KürtKültürü

Diyarbakır'da Yelda Gecesi'nin kutlanmasının nedeni, bu gecenin Kürt kültüründe önemli bir yere sahip olmasıdır. Kürt takvimine göre kış ve yaz ayları iki kırk gün olarak hesaplanır. Bu gece, Zerdüştlük inancına göre karanlığın sona erip aydınlığın hakim olmaya başladığı gece olarak da kabul edilir. Yelda Gecesi'nde aileler bir araya gelir, evler süslenir, müzik eşliğinde şiirler okunur, dengbêjler klamlar söyler ve hikayeler anlatılır.

Dengbejler, çeşitli nedenlerle ağıt yakar: Toplumsal olaylar ve felaketler. Kişisel trajediler. Duyguların ifadesi.

Kürtlerde üç ana kıyafet çeşidi bulunmaktadır: 1. Kadın kıyafetleri: Genellikle uzun bir elbise, başörtüsü ve şalvar veya pantolondan oluşur. 2. Erkek kıyafetleri: Uzun bir gömlek, pantolon ve yelek içerir. 3. Çocuk kıyafetleri: Yetişkin kıyafetlerinin küçültülmüş versiyonlarıdır ve daha canlı renklerle süslenir. Ayrıca, Kürt halkının kültürel kıyafetleri arasında Kiras û Sermil, Xiftan, Fîstan, Şerwal û Miraxanî, Şal û Şapik, Leşkerî, Egal, Gorê, Ris gibi farklı isimler taşıyan kıyafet türleri de bulunmaktadır.

Dilan ismi, Kürtçe kökenli olup "gönüller, kalpler" anlamına gelir. Ayrıca, Farsça'da "Dilan" kelimesi, "gönül alan", "gönül okşayan" anlamına gelir. Türkçe'de ise "güzel, hoş" anlamını taşır.

Yöresel Kürt kıyafetlerinden bazıları şunlardır: Kıras-Fistan. Şal u Şepik. Ayrıca, farklı bölgelerde şu kıyafetler de giyilmektedir: Başûr (Güney – Irak). Rojava (Batı – Suriye). Rojhelat (Doğu – İran). Yöresel Kürt kıyafetlerine şu sitelerden de ulaşılabilir: pinterest.com; tiktok.com.

Kürtlerin geleneksel kıyafeti olan "Şal û Şepik"in bazı nedenleri: Kültürel miras: "Şal û Şepik", Kürt kültürünün önemli bir parçasıdır ve nesilden nesile aktarılan bir miras olarak değer verilir. Bölgesel aidiyet: Bu kıyafet, bölgesel aidiyetin ve toplumsal konumun sembolüdür. Özel günler: Genellikle düğün, nişan, Newroz gibi özel günlerde giyilir. Dayanıklılık ve konfor: Özellikle Urfa kumaşı gibi kullanılan kumaşlar, dayanıklılığı ve rahatlığıyla öne çıkar. Estetik ve tasarım: İşlemeler ve boncuklarla süslenerek modern ve geleneksel unsurların buluştuğu tasarımlar haline getirilir.

"Bahoz" (Fırtına) filmi, 1990'lı yıllarda üniversitede faaliyet gösteren Kürt siyasi hareketini ve bir grup solcu Kürt gencinin dağa çıkış sürecini anlatır. Filmin konusu: Tunceli bölgesinde yaşayan Kürt Alevi genci Cemal Öztürk, üniversite sınavını kazanarak küçük bir Kürt kasabasından İstanbul'a gelir. Büyük şehrin kalabalığı içindeki yalnızlığı, sistem karşıtı devrimci bir Kürt grubuyla tanışmasıyla sona erer. Grubun öncülerinden Helin ile yaşadığı ideolojik çatışma, Cemal'in kimliğini keşfetmesine yardımcı olur. Cemal gibi olan Orhan ve Rojda adlı iki genç de benzer bir süreçten geçer. Gruplarıyla birlikte eyleme geçme fikri, gençlerin gelişimi gibi gerçeğe dönüşür. Film, aşk, devrim, arkadaşlık ve yoldaşlık gibi kavramları Kürt hareketi penceresinden ele alır.

Ronahî TV, Kürtler tarafından kurulan bir televizyon kanalıdır. Kanal, 2012 yılında kurulmuş olup, merkezi Qamishli, Rojava'dadır. Ronahî TV, Suriye'deki Kürt topluluklarını dünyaya duyurmayı amaçlayan ilk Kürtçe televizyon kanalı olarak kabul edilir.

Evet, Beritan bir Kürt filmidir. Beritan, 2006 yapımı, yönetmenliğini Halil Uysal, Jinda Baran ve Dersim Zeravan'ın yaptığı, gerçek bir hikâyeye dayanan bir dram ve savaş filmidir.

"Ay Dilbere" şarkısı, Kürtçe kökenli bir halk ezgisidir.

Zagros filmi, Kürt çoban Zagros'un hikayesini anlatıyor. Özeti: Zagros'un genç eşi Havin, zina iddiasıyla suçlanır. Havin, kızı Rayhan ile birlikte Kürdistan'dan Brüksel'e kaçar. Zagros, eşinin masumiyetine inanarak ailesini geride bırakıp yeni bir hayata başlar.

Yılmaz Erdoğan, Kürt asıllı bir sanatçıdır ve 4 Kasım 1967 tarihinde Hakkâri'de doğmuştur. Ailesi: Baba: Nazım Erdoğan. Anne: Süheyla Erdoğan. Kardeşler: Mustafa Erdoğan (Anadolu Ateşi dans topluluğunun kurucusu) ve Deniz Erdoğan (ses sanatçısı). Eşler: 1993-1998 yılları arasında Sanem Oktar, 2006-2018 yılları arasında Belçim Bilgin ile evlenmiştir. Çocuklar: Berfin (1996) ve Rodin (2010).

"Tava Sor" (Kızıl Güneş) dizisi, Kürt halkının ve kadınların savaş politikalarına karşı yürüttüğü direnişi anlatıyor. Dizinin bazı konuları: ulusal çizgi; ihanet; mücadele; Kürt yurtseverliği; Kürdistan'daki savaşın gerçekliği. İlk 7 bölümde, 2015-2016 yıllarında Şırnak'ın Cizre ilçesinde yaşanan sokağa çıkma yasakları ve özyönetim savaşları ele alınıyor. Dizi, Kuzey ve Doğu Suriye'nin (Rojava) Dêrik, Girkê Legê, Qamişlo ve Reqa gibi çeşitli bölgelerinde çekildi.

Min Dît (Ben Gördüm) filmi, Diyarbakır'da çatışmaların yaşandığı günlerde anne ve babasını kaybeden iki çocuğun hikayesini anlatıyor. Filmde ele alınan bazı konular: Faili meçhul cinayetler. Sokak çocukları. Kimlik ve aidiyet. Savaş ortamının etkileri. Film, çocukların gözünden olayı anlatarak, siyasi arka plana fazla eğilmiyor ve tek amacının, ihtilafın esas kurbanlarının çocuklar olduğunu göstermek olduğunu belirtiyor.

"Veri Yeman" ifadesi, Dengbêj Kerem'in bir şarkısının adı olup, şarkının içeriği hakkında bilgi bulunmamaktadır. Şarkının sözleri ve anlamı hakkında daha fazla bilgi için Shazam veya Apple Music gibi platformlardan yararlanılabilir.

Kurt ile ilgili Türk filmlerinden bazıları şunlardır: "Takip". "Yaralı Kurt". Ayrıca, "Kurtlar ile ilgili filmler" kategorisinde "Vikipedi" sitesinde daha fazla Türk filmi bulunabilir.

Antik Kürt alfabesi olarak aşağıdaki alfabeler sayılabilir: Şemo-Marogulov alfabesi. Bîn û Şad ve Mâsî Suratî alfabesi. Avesta alfabesi. Yezîdî alfabesi. Bunların dışında, Kürtlerin tarih boyunca Aramî ve Yunan alfabelerini de kullandıkları bilinmektedir. Günümüzde çoğunlukla kullanılan iki Kürt alfabesi ise Bedirhan alfabesi (Kurmancî, Hawar ya da Bedirxan alfabesi) ve Soranî alfabesidir.

"Sare Rabe Evare" ifadesi, Kürtçe bir aşk türküsü olan "Sare"ye aittir. Ayrıca, bu ifade Diren İnaç'ın "Sare" adlı şarkısında da geçmektedir.

Kürtlerde kofi, kadınların başa taktıkları geleneksel bir giysidir. Kofinin bazı anlamları: Kadın güzelliğini ve masumluğunu ifade eder. Kürt kadın giyiminin önemli bir aksesuar parçasıdır. Evli kadınları bekarlardan ayırır; evli kadınlar kofiyi göğüslü ve kapalı bir şekilde, kızlar ise önü açık olarak takar. Ailenin maddi durumuna göre kofinin kalitesi ve görüntüsü değişir. Kofi, genellikle çuhadan yapılmış bir kenarı, ipek veya benzeri ipliklerle yapılmış bir tepesi olan bir başlıktır.

Elaha filmi, 22 yaşındaki Elaha'nın evlenmeden önce sözde masumiyetini geri kazanması gerektiğine olan inancını konu alır. Bir cerrah kızlık zarını yeniden inşa edebilir, ancak Elaha böyle bir ameliyatı karşılayamaz. Elaha, hayatı sorgulamaya başlar ve kendi belirlediği cinselliğin peşinden gitmeye karar verir. Film, sıkı bir Alman-Kürt topluluğunda kadınların bedensel özerkliğini ve kültürel kimliği tabuları ele alan hassas bir dramadır.