Koyun

Koyunlarda felç, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Travma ve Yaralanmalar: Sert zeminlerde hareket etmek veya darbelere maruz kalmak kas ve eklem zedelenmelerine yol açabilir. 2. Enfeksiyonlar: Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar eklemleri ve kasları etkileyerek felç benzeri semptomlara neden olabilir. 3. Beslenme Eksiklikleri: Kalsiyum, fosfor, magnezyum ve selenyum gibi minerallerin eksikliği kas ve sinir sisteminin sağlıklı çalışmasını engelleyebilir. 4. Sinir Sistemi Problemleri: Sinirlerin sıkışması veya merkezi sinir sistemini etkileyen hastalıklar felce sebep olabilir. 5. Parazitler: Beyin dokusunu etkileyen bazı parazitler felç benzeri belirtiler ortaya çıkarabilir. Bu durumların teşhisi ve tedavisi için bir veteriner hekime danışılması önerilir.

Doğada damızlık olarak kabul edilen cinsler, genellikle çiftlik hayvanları arasında yer alır ve bunlar arasında sığır (inek, boğa), koyun (koç), keçi, domuz ve at bulunur.

Sivas'ın en iyi koyunu olarak Kangal Akkaraman ırkı kabul edilmektedir.

Merinos koyunu, Balıkesir ilinde özellikle Bursa ve Bandırma bölgelerinde yetiştirilmektedir.

Suffolk koyunları 6-14 yıl arasında yaşayabilirler.

Karabaş ve Akkaraman koyunu aynı koyun ırkıdır.

Merinos koyunu en çok Bursa ilinde yetiştirilmektedir.

Romanov koyunu, yılda iki yılda üç kez doğum yapabilir.

Kuzulamaya yakın koyuna yapılması gerekenler şunlardır: 1. Beslenme: Gebe koyunların, özellikle gebeliğin son döneminde, beslenme gereksinimleri artar. 2. Ağıl Hazırlığı: Koyunlar, doğum yapacakları özel bölmelere alınmalı, bu bölmeler temiz ve aydınlık olmalıdır. 3. Aşılar: CD&T aşısı ve hadım etme için gerekli malzemeler hazır bulundurulmalıdır. 4. Huzursuzluk Belirtileri: Koyunun huzursuz olması, memelerinin büyümesi ve ferçten akıntı gelmesi gibi belirtiler gözlemlenmelidir. Bu hazırlıklar, kuzulama sürecini daha sorunsuz hale getirir ve koyun ile kuzuların sağlığını korur.

Bir koyundan ortalama 17 ile 25 kg arasında et çıkar. Örneğin: 40 kg ağırlığındaki bir koyundan yaklaşık 16-18 kg et çıkar. 50 kg ağırlığındaki bir koyundan yaklaşık 20-24 kg et çıkar. 45 kg ağırlığındaki bir koyundan yaklaşık 20-25 kg et çıkar. Karkas etin tamamı sofraya gelmez; kemik oranı, iç yağlar ve kullanılmayan parçalar çıkarıldığında net et verimi düşer.

1 koyundan en fazla ikiz veya üçüz kuzu alınabilir. Koyunların ikiz veya üçüz doğurabilme oranı, ırklarına, genetik yapılarına, bakım koşullarına ve beslenmeye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, verimli koyun ırklarında ikiz doğurma oranı %20-30 civarında olabilir. Ayrıca, bazı koyunlar sadece tekiz doğurabilir. Ortalama olarak, 100 koyun, eğer ortalama olarak ikiz doğuruyorsa, bir yılda 200 kuzu verebilir. Ancak bu sayı, koyunların sağlık durumu, beslenme programları, ırk özellikleri ve diğer çevresel faktörlere göre değişebilir.

Koyunların süt vermesi için yüksek protein içeren yemler verilmesi gerekmektedir. Bu yemler arasında: Soya küspesi, ayçiçeği küspesi ve pamuk tohumu küspesi gibi protein kaynakları; Mısır, arpa, buğday kırması ve kepek gibi tahıl ürünleri; Kaliteli yonca ve fiğ gibi kaba yemler. Ayrıca, gebeliğin son döneminde koyunlara ek olarak 300 gramdan başlayıp doğuma kadar 800 grama kadar dane yem karması verilmesi de süt verimini artırır.

Koyunlarda süt verimini artıran vitaminler arasında A, D ve E vitaminleri öne çıkmaktadır. Ayrıca, kalsiyum, fosfor, magnezyum ve çinko gibi mineraller de süt üretimi için önemlidir ve bu eksikliklerin giderilmesi için mineral bloklar veya yem katkıları kullanılabilir.

İnterhas aşı programı, sığır ve koyun gibi hayvanlarda çeşitli hastalıkların önlenmesi ve tedavisi için geliştirilen aşıları içerir. Bu programdaki bazı aşılar şunlardır: Trichoben: Bovine trichophytosis'e karşı profilaktik ve terapotik amaçla kullanılan canlı aşı. Biobos L6: Sığırlar için inaktif Leptospira aşısı. Biocan R: Kuduza karşı inaktif aşı. Aşı programı, hayvanların sağlık durumuna, türüne ve yaşadıkları bölgeye göre veteriner hekim tarafından belirlenir.

Kırpılmış koyun, hem sağlık hem de ekonomik açıdan çeşitli faydalar sağlar: 1. Sağlık: Koyunların üzerindeki fazla yünden kurtulmaları, sıcak havalarda serinlemelerini ve deri hastalıklarının önlenmesini sağlar. 2. Ekonomi: Kırkılan yün, temizlendikten sonra yastık, yorgan ve keçe gibi ürünlerde kullanılır veya satılarak ek gelir elde edilir.

2 yaşındaki bir koçun kaç koyunla çiftleşmesi gerektiği, koçun yaşı, sağlığı, verimliliği, genetik yapısı ve sürünün genel durumu gibi faktörlere bağlıdır. Genellikle, bir koçun etkin bir şekilde dölleme yapabilmesi için, 30-40 koyuna kadar eşleşmesi kabul edilebilir bir sayı olarak değerlendirilir. Koçlar günde ikiden fazla koyuna aşılanmamalıdır.

Akkaraman koyun ırkının en iyisi olarak öne çıkan bir koyun türü bulunmamaktadır. Ancak, Akkaraman koyunu, özellikle İç Anadolu Bölgesi'nin sert iklimine dayanıklılığı ile bilinmektedir. Bazı Akkaraman koyunlarının özellikleri: Vücut ölçüleri: Erkekler için 72 cm, dişiler için 64 cm vücut uzunluğu. Canlı ağırlık: Dişilerde 35-40 kg, koçlarda 80-100 kg. Laktasyon süt verimi: 40-60 kg. Kuzu verimi: Ortalama 1,2, ikiz doğum oranı %4-5. Yapağı verimi: 2,2 kg. Akkaraman koyunu, az su ve çorak topraklarda bile beslenebilmesi sayesinde geniş sürüler için tercih edilmektedir.

Koyun ve kuzularda çiçek aşısı, yılda bir defa olarak yapılır.

En çok süt veren hayvan konusunda keçi öne çıkmaktadır. Saanen keçisi, süt verimi yüksek olan bir keçi ırkıdır ve bir yılda ortalama 800-1000 litre süt verebilir. Koyun cinsinden ise East Friesian ırkı, yüksek süt verimi ve mükemmel süt kalitesi ile bilinir.

Koyunlara en iyi gelen ahır, aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: 1. Yer Seçimi: Ahır, serin ve havadar bir ortamda, hakim rüzgarlardan korunaklı, çevreye göre hafif yüksek ve meyilli bir alanda inşa edilmelidir. 2. Boyut ve Kapasite: Koyun başına en az 1,5-2 metrekare alan sağlanmalıdır. 3. Yapı Malzemeleri: Ahırın duvarları, rüzgar geçirmeyen ama iyi havalandırma sağlayan malzemelerden yapılmalıdır. 4. Zemin: Zemin, kaymayı önleyecek ve temizlenmesi kolay bir malzemeden yapılmalı, iyi bir drenaj sistemine sahip olmalıdır. 5. Havalandırma: Doğal ışık alabilen pencereler ve yeterli havalandırma sistemleri bulunmalıdır. 6. Beslenme ve Su: Koyunların yem alabileceği uygun alanlar ve temiz su kaynakları sağlanmalıdır. 7. Hijyen: Ahırın düzenli olarak temizlenmesi ve pislik, dışkı gibi atıkların düzenli olarak uzaklaştırılması önemlidir. Bu faktörler, koyunların sağlığı ve verimliliği açısından büyük önem taşır.