Kafkasya

Kafkasya'da iki ana dağ sırası bulunmaktadır: Büyük (Kuzey) Kafkas Dağları ve Küçük (Güney) Kafkas Dağları.

Kafkasya'da yer alan ülkeler iki ana bölgeye ayrılır: Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya. Kuzey Kafkasya'da Rusya'ya bağlı özerk cumhuriyetler bulunur ve bunlar şunlardır: - Çeçenistan; - Kuzey Osetya; - İnguşetya; - Kabardey-Balkar; - Karaçay-Çerkesya; - Kalmukya; - Dağıstan. Güney Kafkasya'da ise bağımsız ve egemen devletler yer alır ve bunlar şunlardır: - Azerbaycan; - Ermenistan; - Gürcistan.

Oset halkı, çeşitli nedenlerle 19. yüzyılda Türkiye'ye göç etti: 1. Kafkas Savaşı (1785-1864): Bu savaş, Osetlerin topraklarını kaybetmelerine ve Rusya'nın baskısından kaçmak için göç etmelerine yol açtı. 2. Toprak eksikliği: 1861'de serfliğin kaldırılması, Osetlerin göçünü teşvik etti. 3. İslam'ın yayılması: Müslüman Osetler, aynı inançtan olan Türkiye'ye yönelimi tercih ettiler. 4. Osmanlı'nın ajitasyonu: Osmanlı İmparatorluğu, dağlıları kendi topraklarına yerleştirerek askeri-stratejik noktalarını kolonileştirmeye çalıştı.

Gürcistan, Kafkas Dağları üzerinde yer aldığı için hem Asya hem de Avrupa kıtalarında toprakları bulunmaktadır.

Albanlar, farklı etnik kökenlere sahip bir topluluktur. Tarihi Albanlar, bugünkü Azerbaycan ve Dağıstan'ın yanı sıra Çeçen/İnguşya topraklarında yaşamış ve Kuzeydoğu Kafkas veya Güney Kafkas dillerini konuşmuşlardır. Ayrıca, Arnavutlar ile karıştırılmaması gereken bir başka Alban grubu da, Udiler olarak bilinir ve Samur (Lezgi) dil ailesi içinde yer alırlar. Modern Albanlar ise çoğunlukla Arnavutluk ve Kosova'da yaşayan ve Arnavutça konuşan bir etnik gruptur.

"Kaf Dağı'nın Kırlangıcı" kitabı, mitolojik dönemden büyük Kafkas Göçüne, Anadolu'ya yerleşimden Çerkeslerin bugünkü hayatına kadar farklı dönemlerin kesitlerini olay, duyuş, düşünüş ve yaşayışa göre ele almaktadır. Kitapta yer alan öyküler şunlardır: 1. Kaf Dağı'nın Kırlangıcı: Bilinmezliğin dokunuşunda kalbi sızlatan bir tarih. 2. Bir Yürek Dolusu: Şanlı bir mücadeleden sonra hayatın zorlu yollarında göç. 3. İlk Tohumda Yeşeren Umut: Büyük Kafkas Göçünün göstergesi. 4. Bayraktar: Özlemli bekleyiş ve yürekliliği yansıtan asil tavır. 5. Hür Yüreklerde Hapsolan Umutlar: Herhangi bir tehlikeye karşı sürekli tetikte olmak. 6. Sınır: Geçmişle bugünün birbirine yaslanması. 7. Arpa Ekmeği: Yıpratıcı zamanda biçimlenen bir hayat kesiti. 8. Yüreği Aşındırmak: Kültürel doku içinde gururun hasar görmemesi. Nurkal Kumsuz, bu konuları Çerkes tarihinden ana olaylar ve Nart Destanları motifleriyle birleştirerek zengin bir ifade gücüyle yansıtmaktadır.

Türkmençay Antlaşması'nın önemi şu noktalarda yatmaktadır: 1. Azerbaycan'ın Bölünmesi: Antlaşma ile Azerbaycan toprakları ikiye bölündü ve bu durum günümüzde de devam eden sorunlara temel oluşturdu. 2. Ermeni Göçü: Antlaşmanın 15. maddesi gereği Rusya, İran ve Osmanlı Devleti'ndeki Ermenileri Güney Kafkasya'ya göç ettirdi, bu da bölgede yapay bir Ermeni devletinin temellerini attı. 3. Rusya'nın Kafkasya'daki Hakimiyeti: Antlaşma, Rusya'nın Güney ve Kuzey Kafkasya'daki işgaline son verdi ve bu bölgeler 1991'e kadar Rusya'nın kontrolünde kaldı.

"Çerkez sorusu" ifadesi, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde "Kafkasya'da yaşayan bir boy veya bu boydan olan kimse" olarak tanımlanan kelimenin doğru yazılışının ne olduğu sorusuna atıfta bulunabilir. Bu sorunun doğru cevabı "Çerkes" şeklindedir.

"Ayı ile Köylüler" ve "Dağlı" farklı konuları ele almaktadır: 1. "Ayı ile Köylüler" masalı, bir kış günü iki köylünün ayının inine düşmesini ve ayının onları kurtarmasını anlatır. 2. "Dağlı" kitabı ise, Kafkas Türklerinin Rus ordusuna karşı verdikleri hürriyet mücadelesini ve Şeyh Şamil'in hayatını konu alır.

Çeçenler, Türk boylarından değil, Kafkas halklarından biridir.

Maykop'ta tarih boyunca çeşitli halklar yaşamıştır. Günümüzde nüfusun büyük bir kısmını Ruslar (%72) oluşturmaktadır. Antik dönemde ise Maykop, Maykop kültürü olarak bilinen bir arkeolojik kültürün merkezi olmuştur.

"Kafkasya Dağlarında Çiçekler Açar" hikayesi, I. Dünya Savaşı sırasında Kafkasya Cephesi'nde Osmanlı Devleti'nin Doğu Ordular Grubu'na bağlı Kafkas İslam Ordusu'nun zaferine ithafen yazılan "Kafkasya Marşı" ile ilgilidir. Marşın sözleri şu şekildedir: > Kafkasya dağlarında çiçekler açar > Altın güneş orda, sırmalar saçar > Bozulmuş düşmanlar hep yel gibi kaçar > Kader böyle imiş ey garip ana > Kanım helâl olsun güzel vatana. Marşın bestecisi İzzettin Hümayi Elçioğlu'nun, cephede savaşırken bu marşı yazdığı tahmin edilmektedir.

Türkiye'de yaşayan Gürcüler, genellikle Doğu Karadeniz bölgesinde yoğunlaşmıştır. Ayrıca, Marmara bölgesinde de (özellikle Sakarya, Bursa, Kocaeli, Düzce, Balıkesir, Yalova) Gürcü kökenli insanlar yaşamaktadır.

"Mandalina Bahçesi" filmi, Kafkasya'da çekilmiştir.

Türkiye'de iki Kafkas ülkesi bulunmaktadır: Ermenistan ve Gürcistan.

Ubıhlar, Kuzey Kafkasya’nın batı ucunda yerleşik bir Çerkes halkıdır. Atalarının kökeni hakkında çeşitli görüşler bulunmaktadır: - Macar dil bilimci Prof. Mesharosh, Ubıhça’nın Proto-Hitit yani Hattiler’in dili olduğunu öne sürmüştür. - Tarihçi Ord. Prof. Zeki Velidi Togan ise Ubıhların, eski kaynaklarda adı geçen Cik veya Ciget olarak adlandırılan kavim olduğunu belirtmiştir. Ayrıca, Soçi Procopius’un De Bello Gotico eserinde βροῦχοι (Brouçoi) olarak adlandırdığı halkın Ubıhların ataları olduğu sanılmaktadır.

Kafkasların kökeni, tarih boyunca çeşitli kavim, devlet ve boyların etkisiyle şekillenmiştir. Başlıca köken unsurları: - Tarih Öncesi Dönemler: Anadolu, Mezopotamya ve Ön Asya medeniyetleri ile Kimmer, İskit, Hun, Bulgar, Alan, Hazar, Kıpçak gibi Türk kavimleri Kafkasların etno-kültürel yapısına katkıda bulunmuştur. - Antik Dönem: Yunan, Roma ve Ceneviz ticaret kolonilerinin faaliyetleri, Kafkasların sosyo-kültürel yapısını zenginleştirmiştir. - Orta Çağ: Alan, Kıpçak ve özellikle Hazarların Kafkasya'da etkili olması, etnik ve kültürel kaynaşmaya yol açmıştır. Ayrıca, Kafkas adı, Farsça "Kaf Dağı" anlamına gelen "Koh-Kaf" sözcüğünden türemiştir.

Şeşen dansı, Kafkasya yöresine aittir.

Sakarya'ya yerleşen Kafkas kökenli halklar, 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Gürcü ve Laz olarak gelmiştir. Ayrıca, Çerkes ve Abhaz toplulukları da aynı dönemde Sakarya'ya göç etmiştir.

Papak, genellikle Azerbaycan ve Kafkasya yörelerine ait bir başlık türüdür.