İvme

Hareket ve kuvvet arasındaki ilişki şu şekilde özetlenebilir: kuvvet, bir cismi hareket ettiren veya hareketini değiştiren etkendir. Bu ilişki şu şekilde gerçekleşir: 1. Duran bir cismi hareket ettirmek için ona bir kuvvet uygulamak gerekir. 2. Hareket eden bir cismin hızını artırmak veya azaltmak için de kuvvet uygulamak gereklidir. 3. Kuvvetin etkisiyle cisim, kuvvet yönünde ivme kazanır.

Konum, hız ve ivme, hareketin temel kavramlarıdır. Konum — bir cismin referans noktasına göre bulunduğu yerdir. Hız — bir birim zamanda gerçekleşen yer değiştirmedir. İvme — hızın birim zamandaki değişimidir.

Zamansız hız formülü, ivmeli hareket yapan bir cismin son hızını zamanın hesaba katılmadığı durumda hesaplamak için kullanılır ve şu şekilde ifade edilir: V² = V₀² + 2ax. Bu formülde: - V: Son hız; - V₀: İlk hız; - a: İvme; - x: Alınan yol.

İvmeli harekette hız, ivmenin zamanla çarpımı ve ilk hızın eklenmesi ile bulunur. Burada: - v: Son hız, - v₀: İlk hız, - a: İvme, - t: Zaman aralığı.

Hız ve ivme hesaplamaları şu formüllerle yapılır: 1. Hız (V): Bir hareketlinin birim zamandaki yer değiştirmesidir ve formülü V = X / t şeklindedir. 2. İvme (a): Hızın zaman içinde nasıl değiştiğini ölçer ve formülü a = (Vson – Vilk) / t olarak ifade edilir.

Zamansız ivme formülü, Vs² = V₀² + 2ax şeklindedir. Bu formülde: - Vs: Son hız; - V₀: İlk hız; - a: İvme; - x: Alınan yol.

İvmenin birimi, metre bölü saniye kare (m/sn2) olarak ifade edilir.

İvme formülü şu şekilde ifade edilir: a = Δv / Δt. Burada: - a ivmeyi, - Δv hızdaki değişimi, - Δt ise zaman içindeki değişimi ifade eder. Ayrıca, kuvvet ve kütle cinsinden ivme formülü F = ma şeklindedir.

İvmelenme (ivme) iki farklı yöntemle hesaplanabilir: 1. Newton'un İkinci Hareket Yasası ile: İvme (a), cisme uygulanan net kuvvetin (F) cismin kütlesine (m) bölünmesiyle elde edilir. 2. Hız değişimi ile: İvme, hızın zaman içindeki değişimine eşittir. Örneğin, 10 newtonluk bir kuvvetin 2 kilogramlık bir kütleye uygulanması durumunda ivmeyi hesaplamak için: a = 10/2 = 5 m/s² olur.

İvme-zaman grafiğinin alanı, hız değişimine eşittir.

Doğrusallığın üç temel özelliği şunlardır: 1. Sabit Hız: Doğrusal hareket eden bir cismin hızı sabittir, zamanla değişmez. 2. Yön Sabitliği: Cismin hareket yönü sabit kalır, yön değişikliği olmaz. 3. İvmenin Sıfır Olması: Doğrusal hareket sırasında ivme sıfırdır, yani hızdaki değişim oranı yoktur.

İvmeli hareket formülleri şunlardır: 1. İvme (a): a = Δv / Δt. 2. Son Hız (v): v = v₀ + at. 3. Yer Değiştirme (s): s = v₀t + 0.5at². 4. Son Hızın Kareleri (v²): v² = v₀² + 2as. Ayrıca, Newton'un ikinci hareket yasası kullanılarak da ivme hesaplanabilir: F = m x a, burada F net kuvvet, m cismin kütlesi ve a ivmedir.

İvme, hareket hâlindeki bir cismin hızında birim zamanda oluşan değişme miktarıdır.

Hız ve ivme aynı şeyler değildir. Hız, bir cismin birim zamanda aldığı yolun uzunluğunu ifade eder. İvme ise, belirli bir yönde hareket etmekte olan bir cismin hızının belirli bir zaman aralığındaki değişim miktarını ifade eder.

İvmeyi etkileyen faktörler şunlardır: 1. Kuvvet: İvme, cisme uygulanan kuvvetin büyüklüğüne bağlıdır. 2. Kütle: Bir cismin ivmesi, kütlesi ile ters orantılıdır. 3. Süre: İvme, kuvvetin etki ettiği süreye de bağlıdır. Ayrıca, hareketin yönü ve değişimi de ivmeyi etkileyen diğer unsurlardır.

İvmeye neden olan kuvvetler şunlardır: 1. Net Kuvvet: Bir cisme etki eden toplam kuvvet, ivmenin doğrudan nedenidir. 2. Yerçekimi Kuvveti: Dünya'nın bir cisme uyguladığı çekim kuvveti, cismin ivmelenmesine neden olur. 3. Elektromanyetik Kuvvetler: İki yüklü parçacık arasındaki çekim veya itme kuvveti, ivmeye yol açabilir. 4. Sürtünme Kuvveti: Hareket eden bir cisme direnen kuvvetler, onun ivmesini etkiler.

İvmenin formülü şu şekilde ifade edilir: a = Δv / Δt. Burada: - a, ivme (metre bölü saniye kare, m/sn²); - Δv, hız değişimi (son hız - ilk hız); - Δt, zaman değişimi (bitiş zamanı - başlangıç zamanı).

İvmeli hareket, iki farklı yöntemle hesaplanabilir: 1. Kuvvet ve kütle kullanılarak: Newton'un ikinci hareket yasasına göre, ivme (a), kuvvetin (F) kütleye (m) bölünmesiyle bulunur. 2. Hız ve zaman değişimi kullanılarak: İvme, hızın zamana bağlı olarak değişim oranıdır.

F=ma formülü, Newton'un ikinci hareket yasasını ifade eder ve bir cisme etki eden net kuvvetin, cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşit olduğunu belirtir. Bu formülde: - F: Net kuvvet (Newton cinsinden); - m: Cismin kütlesi (kilogram cinsinden); - a: İvme (metre/saniye kare cinsinden).

Sürtünme kuvveti ihmal edildiğinde, cisimlerin ivmeleri artar.