 Şubat 1921). Türk-Afgan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921). İstiklal Marşı'nın Kabulü (12 Mart 1921). Moskova Antlaşması (16 Mart 1921). 2. İnönü Savaşı Sonrası Siyasi Gelişmeler: TBMM'nin Uluslararası Tanınması. Düzenli Orduya Güvenin Artması.

Deniz Gezmiş ve Mahir Çayan'ın Karşıyaka Mezarlığı'na defnedilmesinin nedeni, 6 Mayıs 1972'de idam edilmelerinin ardından, vasiyetleri yerine getirilmeyerek, aralıklarla gömülmeleridir. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın yan yana gömülmeleri istenmiş, ancak bu talep yerine getirilmemiştir. Karşıyaka Mezarlığı, özellikle 12 Eylül darbesi öncesinde birçok devrimci, solcu ve demokrat kişinin defnedildiği bir mezarlık olarak bilinmektedir.

İsmet İnönü'ye "Büyük Şef" denmesinin nedeni, 1938 yılında Atatürk'ün ölümünden sonra olağanüstü toplanan TBMM tarafından oy birliğiyle cumhurbaşkanı seçilmesi ve aynı kurultayda partinin "değişmez genel başkanı" olarak "Millî Şef" ünvanını almasıdır. Bu ünvan, 1946 yılında yapılan 2. Olağanüstü Kurultay'da kaldırılmıştır.

Ahmet Muhip Dıranas, Demokrat Parti (DP) saflarında siyaset yapmış ve bu partiye yakın olan Zafer gazetesinde günlük yazılar yazmıştır. Dıranas, birkaç kez DP'den Sinop milletvekili adayı olmuşsa da seçimleri kazanamamıştır.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF), Mustafa Kemal Atatürk'ün eski silah ve dava arkadaşları olan Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele ve Adnan Adıvar'ın öncülüğünde 17 Kasım 1924'te kurulmuştur. TCF'nin başkanı Kazım Karabekir, ikinci başkanı ise Rauf Orbay'dır.