KürtKültürü

Elaha filmi, 22 yaşındaki Elaha'nın evlenmeden önce sözde masumiyetini geri kazanması gerektiğine olan inancını konu alır. Bir cerrah kızlık zarını yeniden inşa edebilir, ancak Elaha böyle bir ameliyatı karşılayamaz. Elaha, hayatı sorgulamaya başlar ve kendi belirlediği cinselliğin peşinden gitmeye karar verir. Film, sıkı bir Alman-Kürt topluluğunda kadınların bedensel özerkliğini ve kültürel kimliği tabuları ele alan hassas bir dramadır.

Dengbêjlerin amacı, Kürt sözlü edebiyatında kilam ve stran söyleyerek kültürel mirası yaşatmaktır. Dengbêjler, aşk, göç, savaş, ölüm, yas, sevinç gibi toplumsal olayları destansı türkülerle insanın ruhunu saran ve etkileyen bir tarzda söylerler. Dengbêjler, aynı zamanda toplumun ifade edemediği, açıklayamadığı, ifade etme olanağı bulamadığı tüm duygu biçimlerini dile getirir. Dengbêjlik, özellikle Serhat Bölgesi diye anılan Van, Kars, Erzurum, Ağrı, Muş gibi yerleşim yeri köylerinde hala sürdürülmektedir.

"Kırmızı olsun, beş kuruş fazla olsun" deyimi, belirli bir yöreye ait olmaktan ziyade, genellikle Türk toplumunda kırmızıya olan düşkünlüğü anlatan bir sözdür. Ayrıca, bu deyim, müziğe ve kırmızıya gönül vermişlikleriyle tanınan Çingeneler arasında da kullanıldığı belirtilmektedir.

"Dilo Ez Bımrım" türküsü veya şarkısı, belirli bir yöreye ait olarak tanımlanmamıştır. Ancak, Kürtçe bir eser olduğu bilinmektedir. Bazı yorum ve seslendirenler: Simurg; Ayşe Şan; Şivan Perwer; Diljen Ronî.

"Berivanım" türküsünün hikayesi, besteci Polat'ın, Berivan çiçeğinin çevresinde başka bitkilere yaşam hakkı vermemesi özelliğinden ilham alarak, Anadolu'nun doğu bölgelerinde yaşanan başlık parası sorunlarını bu çiçek üzerinden harmanlamasıdır. Ayrıca, "Berivanım" türküsü, "Dağ başında bir gül gibi, boynu bükük kalan yarim" dizeleriyle, aşık olunan kişiye duyulan özlem ve aşkı anlatır.

Kürt destanlarından bazıları şunlardır: Memê Alan Destanı. Siyabend û Xecê Destanı. Kerr û Kulik Destanı. Dimdim (Kela Dimdimê) Kalesi Destanı. Demirci Kava (Kawayê Hesinkar) Destanı. Zembilfroş Destanı. Rüstem-i Zal (Rustemê Zal) Destanı. Ayrıca, Kürt mitolojisinde önemli bir yere sahip olan Mem u Zin destanı da bir aşk hikayesini anlatır.

Gülşifte Ferahani, "Güneşin Kızları" dizisinde oynayan Kürt oyuncudur. Ferahani, filmde bir Kürt kadın taburunun başkomutanı olan Bahar karakterini canlandırmıştır.

Haznevî, Haznevîlik tarikatının kurucusu ve önderi olan Ahmed Haznevî'yi ifade edebilir. Ahmed Haznevî'nin yaptığı bazı işler şunlardır: İlmi faaliyetler: Medrese eğitimi almış ve çevresinde ilim talebelerine ders vermiştir. Tasavvufi çalışmalar: Nakşbendiyye-i Hâlidiyye tarikatında mürşit olarak görev yapmış ve bu tarikat içinde bir kol oluşturmuştur. Toplumsal hizmetler: Suriye'de yetimhane, ilkokul, lise ve üniversite düzeyinde medreseler açmış, darülaceze ve fırın gibi sosyal tesisler kurmuştur. Dini ve hukuki danışmanlık: Suriye'deki halk ve âlimler tarafından hukuki sorunlara çözüm bulmak için başvurulan bir otorite olarak görülmüştür.

"Ezê Bêjim" Kürtçe bir şarkı olup, dengbêj (halk ozanı) olan şarkıcının Kürtlere seslenmesi, köleliğe son verilmesi ve Kürdistan'ın özgürleştirilmesi çağrısı yapmaktadır. Şarkının sözleri şu şekildedir: > Ezê bêjim, ez dengbêj im Ji Kurda re ez dibêjim Li ser çiya ez dimeşim Ji Kurda re ez bibêjim Dayîkê me herdem lêdan Hêsirê wan bûn wekî baran Serbilind û serbilindkin Welatê xwe rizgarkin Ezê bêjim, ez dengbêj im Ji Kurda re ez dibêjim Li ser çiya ez dimeşim Ji Kurda re ez bibêjim Bese edî bi koletî Rabin hildin serhildanê Em azadkin Kurdistanê Hem bi şakin gelê xwe Ezê bêjim, ez dengbêj im Ji Kurda re ez dibêjim Li ser çiya ez dimeşim Ji Kurda re ez bibêjim. "Ezê Bêjim" şarkısı, Aram Serhad tarafından seslendirilmiştir.

Yaşar Kemal, Van-Erciş kökenli bir yazardır. Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, Nigar Hanım ile çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak, Adana sınırları içerisindeki Osmaniye'de 6 Ekim 1923'te dünyaya gelmiştir. Yazarın ailesi, I. Dünya Savaşı sırasında sırasıyla Diyarbakır, Şanlıurfa ve Gaziantep'e gitmiş, son olarak da Adana'ya yerleşmiştir.

Şeyhbızın (Şıhbızın) Aşireti, Irak ve Türkiye'de dağınık küçük topluluklara sahip bir Kürt aşiretidir. Özellikleri: Ana yurdu: Irak'ın Süleymaniye şehrinin Bâzân ilçesi ve çevresi. Dil: Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde Soranice, Türkiye'de ise Soranice'nin bir şivesi olan "Şeyhbızeynice" konuşulur. Din: Sünni (çoğunlukla Şafii, bir kısmı Hanefi). Tarihçe: Osmanlı döneminde Safeviler ile olan çatışmalar nedeniyle Kerkük'e sürülmüşlerdir. Önemli yerleşim yerleri: Türkiye'de Ankara'nın Haymana ilçesi, Erzurum'un Oltu ve Şenkaya ilçeleri.

Grup Seyran'ın "Dılo Dılo" albümü, Kahramanmaraş (Pazarcık) yöresine aittir. Grup Seyran, 2003 yılında Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesine bağlı Seyrantepe köyünde, Pazarcık’lı Ferdi Tomay ve Elbistan’lı Ali Polat tarafından kurulmuştur.

Kürt mitolojisinde bazı semboller: Simurg: Efsanevi bir kuş olup, bilgelik ve saflığın sembolüdür. Şahmaran: Yarı insan yarı yılan bedene sahip, bilgelik ve sırların kraliçesi olarak bilinir. Ana: Toprak, su ve yaşamın kaynağını temsil eden kutsal bir anne tanrıça figürüdür. Tawûsî Melek: Ezidilik ve Yarsanlar inancında gökkuşağındaki melektir. Zurvan: Sonsuz zaman ve uzayın tanrısıdır, Ahura Mazda ve Angra Mainyu'nun babasıdır. Ayrıca, Newroz (Nevruz) bayramı da Kürt mitolojisinde önemli bir sembol olup, Demirci Kawa'nın zalim kralı öldürmesini ve baharın gelişini simgeler.

"Tava Sor" (Kızıl Güneş) dizisi, Kürt halkının ve kadınların savaş politikalarına karşı yürüttüğü direnişi anlatıyor. Dizinin bazı konuları: ulusal çizgi; ihanet; mücadele; Kürt yurtseverliği; Kürdistan'daki savaşın gerçekliği. İlk 7 bölümde, 2015-2016 yıllarında Şırnak'ın Cizre ilçesinde yaşanan sokağa çıkma yasakları ve özyönetim savaşları ele alınıyor. Dizi, Kuzey ve Doğu Suriye'nin (Rojava) Dêrik, Girkê Legê, Qamişlo ve Reqa gibi çeşitli bölgelerinde çekildi.

Kürt kolyesinin ne anlama geldiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, kolyelerde kullanılan bazı sembollerin anlamları hakkında bilgi verilebilir. Kurt sembolü. Kartal sembolü. Ayrıca, Süryani kolyeleri de kültürel ve manevi anlamlar taşır. Kolyelerin anlamları, kültürel ve tarihsel bağlamlara göre değişebilir.

Agire Jiyan'ın "Helin" şarkısının hikayesi, Kürt sorununda çözümsüzlük yıllarında, 18 yaşında hayatını kaybeden Helin Başak Kanat'ın yaşamıdır. Helin, 1994'ün başlarında Ankara'dan İstanbul'a giden bir otobüse yapılan silahlı saldırıda ölmüştür. Ayrıca, "Helin" ismi, çevrelerce sevilmeyen kızlara hitap ederken "hell-in" şeklinde de kullanılır.

Kürtlerin en büyük destanı olarak kabul edilen eser, Memê Alan Destanı'dır. Bu destan, 17. yüzyılda yaşamış olan Ahmed-i Hani tarafından "Mem u Zin" adıyla mesnevi olarak yeniden kaleme alınmıştır. Kürt edebiyatında önemli bir yere sahip olan diğer destanlar arasında Zembilfroş Destanı, Hace ve Siyabend (Xecê û Sîyabend) Destanı, Rüstem-i Zal (Rustemê Zal) Destanı ve Dımdım (Kela Dimdimê) Kalesi Destanı da bulunmaktadır.

Karanfilli elma, Kürt kültürüne ait bir gelenektir. Bu gelenek, İran’da Mukriyan ve Erdelan bölgelerinde, Irak’ta Süleymaniye ve Germiyan gibi yerlerde, Türkiye’de ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, özellikle Diyarbakır, Nusaybin ve Van’da yaygındır.

Evet, Beritan filmi gerçek bir hikayeye dayanmaktadır. Film, 1992’de Türk ordusu ile KDP ve YNK'nin ortak düzenlediği bir operasyonda, teslim olmamak için uçurumdan atlayarak hayatını kaybeden Beritan (Gülnaz Karataş) ve gerilla arkadaşlarının dağdaki yaşamlarından bir kesit sunmaktadır.

Şivan Perwer'in "Ey lori lori" ifadesi, Diyarbakır'da kaybolan 8 yaşındaki Narin Güran için yazdığı şarkının bir dizesidir. Şarkının sözleri şu şekildedir: > Hey lorî lorî lorî Hey nayê nayê nayê Serê dayika te bi gorî Bê te sebra min nayê Türkçe çevirisi ise şu şekildedir: > Oy annem oy, Annen kurban olsun sana, Yoksun, gelmiyorsun. Sana kurban olayım. Sensizliğe dayanamıyorum.