Kriz

Demokratik kapitalizmin krizi, Financial Times köşe yazarı Martin Wolf'un 2023 yılında yayımlanan "The Crisis of Democratic Capitalism" (Demokratik Kapitalizmin Krizi) adlı kitabında ele aldığı bir konudur. Wolf'a göre, demokratik kapitalizm, geleceğini tehdit eden kritik zorluklarla karşı karşıyadır. Bu zorluklar arasında: Kayırmacı kapitalizm. Gelir dağılımındaki eşitsizlik. Plütokrasi riski. Wolf, müreffeh toplumlar için kapitalizm ve demokrasinin birbirini tamamlaması gerektiğini, bu nedenle temel Batı değerlerinde bir değişim gerekliliği olduğunu savunur.

Wolfgang Streeck'in "Satın Alınan Zaman: Demokratik Kapitalizmin Gecikmiş Krizi" kitabı, 2008'de başlayan finans ve ekonomi krizinin etkilerini ele alır. Kitapta, 1970'lerde başlayan savaş sonrası kapitalizminin neoliberal dönüşümü bağlamında şu konular incelenir: enflasyon, kamu borçları ve artan özel sektör borçları üzerinden devletler, hükümetler ve oy verenler ile kapitalist çıkar sahipleri arasındaki gerginlik ve çatışmalar; Avrupa'da ve başka yerlerde kapitalizm ve demokrasinin değişen ilişkisi; kapitalizmin demokrasiye karşı giderek bağışıklık kazanması. Streeck, krizin alınan borçlarla ötelendiğini ve problemin çözülmeyip yalnızca ertelendiğini savunur.

Türkiye ekonomisinin çöktüğü iddia edilebilecek bazı tarihler şunlardır: 2001 krizi. 2021 yılı. Türkiye ekonomisinin çökme tarihi, kişisel yorumlara bağlı olarak değişebilir ve farklı olaylar bu iddiayı destekleyebilir. Türkiye ekonomisinin durumu hakkında güncel bilgi almak için resmi ekonomik göstergeler ve uzman analizleri takip edilmelidir.

1929 Dünya Ekonomik Krizi, Türkiye'yi çeşitli şekillerde etkiledi: Ekonomik Sektörler: Tarım: Tarım ürünlerinin fiyatlarında düşüş yaşandı, bu da ihracatı olumsuz etkiledi ve tarımsal yatırımlara engel oldu. Sanayi: Temel tüketim mallarının yerli üretimi arttı, ancak genel olarak sanayi sektörü de krizden etkilendi. Siyasi Alan: Kriz, liberal ekonomi politikalarının itibar kaybetmesine yol açtı ve devlet müdahaleciliğinin artmasına neden oldu. Mustafa Kemal Atatürk, 1930 yılında Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı kurdu. Mali Durum: Türk Lirası değer kaybetti. Dış borç ödemeleri ertelendi ve ithalat kısıldı. Sosyal Hayat: Geçim sıkıntısı ve işsizlik arttı, bu da hırsızlık gibi olaylara yol açtı.

Toprak Holding'in batış nedenleri arasında şunlar gösterilmektedir: Toprakbank'ın mali sorunları. Hızlı ve borçlanarak büyüme. Yetersiz yönetim ve profesyonel kadro eksikliği. Aile içi dinamikler.

Yaratıcı yıkım kavramı, ilk olarak 1942 yılında Avusturyalı-Amerikalı ekonomist Joseph Alois Schumpeter tarafından ortaya atılmıştır. 2008 küresel finansal ve ekonomik krizi, yaratıcı yıkım kavramının güncel bir bağlamda ele alındığı bir dönem olmuştur.

1989 ve 1991 ekonomik krizlerinin bazı nedenleri: Körfez Krizi. Yüksek enflasyon. Dış ticaret açığı. İşçi ücretleri. 1989-1993 döneminde işçilerin gerçek ücretleri artmasına rağmen, gelir dağılımındaki adaletsizlik ve yoksullaşma devam etti.

H&M'in içinde bulunduğu krizlerin bazı nedenleri: Toplumsal hassasiyetler. Kızıldeniz krizi. İşçi grevleri. Tedarik zinciri sorunları.

1973 Petrol Krizi, iki temel nedenle ortaya çıkmıştır: 1. Bretton Woods ekonomik sisteminin çökmesi. 2. Arap-İsrail Savaşı.

Krizin bulaşıcılığı, bir ülkede başlayan ekonomik krizin, temel makroekonomik göstergelerden bağımsız olarak, beklentilerde meydana gelen değişim nedeniyle diğer ülkelere de sirayet etmesi olarak açıklanabilir. Krizin bulaşıcılığının bazı nedenleri: Uluslararası sermaye hareketleri. Ticaret ilişkileri. Krizin bulaşıcılığının açıklanmasında kullanılan bazı kavramlar: Saf bulaşma (pure contagion). Musonsal etki (monsoonal effects). Ayrıca, krizlerin bulaşıcılığı konusunda yapılan bazı çalışmalar şunlardır: GARCH modeli. DCC-GARCH modeli.

Rusya'da 1980'lerde ve 1990'larda yaşanan ekonomik krizin bazı nedenleri: Sovyetler Birliği'nin dağılması. Şok terapi programı. Yüksek enflasyon. Dış borç artışı. Sermaye kaçışı. Yapısal sorunlar.

Dodge kamyonetlerin kaldırılma nedenleri arasında düşük satış rakamları ve değişen pazar trendleri bulunmaktadır. Örneğin, Dodge Dakota modeli, motor arızaları ve yüksek üretim maliyetleri nedeniyle 2011 model yılından sonra üretimden kaldırılmıştır. Ayrıca, Dodge'un genel olarak kaslı otomobillerini (Charger ve Challenger) durdurma kararı, Stellantis grubunun elektrikli araçlara geçiş stratejisi ve bu modellerin yakıt verimliliğinin düşük olması nedeniyle alınmıştır. Bu kararlar, çevresel düzenlemeler ve tüketici taleplerinin değişimi gibi faktörlerle de desteklenmiştir.

1980'li yıllarda Türkiye'de buğday krizinin neden olduğuna dair doğrudan bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, 1980'li yıllardan sonra buğday üretimini etkileyen bazı faktörler şunlardır: Nüfus artışı. Girdi maliyetlerinin yüksek olması. Tarım alanlarının azalması. İthalat bağımlılığı.

Türkiye'de en çok bankanın battığı kriz, 2001 Ekonomik Krizi olarak kabul edilir. Batan bazı bankalar: İmar Bankası; Demirbank; Pamukbank; Egebank; İnterbank.

Borsa ile ilgili bazı filmler: Wall Street (1987). The Wolf of Wall Street (2013). Boiler Room (2000). Margin Call (2011). Inside Job (2010). Rogue Trader (1999). Trading Places (1983).

Kriz ve nöbet aynı şey değildir, ancak bazı durumlarda benzer belirtiler gösterebilirler. Kriz, genellikle duygusal bir patlama veya yoğun öfke nöbeti olarak tanımlanır. Nöbet ise, beynin elektriksel aktivitelerindeki değişiklikler sonucu meydana gelen, bilinç kaybı veya kas kasılmaları gibi belirtilerle kendini gösteren bir durumdur. Özetle, kriz ve nöbet farklı kavramlardır; kriz duygusal bir durumu, nöbet ise genellikle fiziksel ve tıbbi bir durumu ifade eder.

Berkshire Hathaway, 2007-2009 krizinde çeşitli yatırımlar yaparak konumunu güçlendirdi. 2007 yılında şirket, Marmon Group'u 4,5 milyar dolara satın alarak büyük bir yatırım gerçekleştirdi. 2008 yılında Berkshire Hathaway, Goldman Sachs ve General Electric'e 8 milyar dolar yatırım yaptı. 2009 yılında ise şirket, Burlington Northern Santa Fe demiryolunu 34 milyar dolara satın alarak en büyük alımını gerçekleştirdi.

Türkiye'deki en büyük ekonomik kriz konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre Türkiye'deki en büyük ekonomik krizler arasında şunlar yer almaktadır: 1994 krizi. 2001 krizi. Diğer bir görüşe göre ise 2008-2012 yılları arasındaki kriz en büyük ekonomik kriz olarak değerlendirilmektedir. Krizlerin etkileri ve büyüklükleri farklı şekillerde değerlendirilebileceği için, en büyük ekonomik kriz konusunda kesin bir yargıya varmak zor olabilir.

Türkiye'nin IMF'ye borç vermesinin nedeni, 2012 yılında IMF'nin küresel ekonomide görülen küçülme sonucunda kısa vadeli ödemelerini yapmakta zorlanması beklenen ülkelere mali destek için 500 milyar dolarlık ek kaynak arayışında olmasıdır. Türkiye, bu ek kaynak için yapılan taahhütler arasında 5 milyar dolar ile yer almıştır. Ayrıca, Türkiye 2013 yılında IMF'ye olan tüm borçlarını kapatarak, IMF'ye borç verebilecek ülkeler arasına girmiştir.

1994 ekonomik krizi Türkiye'yi çeşitli şekillerde etkiledi: Döviz Kuru ve Enflasyon: Türk Lirası, diğer para birimlerine karşı yaklaşık %38 devalüe edildi. Ekonomik Büyüme: Ekonomi küçüldü, 1994 ortalarında piyasalar ısındı. İşsizlik: Üretimdeki azalma işsizliğin artmasına yol açtı. Mali Politikalar: Bütçe ödenekleriyle sınırlı tutulan memur ve işçi ödemeleri, fazla mesaiden alınan ücretlerin düşürülmesi, kamuya personel alımının dondurulması gibi önlemler alındı. Sermaye Hareketleri: Sermaye çıkışıyla birlikte Ocak 1994'te dolar bir günde %14 değer kazandı. Piyasa ve Sektörler: Döviz büfelerinin kuruluş şartları ağırlaştırıldı, bazı bankalar ve aracı kurumlar tasfiye edildi. Bu kriz, 5 Nisan 1994'te açıklanan istikrar paketiyle yönetilmeye çalışıldı.