İşKazaları

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), iş kazalarını önlemek ve çalışanların güvenliğini sağlamak amacıyla alınan önlemleri kapsar. Bu önlemlerin iş kazalarına etkisi şu şekildedir: 1. Kazaların Azaltılması: İSG uygulamaları, çalışanların iş kazalarına maruz kalma riskini minimuma indirir. 2. Verimlilik Artışı: Güvenli ve sağlıklı bir iş ortamı, çalışanların motivasyonunu artırarak iş gücünün verimli kullanılmasını sağlar. 3. Maliyetlerin Düşmesi: İş kazaları sonucu ortaya çıkan maddi kayıplar, tazminat davaları ve üretim duraksamaları gibi olumsuz sonuçlar azalır. 4. Yasal Uyum: İSG, işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesine yardımcı olur ve cezai yaptırımları önler. Sonuç olarak, İSG'nin etkin bir şekilde uygulanması, iş kazalarının önlenmesine ve iş yerinde sürdürülebilir bir çalışma ortamının oluşturulmasına katkıda bulunur.

Domino Teorisi (İş Sağlığı ve Güvenliği), iş kazalarının bir dizi zincirleme olayın sonucu olarak gerçekleştiğini öne süren bir güvenlik teorisidir. Bu teoriye göre, bir kazanın meydana gelmesi beş aşamalı bir sürecin sonucudur: 1. Kalıtsal ve sosyal çevresel faktörler. 2. Kişisel hatalar. 3. Tehlikeli durum ve tehlikeli davranışlar. 4. Kaza. 5. Zarar. Domino Teorisi'ne göre, zincirin herhangi bir aşamasında yapılacak bir müdahale, kazanın önlenmesini sağlayabilir.

Metal işlerinde iş kazalarına ve yaralanmalara neden olabilecek risk faktörleri şunlardır: 1. İnsan Hataları: Çalışanların dikkatsizlikleri veya eğitim eksiklikleri, riskli davranışlara yol açabilir. 2. Ekipman Arızaları: İş ekipmanlarının arızaları veya bakım eksikliği, iş kazalarına neden olabilir. 3. Yetersiz Güvenlik Ekipmanları: Uygun kişisel koruyucu ekipmanların sağlanmaması, güvenlik riskini artırır. 4. Tehlikeli Maddeler: Kimyasal maddelerin kullanımı veya depolanması, kimyasal maruziyet nedeniyle iş kazalarına yol açabilir. 5. Aşırı İş Yükü ve Stres: İş yoğunluğu ve iş stresi, çalışanların dikkatini dağıtabilir ve hatalara yol açabilir. 6. İletişim Eksikliği: İşçiler arasında veya işçi-üst yönetim arasında yetersiz iletişim, iş kazalarını artırabilir. Bu risk faktörlerinin önlenmesi için düzenli eğitim, denetim ve güvenli çalışma koşullarının sağlanması önemlidir.

Yatma parası, çeşitli durumlarda ödenen bir tazminat türüdür: 1. Trafik Kazaları: Kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortası, trafik kazalarında yatma parasını karşılar. 2. İş Kazaları: İş kazalarında, işverenin yaptırmış olduğu iş yeri sigortası devreye girer ve yatma parası sigorta şirketi veya Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenir. 3. Hastanede Yatış: Hastanede belirli bir süre yatarak tedavi gerektiren durumlarda, sigorta şirketleri tarafından mağdurun gelir kaybını telafi etmek amacıyla ödenir. Bu ödemelerin yapılabilmesi için sigorta poliçesinde yatma parası teminatının bulunması gerekmektedir.

İş kazaları, ihmal ve denetimsizlikten çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir: 1. Eğitim Eksikliği: Çalışanların iş güvenliği konusunda yeterince eğitilmemesi, kazaların en yaygın nedenlerinden biridir. 2. Yetersiz Güvenlik Ekipmanları: Koruyucu ekipmanların eksik veya yetersiz olması, çalışanların ciddi yaralanmalara maruz kalma riskini artırır. 3. Bakım ve Güvensiz Altyapı: İş yerindeki makinelerin ve ekipmanların düzenli bakımının yapılmaması, arızalanarak kazalara sebep olabilir. 4. Yorgunluk ve Stres: Aşırı yorgunluk ve stres altındaki çalışanların dikkat dağınıklığı ve yanlış kararlar vermesi olasıdır. 5. İletişim ve Koordinasyon Eksikliği: Çalışanlar arasında yeterli iletişim ve koordinasyonun sağlanamaması, güvenlik önlemlerinin ihmal edilmesine yol açabilir.

Raf pimleri, raf sistemlerinin güvenliğini artırmak için kullanılır. İşte bu amaçla kullanım şekilleri: 1. Kirişi Sabitleme: Raf pimleri, kirişi direğe güvenli bir şekilde sabitler ve kirişin yerinden çıkmasını önler. 2. Kontrollü Düşme: Raf pimleri, belirli bir basınç altında kırılacak şekilde tasarlanmıştır. 3. Sistem Stabilitesini Artırma: Raf pimleri, sistemin genel stabilitesini artırarak devrilme ve sallanma riskini azaltır. Sonuç olarak, raf pimleri, raf sistemlerinin dayanıklılığını ve güvenliğini artırarak iş kazalarını ve malzeme zararlarını minimize eder.

Güvensiz davranışlar, iş kazalarına ve diğer istenmeyen durumlara yol açabilecek iki ana kategoriye ayrılır: istemsiz ve istemli. İstemsiz güvensiz davranışlar şunlardır: - Hatalar: Dikkat kaybı ve hafıza yetersizliği sonucu ortaya çıkar. - Yanılgılar: Kural bazlı (yanlış anlama) ve bilgi-beceri bazlı (yetersizlik) olarak ikiye ayrılır. İstemli güvensiz davranışlar ise ihlal olarak adlandırılır ve dört türü vardır: - Rutin ihlaller: Alışkanlık haline gelmiş, yönetim tarafından kanıksanan ihlaller. - Durumsal ihlaller: Spesifik gereksinimler nedeniyle yapılan ihlaller. - İstisnai ihlaller: Acil bir duruma müdahale ederken yapılan ihlaller. - Sabotajlar: Zarara yol açma amaçlı yapılan ihlaller. Ayrıca, genel güvensiz davranışlar arasında kişisel koruyucu donanım kullanmama, dalgınlık, tehlikeli hızla çalışma ve iş disiplinine uymama gibi durumlar da yer alır.

İş kazalarını değerlendirme nedenleri içinde insana bağlı nedenler en önemlisi olarak kabul edilmektedir.

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) istatistik konuları şunlardır: 1. Kaza Sayıları ve Türleri: Her yıl dünya genelinde milyonlarca iş kazası meydana gelir ve bu kazaların sektörlere göre dağılımı. 2. Ölümcül İş Kazaları: En yüksek ölüm oranları genellikle Asya ve Afrika'daki gelişmekte olan ülkelerde görülür. 3. Madde Kayıpları ve Meslek Hastalıkları: Kimyasal maddelere maruz kalan işçilerdeki sağlık sorunları ve solunum yolu hastalıklarının artışı. 4. Manevi Kayıplar ve İş Yerinde Stres: Uzun çalışma saatleri, baskılar ve rekabetçi iş ortamı nedeniyle çalışanların stres seviyeleri. 5. Risk Değerlendirme Yöntemleri: İş yerlerindeki tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin minimize edilmesi için yapılan değerlendirmeler. 6. Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı: Çalışanların iş kazalarından korunmasını sağlayan donanımların etkinliği.

İş kazalarının %98'i önlenebilir niteliktedir.

İş sağlığı ve güvenliği açısından iş kazalarının en önemli nedenleri şunlardır: 1. İnsan Hatası: Çalışanların yeterli eğitim almamış olması, dikkatsizlik, yorgunluk ve güvenlik kurallarına uymama. 2. Yetersiz İş Güvenliği Ekipmanları: Güvenlik ekipmanlarının eksik veya yanlış kullanımı. 3. Ekipman ve Araç Arızaları: Makinelerin ve araçların düzenli bakımının yapılmaması. 4. Çevresel Faktörler: Islak zeminler, yetersiz aydınlatma ve düzensiz çalışma alanları gibi olumsuz koşullar. Bu nedenlerin önlenmesi için düzenli eğitim, güvenlik denetimlerinin yapılması ve gerekli koruyucu ekipmanların sağlanması önemlidir.

Malatya'daki fabrikalarda meydana gelen ölüm olayları iki farklı nedenden kaynaklanmıştır: 1. Metal Düşmesi: Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren bir tekstil fabrikasında, işçi Yücel Bozkurt'un üzerine yaklaşık 1 ton ağırlığındaki metalin düşmesi sonucu hayatını kaybettiği belirtilmiştir. 2. Jant Fırlaması: Yeşilyurt ilçesindeki Şeker Fabrikası yerleşkesinde, işçi İzzet Boy'un kompresörle hava bastığı iş makinesi lastiğinin patlaması ve yerinden fırlayan jant çemberinin kafasına isabet etmesi sonucu ağır yaralanarak öldüğü kaydedilmiştir.

Türkiye'de ölümlü iş kazası sayısının artmasının birkaç nedeni vardır: 1. Taşeron Sistemi: İnşaat sektöründe taşeron sisteminin yaygın kullanımı, iş güvenliği önlemlerinin alınmasını zorlaştırmaktadır. 2. Ekonomik Külfet Algısı: İşverenlerin iş güvenliği uygulamalarını ekonomik bir külfet olarak görmesi, bu tür önlemlerin yeterince alınmamasına yol açmaktadır. 3. Mesleki Eğitim Eksikliği: Çalışanların yeterli mesleki ve iş güvenliği eğitimlerinin olmaması, iş kazalarının artmasına katkıda bulunmaktadır. 4. Mevzuat ve Denetim Eksiklikleri: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuatların yetersiz kalması ve denetimlerin yeterince yapılamaması da ölümlü iş kazalarının artmasına neden olmaktadır.

Çimentonun altında kalan işçinin ölüm nedeni, iş makinelerinin devrilmesi veya malzemelerin dökülmesi sonucu meydana gelen iş kazalarıdır. Örneğin, Ankara'nın Elmadağ ilçesinde yaşanan bir iş kazasında, taş kırmada kullanılan rok makinesinin devrilmesi sonucu 40 yaşındaki Şükrü Yılmaz hayatını kaybetmiştir.

Tecrübesizlik, iş kazalarını meydana getiren nedenlerin birinci sırasında yer almaktadır.

Güvensiz durum, çalışanın veya işyerinin mevcut şartlarından dolayı sağlık ve güvenliğini tehdit eden ve iş kazalarına sebebiyet verebilecek herhangi bir durumdur. Bazı güvensiz durum örnekleri: - İş ekipmanlarında güvenlik özelliklerinin eksik veya kusurlu olması; - Sıcak ve soğuk, elektrik akımı, ses, ışık, radyasyon ve vibrasyon gibi etkenler; - Toksik ve korozif maddeler; - Hatalı depolama, düzenleme ve istifleme; - Kötü ve tehlikeli çevre şartları.