İsyanlar

2016 yılında İsveç'te bazı önemli olaylar gerçekleşti: Euro 2016: İsveç, Euro 2016'ya katılmaya hak kazandı ancak turnuvada grup aşamasında elendi. Sosyal Güvenlik ve Ekonomi: Uzun süreli hastalık sınırı kaldırıldı, emekli maaşı vergisinde indirim yapıldı ve gelire dayalı emekli maaşlarına zam geldi. Göç: İsveç'e 29 bin sığınmacı geldi. Diğer Yasalar: Ebeveyn parası artırıldı, paralı babalık izni uzatıldı, devlet müzelerine giriş ücretsiz oldu ve kadınlara mamografi hizmeti bedava sunuldu.

Azınlık isyanları, 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde gerçekleşmiştir. Bu isyanların bazıları şunlardır: Sırp İsyanı (1804, 1815); Yunan İsyanı (1821); Ermeni İsyanları (1905, 1915).

Celali isyanlarının Kapadokya'yı doğrudan nasıl etkilediğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Celali isyanlarının genel etkileri hakkında bilgi verilebilir. Celali isyanları, Osmanlı toprak düzenini büyük ölçüde değiştirmiştir. İsyanlar sonucunda: Vergiler yüzünden borca giren köylüler, işledikleri toprakları tefecilere kaptırmışlardır. Osmanlı toprak düzeninin bel kemiği olan Tımar Sistemi bozulmuştur. Büyük nüfus hareketleri ortaya çıkmış ve kentlere büyük göçler olmuştur. Tarımsal üretim gerilemiş ve kıtlık tarım ürünleri fiyatlarının yükselmesine yol açmıştır. On binlerce insan yaşamını yitirmiş ve pek çok yerleşim yeri yıkıma uğramıştır.

Tarihteki en büyük köle isyanı, "Büyük Zenci İsyanı" olarak da bilinen 869-883 yılları arasındaki "Sevretü'z-Zenc" ayaklanmasıdır. Bu isyan, bir İslam devleti olan Abbasi Halifeliği'ne karşı gerçekleşmiştir. Diğer büyük köle isyanları arasında, MÖ 73-71 yılları arasındaki Spartaküs İsyanı ve 1739'daki Cato'nun İsyanı da bulunmaktadır.

Hayır, Baba İshak ve Baba İlyas aynı kişi değildir. Baba İlyas, Babai Ayaklanması'nın manevi lideri, Baba İshak ise eylemsel lideridir.

1730-1754 yılları arasında Osmanlı'da yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: Patrona Halil İsyanı (1730). Osmanlı-İran Savaşları. Osmanlı-Avusturya ve Rusya Savaşı (1735-1739). Islahatlar. Bu dönemde ayrıca, İbrahim Müteferrika tarafından ilk Türk matbaasının kuruluşu, Humbaracı Ocağı'nın kurulması ve Ayasofya Kütüphanesi'nin açılması gibi önemli gelişmeler de yaşanmıştır.

Celali isyanlarının en büyük lideri olarak Karayazıcı Abdülhalim kabul edilir. Karayazıcı, 1598 yılında başlayan ve 1601 yılına kadar devam eden isyanlarıyla büyük bir ayaklanmacı ordusu yönetmiş ve Osmanlı güçlerine karşı önemli direniş göstermiştir. Karayazıcı'nın ölümünden sonra isyanların başına kardeşi Deli Hasan geçmiştir.

Celali İsyanları'nın toplumsal etkilerinden bazıları şunlardır: Toprak düzeninin bozulması. Büyük göçler. Tarımsal üretimin gerilemesi. On binlerce insanın ölümü. Yerleşim yerlerinin yıkılması. Sosyal ve ekonomik düzenin altüst olması. Dini gerilimlerin artması. Celali İsyanları, 16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı yönetimindeki Anadolu'da toplumsal ve ekonomik yapının bozulmasından kaynaklanan ayaklanmaların tümüne verilen addır.

Evet, Babai ve Baba İshak aynı kişilerdir. Babai, Horasan doğumlu olan Ebu'l-Baka Baba İlyas bin Ali el-Horasânî ve müridi Baba İshâk Kefersudî'nin ayaklanması ile tanınan Vefâî Tarikatı çevrelerine verilen addır. Baba İshak, Baba İlyas'ın öğrencisi olup, Babailiğin kurucusudur.

Tang Hanedanı'nın yıkılmasının başlıca nedenleri şunlardır: Siyasi kargaşa ve iç çatışmalar: Niu Li siyasi mücadelesi, hadımların devlet yönetimini ele geçirmesi ve birbirini izleyen köylü isyanları hanedanın gücünü zayıflattı. An Lushan İsyanı: 755 yılında An Lushan'ın başlattığı isyan, imparatorluğun zayıflamasına ve ekonomik çöküntüye yol açtı. Askeri valilerin bağımsızlığı: Askeri valilere (jiedushi) aşırı bağımsızlık verilmesi, merkezi kontrolü zayıflattı ve isyanlara zemin hazırladı. Ekonomik zorluklar: Ağır vergilendirme ve toprak dağıtım sorunları köylüler arasında yaygın huzursuzluklara yol açtı. 907 yılında, Huang Chao İsyanı'na katılan Zhu Wen, Tang Hanedanı'nın son imparatoru İmparator Ai'yi tahttan indirerek kendini imparator ilan etti ve Tang Hanedanı'nın resmi olarak sona ermesine neden oldu.

Celali isyanları, 16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı yönetimindeki Anadolu'da, Yavuz Sultan Selim döneminde başlayan ve Sultan I. Ahmet dönemine kadar devam eden zaman zarfında, devlete karşı ekonomik, sosyal, askerî ve siyasi nedenlerle çıkarılan ayaklanmalardır. Bu isyanların adı, ilkinin önderi olan Bozoklu Şeyh Celâl'den gelmektedir.

III. Selim, 1807 yılında yeniçerilerin Kabakçı Mustafa önderliğinde başlattığı isyan sonucunda tahttan indirilmiştir. Nizam-ı Cedid ordusunun kaldırılmasını talep eden yeniçeriler, III. Selim'in bu isteği kabul etmesiyle isyanlarını sonlandırmışlardır; ancak devlet ricali, asileri tahrik ederek padişahın tahttan indirilmesini istemelerini teşvik etmiştir. III. Selim, tahttan indirildikten sonra Topkapı Sarayı'nda bir odaya kapatılmış, ancak daha sonra Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa'nın girişimleriyle tekrar tahta çıkarılma çabaları başlamıştır.

İlk Şehzade Mustafa isyanı, II. Murad döneminde gerçekleşmiştir. Bu isyan, 1421 yılında başlamış ve 1422 yılında bastırılmıştır.

Kuvayı Milliye tarafından bastırılan isyanlar şunlardır: Çopur Musa İsyanı (Afyon). Konya Ayaklanması (Delibaş Mehmet İsyanı). Yozgat Ayaklanması. Düzce ve Hendek Ayaklanmaları. Milli Aşireti İsyanı (Urfa). Ayrıca, Anzavur Ayaklanması ve Kuva-yı İnzibatiye (Hilafet Ordusu) Ayaklanması gibi isyanlar da Kuvayı Milliye'nin bir parçası olan düzenli ordu tarafından bastırılmıştır.

Celâlî isyanları, Yavuz Sultan Selim (I. Selim) döneminde başlamış, Sultan I. Ahmet dönemine kadar devam etmiştir. Önemli isyanların gerçekleştiği padişahlar: Kanûnî Sultan Süleyman: İsyanların bir kısmı onun saltanatının ilk yıllarında devam etmiştir. III. Murat ve III. Mehmet: Bu padişahlar döneminde isyanlar ön plana çıkmamış, ancak yerel yöneticiler vergi toplama gibi uygulamalarla halkı zorlamıştır. Sultan I. İbrahim: Bu dönemde de bazı isyanlar yaşanmıştır.

Celali isyanlarını bastıran bazı önemli isimler şunlardır: Sadrazam Kuyucu Murat Paşa: 1606 yılında büyük bir orduyla Anadolu'ya geçerek 1610 yılına kadar isyancı Celalileri ve adamlarını acımasızca öldürterek cesetlerini açtırdığı kuyulara doldurtmuştur. Erzurum Beylerbeyi Abaza Mehmed Paşa: 1622'de yeni bir ayaklanma başlatmış, bu ayaklanma 1627’de bastırılmıştır. Celali isyanları, Osmanlı ordusu tarafından genel olarak bastırılmıştır.

19. yüzyılda Tokat'ta yaşanan bazı isyanlar şunlardır: Ermeni isyanları. Tokat olayı. Yenil Voyvodası Abaza Hasan Ağa'nın isyanı. Ayrıca, Tokat'ta 1881'de Sivas ayaklanması, 1890'da Erzurum olayı ve 1893'te Yozgat olayı gibi Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde yaşanan isyanların etkileri de görülmüştür.

Osmanlı'da dağlı isyanı, 18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyıl başlarında, Osmanlı yönetimindeki Rumeli'de başlayan devlete karşı ekonomik, sosyal, askeri ve siyasi nedenlerle ortaya çıkan isyanlara verilen addır. İsyanları çıkaran Kırcalı veya Dağlı eşkıyaları, aslen Rus harplerinden sonra dağıtılan askerlerden ve yağmadan faydalanmak isteyen kişilerden oluşmaktaydı. İsyanlar, II. Mahmud'un saltanatının ilk yıllarında bastırılmıştır.

Celali isyanları, Tokat'a şu şekillerde yansımıştır: İsyanın Başlaması. Bastırma Çabaları. Etkiler. Celali isyanları, 16. ve 17. yüzyıllar boyunca Anadolu'da toplumsal ve ekonomik yapının bozulmasına yol açmıştır.

Kürşad'ın Çin sarayını basması, 7. yüzyılda gerçekleşen bir isyan hareketidir. Çin Saray Baskını olarak bilinen bu olay, Göktürkler tarafından bağımsızlık mücadelesi vermek amacıyla gerçekleştirilmiştir.