İnce Memed romanı, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Anadolu'da geçen bir isyan öyküsünü anlatır. Konunun ana hatları şunlardır: - Toroslar'dan Akdeniz'e uzanan Dikenliözü'ndeki beş köyden biri olan Değirmenoluk'ta, Abdi Ağa'nın koyduğu kanunlar ve töreler uygulanır. - Köyün delikanlılarından Memed, Abdi Ağa'nın tarlasını sürerken dayanamayıp her şeyi bırakıp Kesme Köyü'ne kaçar ve orada Süleyman'a sığınır. - Memed, sevgilisi Hatçe'yi kaçırır ve beraber kaçarlar. - Memed, Deli Durdu adlı bir eşkıyanın çetesine katılır ve bu çetenin yaptığı haksızlıkları görünce onlardan nefret eder. - Bir gece köye geldiğinde anasının öldüğünü ve Hatçe'nin başına gelenleri öğrenir. Romanda, zulüm, acımasızlık, sömürü, baskı, adaletsizlik, bencillik, toprak hırsı, sahipsizlik gibi temalar işlenir.