Kan

RBC (eritrosit) yüksekliğinin nedenleri genel olarak iki ana başlık altında toplanabilir: fizyolojik ve patolojik nedenler. Fizyolojik nedenler arasında: - Yüksek irtifa: Yüksek rakımlı bölgelerde yaşamak, oksijen seviyesinin azalmasına neden olur ve vücut RBC üretimini artırır. - Egzersiz: Yoğun fiziksel aktivite, kasların oksijen ihtiyacını artırarak RBC üretimini teşvik eder. - Dehidrasyon: Vücutta sıvı kaybı, kanın yoğunluğunu artırarak RBC sayısını geçici olarak yükseltebilir. Patolojik nedenler ise sağlık problemlerine işaret edebilir ve şunları içerir: - Polisitemi vera: Kemik iliğindeki aşırı RBC üretimi ile karakterize edilen bir hastalıktır. - Kronik akciğer hastalıkları: Akciğerlerin oksijen alımını etkileyen durumlar (örneğin, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) RBC sayısını artırabilir. - Kalp hastalıkları: Kalp yetmezliği veya diğer kalp rahatsızlıkları, vücudun oksijen taşıma kapasitesinin azalmasına neden olup RBC üretimini artırabilir. - Hormonal dengesizlikler: Eritropoietin hormonunun aşırı üretimi, RBC yüksekliğine yol açabilir.

Bir erkeğin vücudunda ortalama 5-6 litre kan bulunur.

Koagülasyon ve koagülaz terimleri farklı anlamlara sahiptir: 1. Koagülasyon: Tıpta kanın pıhtılaşması anlamına gelir ve karmaşık bir mekanizma ile ortaya çıkar. 2. Koagülaz: Mikrobiyolojide, bazı bakterilerin (özellikle Staphylococcus aureus) ürettiği ve kanın pıhtılaşmasını sağlayan bir enzimdir.

Dolaşım sistemi, vücudumuzun oksijen ve besin maddelerini taşıyan, atık maddeleri ise uzaklaştıran hayati bir sistemdir. Dolaşım sistemini oluşturan temel organlar ve yapılar: 1. Kalp: Kaslardan oluşmuş bir pompa gibi çalışarak kanı vücuda pompalar. 2. Kan Damarları: Atardamarlar (arterler) oksijence zengin kanı kalpten dokulara iletir, toplardamarlar (venler) ise atık maddeler içeren kanı dokulardan kalbe geri taşır. 3. Kan: Plazma ve hücresel elemanlardan oluşur; alyuvarlar oksijen taşır, akyuvarlar bağışıklık sistemini destekler, trombositler ise kanı pıhtılaştırır. 4. Lenf Sistemi: Dokularda biriken fazla sıvıyı toplayarak kan dolaşımına geri kazandırır, bağışıklık hücrelerinin taşınmasında rol oynar. Dolaşım sistemi, vücut sıcaklığının düzenlenmesine ve hormonların taşınmasına da katkıda bulunur.

Kan fizyolojisi ile ilgili bazı sorular şunlardır: 1. Kanın işlevleri nelerdir? - Taşıma: Glikoz, amino asitler, hormonlar ve atık ürünlerin taşınması. - Düzenleme: Vücut ısısının, pH dengesinin ve su-elektrolit dengesinin korunması. - Savunma: Vücudu mikroorganizmalara ve yabancı maddelere karşı koruma. - Pıhtılaşma: Kanamanın durdurulması. 2. Plazma proteinlerinin işlevleri nelerdir? - Albumin: Onkotik basıncı koruma ve serbest yağ asitleri ile bilirubinin taşınması. - Globulin: Bağışıklık mekanizmasında rol oynayan antikorların (immünoglobulinler) üretimi. - Fibrinojen: Kanın pıhtılaşmasında görev alma. 3. Kan hücrelerinin işlevleri nelerdir? - Alyuvarlar (eritrositler): Oksijen taşıma ve pH düzenlemesinde rol oynama. - Akyuvarlar (lökositler): Vücudu enfeksiyonlara ve kansere karşı koruma. - Trombositler: Hemostaz (kanamanın durdurulması) için gerekli.

Hemofilide eksik olan faktör, kanın pıhtılaşmasını sağlayan faktör 8 (Faktör VIII) veya faktör 9'dur. Buna göre hemofili iki ana türe ayrılır: - Hemofili A: Faktör 8 eksikliği. - Hemofili B: Faktör 9 eksikliği (Christmas hastalığı olarak da adlandırılır).

Beyaz kan hücrelerinin çok düşmesi (lökopeni), vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve enfeksiyonlara karşı savunmasız kalmasına yol açar. Lökopeni belirtileri arasında ateş, tekrarlayan enfeksiyonlar, halsizlik ve genel olarak kendini kötü hissetme yer alır. Tedavi, altta yatan nedenin tedavisi ile mümkündür ve bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek önemlidir.

Eritrosit süspansiyonu, +2 °C ile +6 °C aralığında, kan saklama dolaplarında saklanmalıdır. Saklanma süresi, kullanılan antikoagülan ve koruyucu sıvıya göre değişir:: - ACD ve CPD ile 21 gün. - CPDA-1 ile 35 gün. - SAG-M ilavesi ile 42 gün. Eritrosit içeren kan ürünleri, titreşim ve ısı dengesizliğinden etkilenebileceğinden, kan dolabı dışındaki dolaplarda saklanmamalıdır.

Unkonjuge hiperbilirubinemi, kandaki indirekt (unkonjuge) bilirubin seviyesinin normalin üzerine çıkması durumudur. Bu durum, genellikle şu nedenlerden kaynaklanır: - Hemolitik anemi: Kırmızı kan hücrelerinin normalden hızlı parçalanması. - Gilbert sendromu: Karaciğerin indirekt bilirubini işleme kapasitesinin hafifçe azaldığı genetik bir rahatsızlık. - İlaçlar ve açlık: Bazı ilaçlar ve uzun süreli açlık, bilirubin seviyelerini etkileyebilir. Unkonjuge hiperbilirubinemi, sarılık (cilt ve gözlerde sararma) gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

K vitamini, kanın pıhtılaşmasını sağlayan önemli bir vitamindir.

Fen bilimlerinde kanın görevleri dört ana kategoriye ayrılır: 1. Taşıma Görevi: Akciğerlerden aldığı oksijeni ve sindirim sonucu oluşan besin monomerlerini hücrelere taşır. 2. Düzenleme Görevi: Vücudun su, elektrolit ve pH dengesini ayarlar, oluşan ısının vücuda dağılmasını sağlar. 3. Savunma Görevi: Kan, vücuda giren zararlı maddeleri etkisiz hale getirir; bu durum kanda bulunan akyuvarlar ve antikorlar ile sağlanır. 4. Koruma Görevi: Yaralanma durumunda pıhtılaşarak hem kanamayı durdurur hem de yara açıklığından mikropların girmesini engeller.

RDW-CV tahlili, kan tahlillerinde kırmızı kan hücrelerinin hacmindeki farklılıkları yüzde olarak ölçen bir parametredir. Bu test, kan hücrelerinin boyutlarındaki dengesizlikleri gösterir ve özellikle anemi, demir eksikliği veya B12 eksikliği gibi durumların tespitinde önemlidir.

Serum kalsiyum ve plazma kalsiyumu aynı şeylerdir. Serum, pıhtılaşması engellenmiş kandan elde edilen sıvı kısımdır ve fibrinojen ile diğer pıhtılaşma faktörlerini içermez.

Sero tıpta iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Pref. seruma ait. 2. Seröz zar.

Mono kan tahlili, kan tahlilinde "monosit" sayısının ölçülmesi anlamına gelir. Monositler, bağışıklık sisteminin bir parçası olan ve vücuda giren mikroplara karşı savunma sağlayan beyaz kan hücreleridir. Bu tahlil, genellikle tam kan sayımı (hemogram) testi kapsamında yapılır ve monosit oranının normal değerlerde olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.

ERY negatif ifadesi, idrarda eritrosit (kırmızı kan hücresi) bulunmaması anlamına gelir.

CoHb (karboksihemoglobin) seviyesinin yüksek olması ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. CoHb seviyesinin yükselmesinin olası sonuçları: - Baş ağrısı, baş dönmesi ve bulantı gibi hafif semptomlar. - Bilinç kaybı, koma ve hatta ölüm. - Uzun süreli maruz kalma durumunda kalp hastalıkları ve nörolojik bozukluklar. Karbonmonoksit zehirlenmesi şüphesi varsa, hemen tıbbi yardım alınmalıdır.