İsyanlar

Taiping İsyanı 1850'den 1864'e kadar sürdü.

Celali İsyanı 1519 yılında Yavuz Sultan Selim döneminde başlamıştır.

Celâlî İsyanları'nın en tehlikeli dönemi, Sultan I. Ahmet döneminde olmuştur.

1821-1825 yıllarında Osmanlı Devleti'nde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: 1821: Mora'da Yunan İsyanı'nın başlaması ve Eflak İsyanı'nın bastırılması. 1823: Avrupa ile ticaretin Türk gemileriyle yapılmasına teşebbüs edilmesi. 1824: Rum ayaklanmasını bastırmak üzere Mısır kuvvetlerinin çağrılması. 1827: Navarin Deniz Savaşı'nda Osmanlı-Mısır donanmasının yakılması. 1828-1829: Osmanlı-Rus Savaşı'nın başlaması ve Edirne Antlaşması ile Yunanistan'ın bağımsızlığının tanınması.

Celâlî isyanları, Yavuz Sultan Selim döneminde başlamıştır.

Celali İsyanları'ndan beş örnek: 1. Şeyh Celal İsyanı: 1519 yılında Bozoklu Şeyh Celal önderliğinde Yozgat çevresinde başlayan isyan. 2. Baba Zünnun İsyanı: Kanuni Sultan Süleyman döneminde vergilerin adaletsiz olduğunu düşünen Baba Zünnun önderliğinde çıkan isyan. 3. Kalender Çelebi İsyanı: Ankara çevresinde Kalender adındaki kişi tarafından artan vergiler sebebiyle başlatılan isyan. 4. Karayazıcı İsyanı: Sekban bölükbaşı olan Karayazıcı önderliğinde Sivas ve Maraş bölgesinde ortaya çıkan isyan. 5. Deli Hasan İsyanı: Karayazıcı'nın kardeşi Deli Hasan'ın abisinin ölümünden sonra ayaklanması ve Orta Anadolu'ya egemen hale gelmesi.

Osmanlı'da isyanlar genellikle üç ana kategoriye ayrılır: 1. Merkez (İstanbul) İsyanları: Yeniçeriler tarafından İstanbul'da çıkarılan isyanlardır. 2. Celali (Anadolu) İsyanları: Ekonomik nedenler ve yöneticilerin halka kötü davranması sonucu Anadolu'da halk tarafından çıkan isyanlardır. 3. Eyalet İsyanları: Eflak, Boğdan, Yemen, Trablusgarp gibi merkeze uzak eyaletlerde devlet yöneticilerinin halka baskı yapması nedeniyle çıkan isyanlardır.

Nizam-ı Cedid ordusu, Kabakçı Mustafa İsyanı ile kaldırılmıştır.

Çelebi Mehmet döneminde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: 1. Anadolu'daki Faaliyetler: Aydınoğullarından İzmir'i ve Saruhanoğulları'nı hakimiyeti altına aldı, Karamanoğullarından Akşehir, Beyşehir ve Seydişehir'i ele geçirdi, Candaroğullarını yenerek Sinop, Kastamonu ve Samsun'u Osmanlı topraklarına kattı. 2. Balkanlardaki Faaliyetler: Eflak ve Arnavutluk'un bir kısmını Osmanlı topraklarına dahil etti, Tuna kıyısında bazı yerleri ele geçirdi ve Dobruca'yı Osmanlı hakimiyetine aldı. 3. Denizlerde ki Faaliyetler: 1416'da Venedik ile ilk deniz savaşını gerçekleştirdi, ancak bu savaşı kaybetti. 4. İç İsyanlar: Şeyh Bedrettin İsyanı ve Düzmece Mustafa İsyanı'nı bastırdı. 5. Diğer Gelişmeler: Ankara Savaşı sonrası Fetret Devri'ne son vererek Osmanlı Devleti'ni tekrar toparladı ve devletin 2. kurucusu olarak kabul edildi.

Kuvâ-yi İnzibâtiye, Kurtuluş Savaşı sırasında Kuvâ-yi Milliye'ye karşı Adapazarı, Hendek ve Düzce isyanlarını bastırmak amacıyla kurulmuştur.

Anadolu isyanları, Osmanlı döneminde Anadolu'da meydana gelen ayaklanmaları ifade eder. Bu isyanlar üç ana başlık altında toplanabilir: 1. Celali İsyanları: XVI. yüzyıldan itibaren Anadolu'da ekonomik ve toplumsal yapının bozulmasından kaynaklanan isyanlardır. 2. Suhte Ayaklanmaları: XVI. yüzyılda medrese öğrencilerinin başlattığı ayaklanmalardır. 3. Eyalet İsyanları: Merkeze uzak eyaletlerde, devlet yöneticilerinin halka kötü davranması nedeniyle çıkan isyanlardır.

Milli Mücadele döneminde iç ve dış isyanların çıkmasının temel nedenleri şunlardır: 1. İstanbul Hükümeti'nin Tutumu: İstanbul Hükümeti, Milli Mücadele'yi ve TBMM'yi ortadan kaldırmak için propaganda ve kışkırtmalar yaptı. 2. İtilaf Devletleri'nin Etkisi: İtilaf Devletleri, boğazlarda tampon bölge kurmak ve Milli Mücadele'yi zayıflatmak için isyanları destekledi. 3. Bölgesel Nedenler: Bazı Kuva-yi Milliye liderlerinin düzenli orduya karşı çıkması ve bölgelerinde otorite kurmak istemesi de isyanların çıkmasına yol açtı. 4. Ekonomik ve Sosyal Faktörler: Uzun süren savaşlar ve ekonomik zorluklar, halkın isyan etmesine zemin hazırladı.

2016 yılında İsveç'te iki önemli olay yaşandı: 1. EURO 2016 Futbol Şampiyonası: İsveç, EURO 2016'da E Grubu'nda yer aldı ve son maçta Belçika'ya 1-0 yenilerek grup aşamasını geçemedi. 2. İsyanlar: Mayıs 2016'da İsveç'in çeşitli kasabalarında, özellikle Müslümanların çoğunlukta olduğu toplu konut alanlarında isyanlar çıktı.

Celâlîler, 16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı yönetimindeki Anadolu'da devlete karşı ayaklanan isyancı gruplara verilen addır. Celâlî isyanlarının lideri olan "Celâl" ismi, ilk olarak Bozoklu (Yozgat) Şeyh Celâl ile ilişkilendirilmiştir. Celâlî isyanlarının nedenleri arasında ekonomik, sosyal, askerî ve siyasi sorunlar yer almaktadır.

Azınlık isyanları 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde gerçekleşmiştir.

Tarihte en büyük köle isyanlarından biri olarak Spartakus İsyanı (MÖ 73-71) kabul edilir. Diğer önemli köle isyanları arasında: Stono İsyanı (1739), Güney Carolina'da gerçekleşen ve Kongo Krallığı'ndan gelen köleler tarafından yönetilen isyan; 1811 Alman Ayaklanması (Andry'nin İsyanı), Mississippi Nehri boyunca köleleştirilmiş insanlar ve maronlar tarafından başlatılan isyan; Nat Turner'ın İsyanı (1831), Virginia'da gerçekleşen ve köle lider Nat Turner tarafından yönetilen isyan.

Celali İsyanları, Kapadokya'yı çeşitli şekillerde etkiledi: 1. Ekonomik ve Sosyal Bunalım: İsyanlar, Osmanlı Devleti'nin ekonomik ve toplumsal yapısını bozarak Kapadokya'da da işsizlik ve geçim sıkıntısı yarattı. 2. Göç Hareketleri: Vergilerin artırılması ve toprakların terk edilmesi sonucu köylüler Kapadokya'dan şehirlere göç ettiler. 3. Güvenlik Sorunları: İsyanlar sırasında Anadolu'da can güvenliğinin sarsılması, Kapadokya'da da halkın güvenliğini tehdit etti. 4. Tarımsal Üretimin Azalması: İsyanların yayılması, tarımsal üretimin neredeyse durma noktasına gelmesine neden oldu.

Şeyh Bedrettin İsyanı, I. Mehmet döneminde gerçekleşmiştir.

Baba İshak ve Baba İlyas aynı kişiler değildir, ancak her ikisi de 1240 yılında gerçekleşen Babai İsyanı'nın önderlerindendir. Baba İlyas, isyanın stratejisini belirleyen ve teorisini yapan önder olarak kabul edilir.

1730-1754 yılları arasında Osmanlı'da yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: Patrona Halil İsyanı (1730). Ahmet Paşa Antlaşması (1732). Belgrad Antlaşması (1739). Kapitülasyonların Sürekli Hale Getirilmesi (1740). Kerden Antlaşması (1746).