Köprüler

İskandinav köprülerinin var olmasının birkaç nedeni vardır: Bölgesel entegrasyonu artırmak. Jeopolitik ve stratejik bağlantılar oluşturmak. Ekonomik fırsatları geliştirmek. Turizm potansiyelini artırmak.

Dünyanın en uzun köprüsü, Uzunköprü, taştan inşa edilmiştir. Uzunköprü, Edirne'de, Ergene Nehri üzerinde, Osmanlı Devleti'nin altıncı padişahı Sultan II. Murat döneminde, Mimar Muslihiddin tarafından 1427-1443 yılları arasında inşa edilmiştir. Öte yandan, dünyanın en uzun köprüsü olarak kabul edilen Büyük Danyang-Kunshan Köprüsü ise betondan inşa edilmiştir.

Sarıhaklı Köprüsü yapım tarihine dair doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, benzer özelliklere sahip diğer tarihi köprüler hakkında bilgiler mevcuttur: - Irgandı Çarşılı Köprüsü, Bursa'da Gökdere üzerine 1442 yılında inşa edilmiştir. - Şahruh Köprüsü, Kayseri'de Kızılırmak nehri üzerine Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bozkurt Bey'in oğlu Şahruh tarafından 1480 yılında yaptırılmıştır.

Sındırgı'ya "kemer köprü" denmesinin nedeni, ilçe sınırları içerisinde bulunan ve "kemer köprü" olarak adlandırılan tarihi köprülerdir. Sındırgı'da, Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından onaylanmış, kesme taş kullanılarak yapılmış ve halen faal olan yedi adet tarihi kemer köprü bulunmaktadır. Bu köprülerden bazıları: Cüneyt Tarihi Kemer Köprü. 1892 yılında inşa edilen Tarihi Kemer Köprü. Ayrıca, M.Ö. Roma döneminde yapılmış olan ilk köprünün de kemer yapıda olduğu bilinmektedir.

Motosikletlerin geçemeyeceği köprüler arasında Yavuz Sultan Selim Köprüsü bulunmaktadır. Motosikletler, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nden geçebilir.

Prizren'de birden fazla köprü bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: Taş Köprü: Bistriça Nehri'nin üzerinde yer alır ve şehrin iki tarafını birbirine bağlar. Suzi Çelebi Köprüsü: 1513 yılında Suzi Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Lanet (Aşk) Köprüsü: Ziyaretçilerin aşk kilitleri astığı popüler bir köprüdür. Arasta Köprüsü: Taş Köprü'nün yakınında yer alır. Ayrıca, 1979 yılında sel nedeniyle yıkılan ve daha sonra yeniden inşa edilen Taş Köprü de dikkate alınmalıdır.

Fırtına nedeniyle yıkılan köprülerden bazıları ve yıkım nedenleri: Sunshine Skyway Köprüsü, ABD (9 Mayıs 1980). Mianus Nehri Köprüsü, ABD (28 Haziran 1983). Seongsu Köprüsü, Güney Kore (21 Ekim 1994). Morandi Köprüsü, İtalya (2018). Tacoma Narrows Köprüsü (7 Kasım 1940) ise rüzgarın etkisiyle ortaya çıkan burulma titreşimi nedeniyle yıkıldı. Köprülerin yıkılmasında fırtınaların yanı sıra, insan hatası, tasarım ve alt yapı sorunları da önemli etkenler olmuştur.

Beyşehir'in en eski köprüsü hakkında kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, 14. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilen Tarihi Bada Köprüsü ve Taş Köprü (Beyşehir Regülatörü) öne çıkmaktadır. Tarihi Bada Köprüsü: 80,5 metre uzunluğunda ve 4,90 metre enindedir. Taş Köprü (Beyşehir Regülatörü): 42 metre uzunluğunda ve 6,35 metre genişliğindedir. Ayrıca, Beyşehir-Yunuslar Köyü Hacı Yusuf (Hacıyün) Köprüsü de tarihi bir köprü olarak kabul edilir ve 18. yüzyıla tarihlenmektedir.

Asma köprü ve kemer köprü arasındaki temel farklar şunlardır: Çalışma Prensibi: Asma köprüler, aynı açıklıktaki kemer köprülere nazaran taşıyıcının ince olması için kablo kullanılarak çekmeye çalıştırılır. Kemer köprüler, yalnız basınç etkisinde çalışır ve bu nedenle çekme dayanımı zayıf yapı elemanlarından yapılabilir. Form: Kemer köprüler, basınca dayalı özel bir eğriliğe sahiptir ve bu eğriliğe "zincir eğrisi" denir. Asma köprüler, zincir eğrisine yakın formlara sahiptir ancak kemerlerin aksine bu form taşıt trafiği için uygun değildir. Kullanım: Kemer köprüler genellikle üzerine oturtulan veya altına asılan düz bir tabliye ile birlikte kullanılır. Asma köprülerde ise taşıt trafiğinin akması için ayrıca bir düz tabliye gereklidir.

Mimar Sinan, Edirne'de şu köprüleri yapmıştır: Yalnızgöz Köprüsü. Kanuni (Saray) Köprüsü. Ayrıca, Mimar Sinan'ın Edirne'deki diğer eserleri arasında Ali Paşa Çarşısı, Sokullu Hamamı ve Defterdar Mustafa Paşa Camii de bulunmaktadır.

Asma köprünün çalışma prensibi şu şekildedir: 1. Kule ve ankraj sistemi: Önce kule ve ankraj sistemi inşa edilir. 2. Ana kablo: Kule inşaatı tamamlandıktan sonra ana kablo çekilir. 3. Askı ve tabliye: Ana kabloya askı halatları bağlanır ve vinç yardımıyla tabliye ana kablolara monte edilir. Asma köprülerin çalışma prensibi, kuleler ve ana kablolar aracılığıyla yükün aktarılmasına dayanır. Asma köprüler, geniş açıklıkların aşılmasında tercih edilir, ancak esnek yapıları nedeniyle büyük bir yük altında çökme riski taşır.

Sayıştay'ın tespit ettiği köprü parası, Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden İBB'ye aktarılması gereken pay, rapordan çıkarıldığı için ödenmemiştir. Sayıştay'ın 2019 yılına ilişkin İBB raporunda, Yavuz Sultan Selim Köprüsü geçiş ücretlerinden belediyeye aktarılması gereken payın hesaplanıp gönderilmesinin takip edilmediği ve işletmeciden geçiş ücreti toplamına ve belediye payının hesaplanmasına ilişkin bilgi istenmediği tespit edilmiştir. Boğaziçi Kanunu'na göre, boğaz köprülerinden elde edilen gelirin %10'unun İBB'ye aktarılması gerekmektedir.

Boğaziçi (15 Temmuz Şehitler) Köprüsü'nün toplam uzunluğu 1.560 metredir. İki kule arası uzunluğu ise 1.074 metredir.

Evet, Yavuz Sultan Selim ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri'nde tek yönlü ücretlendirme uygulanmaktadır. Ancak, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden geçiş izni olmayan araçlar, hem geçiş ücretini hem de cezalı geçiş ücretini ödemekle yükümlüdür. 2025 yılı için bazı geçiş ücretleri: Yavuz Sultan Selim Köprüsü: Otomobiller için 80 TL. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü: Otomobiller için 47 TL.

Sallanan köprülerin sallanmasının birkaç nedeni olabilir: Tasarım özelliği: Sallanan köprüler, iki direk arasındaki bir kablo üzerindeki platformlarla yapılır. Yapısal zayıflıklar: Bazı köprüler, yıllar içinde bağlantı elemanlarında meydana gelen dökülmeler ve yapısal zayıflıklar nedeniyle sallanabilir. Nevşehir'in Avanos ilçesindeki Sallanan Köprü, 1973 yılında yapılmış olup, 180 metre uzunluğunda ve 2,30 metre enindedir.

Türklerin yaptığı bazı tarihi köprüler: Belkıs (Köprüçay) Köprüsü: Antalya'nın Serik ilçesinde yer alır, Selçuklu döneminde inşa edilmiştir. Malabadi Köprüsü: Diyarbakır'da bulunan bu köprü, Artukoğulları döneminde inşa edilmiştir. Tunca (Ekmekçizade Ahmet Paşa) Köprüsü: Edirne'de yer alır, 1608-1615 yılları arasında inşa edilmiştir. Şahruh Köprüsü: Kayseri'nin Sarıoğlan ilçesinde, Dulkadiroğulları döneminden kalma bir köprüdür. Dicle Köprüsü: Diyarbakır'da, Dicle Nehri üzerinde yer alır, Urartu Krallığı döneminde inşa edilmiştir. Taş Köprü: Adana'da bulunan bu köprü, Roma İmparatoru Hadrianus döneminde inşa edilmiştir. Büyükçekmece (Kanuni Sultan Süleyman) Köprüsü: İstanbul'da yer alır, Mimar Sinan tarafından inşa edilmiştir. Irgandi Köprüsü: Bursa'da bulunur, 1442 yılında inşa edilmiştir. Çifte Köprü: Artvin'in Arhavi ilçesinde yer alır, 18. yüzyılda inşa edilmiştir. Uzun Köprü: Edirne'de bulunur, kireçtaşı ve traverten cinsi kesme taş bloklar kullanılarak inşa edilmiştir.

3. ve 4. köprüler doğrudan bağlantılı değildir. Ancak, İstanbul'daki köprüleri birbirine bağlayan yollar ve otoyollar bulunmaktadır. Örneğin, Yavuz Sultan Selim Köprüsü (4. köprü), Kuzey Marmara Otoyolu ile 3. köprüye (Yavuz Sultan Selim Köprüsü) bağlanmaktadır. Özetle: - 3. ve 4. köprüler: Doğrudan bağlantılı değil. - Bağlantılı yollar: Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Kuzey Marmara Otoyolu ile 3. köprüye bağlanmaktadır.

Köprü çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: Kullanım amacına göre: demiryolu köprüleri; karayolu köprüleri; yaya köprüleri; boru hatları köprüleri; su kemeri köprüleri; ekolojik köprüler. Malzemesine göre: ahşap köprüler; demir köprüler; çelik köprüler; betonarme köprüler; öngerilmeli beton köprüler; alüminyum köprüler; kompozit köprüler. Taşıyıcı sistemine göre: kirişli köprüler; kafes sistemli kiriş köprüler; kemer köprüler; konsol köprüler; asma köprüler; kablolu köprüler. Hareket durumuna göre: yatay hareketli köprüler; düşey hareketli köprüler; baskül köprüler; iner-kalkar köprüler. Açıklığına göre: kısa açıklıklı köprüler; orta açıklıklı köprüler; uzun açıklıklı köprüler.

İstanbul'dan İzmir'e giderken Osmangazi Köprüsü üzerinden geçilir. Osmangazi Köprüsü, İzmit Körfezi’ndeki Dilovası Dil Burnu ile Altınova Hersek Burnu arasında yer alır ve İstanbul-İzmir Otoyolu'nun önemli bir geçiş noktasıdır. Ayrıca, İstanbul'dan İzmir'e giderken kullanılan diğer güzergahlar ve köprüler hakkında bilgi almak için şu kaynaklar kullanılabilir: donanımhaber.com'da "İstanbul'dan İzmir'e Seyahat: En İyi Güzergahlar ve Deneyimler" başlıklı rehber; miniyol.com'da "İstanbul-İzmir Otoyolu Geçiş Ücretleri" başlıklı yazı.

Bursa'daki Irgandı Köprüsü 582 yaşındadır. 1442 yılında inşa edilmiştir.