İslamHukuku

Bağy suçu, İslam hukukuna göre şu hallerde işlenir: 1. Meşru devlet başkanına veya devlet düzenine karşı ayaklanmak. 2. Kuvvet kullanarak isyan etmek. 3. Devlet başkanının değiştirilmesi veya meşrû emirlerinin uygulanmaması kastı. 4. İsyanın topluca işlenmesi.

İstinbat kelimesi, "araştırmak, peşine düşmek, sonuca varmak" gibi anlamlara gelir. Fıkıh terimi olarak ise istinbat, iki şekilde tanımlanır: 1. Naslardan hüküm çıkarma: İctihad ve kavrayış yoluyla Kur'an ve hadislerden hüküm çıkarmak. 2. Büyük bir âlimin içtihadı: Müçtehid veya büyük bir âlimin gizli bir mânâyı içtihadı ile meydana çıkarması.

Ariyet akdi, iki ana kategoriye ayrılır: 1. Mutlak Ariyet: - Bir malın, nasıl ve kim tarafından kullanılacağı belirtilmeden âriyet olarak verilmesi. 2. Mukayyed Ariyet: - Süre veya kullanım şekli gibi hususlarda kayıt konulmuş âriyet.

İslam hukukunda temel hak ve hürriyetler konusu, "İslam Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler" adlı kitapta ele alınmıştır. Bu kitap, Servet Armağan tarafından yazılmış ve Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanmıştır.

Nafiz ve lazım akit terimleri, İslam hukukunda akitlerin (sözleşmelerin) iki farklı vasfını ifade eder. Nafiz akit, yapıldığı andan itibaren hükümlerini derhal doğuran, yani tarafları derhal amacına ulaştıran akittir. Lazım akit ise tarafların hep birden razı olmadıkça bozamayacakları bir şekilde gerçekleşen akittir.

Adedî mal, sayıyla alınıp satılabilen mal anlamına gelir. Mislî mal ise, çarşı ve pazarda benzeri bulunabilen, birimleri arasında ekonomik farklılık olmayan mallardır. Mislî mallar dört türlüdür: Ölçüye vurulan buğday, arpa gibi mallar; Tartıya gelen pamuk, demir gibi mallar; Hacimde birbirine yakın olan ceviz, yumurta gibi adedi mallar; Metre ve zira ile ölçülen mallar. Mislî mallar, borç olarak zimmette sabit olur ve bu mallar arasında borcu alacağa karşı tutmak sahih olur. Kıyemî mal, çarşı ve pazarda benzeri bulunmayan veya olup da birimlerinin farklılığı sebebiyle örfen fiyatta farklılık arz eden mallardır. Örneğin, hayvanlar, arazi, ağaçlar, evler, halı ve seccade çeşitleri, elmas, yakut gibi kıymetli taşlar, yazma eserler ve kullanılmış kitaplar bu türe girer.

Talak ve boşama aynı şeyi ifade eder. Talak, İslam hukukunda evlilik bağını çözmek, yani boşanmak anlamına gelir.

Ahzu kabza sulh ve ibraya, ahzu kabzaya göre daha geniş yetkilerin müvekkil tarafından avukata verilmesi anlamına gelir. Bu yetkiye sahip olan avukat, müvekkili adına tahsilat yapmanın yanı sıra aşağıdaki işlemleri de gerçekleştirebilir: dava açma; dava açılan tarafla uzlaşma; davadan ve temyizden feragat etme; feragati davayı kabul etme ya da reddetme. Eğer vekalet verilen avukatın bu işlemleri gerçekleştirmesi istenmiyorsa, vekaletin yeniden düzenlenmesi için notere başvurulabilir.

İslam hukukuna göre, bir erkek eşine bakmakla yükümlüdür. Türk hukuk sisteminde ise, 2001 yılında yapılan değişiklikle medeni kanundan "evin reisi erkektir" maddesi çıkarılmıştır. Ancak geleneksel yapıyı benimseyen çiftler için bu durumun hala geçerli olduğu söylenebilir.

"Kız boş olması" ifadesi, İslam hukukunda boşanma anlamına gelir. İslam'da boşanma, erkeğin eşine üç kez "boş ol" demesi (3 talak) ile gerçekleşir.

"Zarf" ve "mazruf" terimleri farklı bağlamlarda kullanılır: 1. Zarf: Dilbilgisinde zarf, bir fiilin, fiilimsinin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını yer, zaman, durum ve miktar bakımından nitelemek için kullanılır. 2. Mazruf: İslam hukuku ve kelâm literatüründe mazruf, bir kavramın ya da nesnenin içeriğini ifade eder. Bu nedenle, "zarf" ve "mazruf" terimleri, farklı anlam bağlamlarında kullanılarak dilin ve düşüncenin çeşitli yönlerini ifade etmek için önemlidir.

Temlikname iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Devlet toprakları gelirlerinin tahsisi belgesi: İslam devletlerinde, özellikle devlete hizmeti geçenlere hükümdar tarafından mülk olarak verilen yerlerin belgesini ifade eder. 2. Alacak hakkının devri sözleşmesi: Borçlar Kanunu hükümleri dikkate alınarak, bir alacak hakkının alacaklı tarafından üçüncü kişilere yazılı şekilde devredilmesine dair yapılan özel sözleşmeye verilen isimdir.

"Merhûmenin vasiyeti" ifadesi, ölü bir Müslüman kadının vasiyeti anlamına gelir.

İstihkak ve istihfaf etmek farklı anlamlara sahiptir: 1. İstihkak: Bir hakkı isteme, bir şeyin mülkiyetini iddia etme ve hâkimin bu iddiayı kabul etmesi anlamına gelir. 2. İstihfaf etmek: Küçümseme, hor görme, beğenmeme anlamına gelir.

Zayıf rivayet, İslam hukuku ve hadis ilmi bağlamında, hadislerin güvenilirliği ve geçerliliği konusunda yapılan sınıflandırmalarda kullanılan bir terimdir. Bu tür rivayetler, çeşitli nedenlerle sahih (güvenilir) kabul edilmezler ve bunlar arasında şunlar bulunur: - İsnad zincirindeki zayıflık: Hadisin dayandığı aktarıcılar zincirinde güvenilir olmayan kişilerin bulunması. - Metin problemleri: Hadisin metninde tutarsızlıklar, çelişkiler veya anlam belirsizlikleri olması. - Kaynak sorunları: Hadisin kaynağının, güvenilir hadis kitapları arasında yer almaması veya daha sonradan uydurma olduğu anlaşılan rivayetlerden oluşması. - Tarihsel ve içerik analizi: Hadisin, yaşadığı dönemin şartlarıyla veya İslam'ın temel prensipleriyle çelişen bir içeriğe sahip olması.

Tazir cezası, İslam hukukunda had cezası konulmamış suçlar için İslam devletinin serbestçe belirlediği cezaları ifade eder. Başlıca tazir cezaları şunlardır: - Hapis cezası: Suç işleyen kişinin belirli bir süre hapishanede kalması. - Siyaseten öldürme: Suçlunun idam edilmesi yerine, belirli bir şekilde öldürülmesi. - Mal ile tazir: Suçun niteliğine göre malvarlığına el konulması veya malvarlığından belirli bir miktarın alınması. Bu cezalar, İslam devlet başkanı veya yetkili bir kişi tarafından serbestçe belirlenir ve suçun ağırlığına göre değişkenlik gösterebilir.

Mehrin amacı, İslam hukukunda evlilik akdi sırasında erkeğin kadına maddi bir güvence sağlamaktır. Ayrıca mehir, kadının mal varlığına dahil olur ve üzerinde dilediği tasarrufta bulunabileceği bir hak olarak kabul edilir.

Vücup ve edâ ehliyeti, İslam hukukunda iki ana ehliyet türünü ifade eder. 1. Vücup Ehliyeti: Kişinin, lehine ve aleyhine olan meşru hakların gerekliliğine sahip olma ehliyetidir. 2. Edâ Ehliyeti: Kişinin dinî ve hukukî hak ve borçları bizzat kullanmaya ehil oluşunu ifade eder.

Selem ve istisna akdi, İslam hukukunda iki farklı sözleşme türünü ifade eder. Selem akdi, bir malın henüz mevcut olmadığı bir dönemde, belirli bir vade ve şartlar dahilinde satılmasını öngören bir satış çeşididir. İstisna akdi ise, bir sanatkarın kendisine ait malzemeden yeni bir mal üretip sipariş verene satması anlamına gelir.

Osmanlı hareminde dört padişahın eşi olabilirdi, bu sayı İslam hukukuna göre belirlenmiştir.