İktidar

Foucault, özne ve iktidar üzerine çalışmalarını, modern toplumda bireyin iktidar tarafından nasıl yeniden üretildiğini analiz etmek amacıyla yazmıştır. Foucault'ya göre, özne bireyden farklıdır ve içinde bulunduğu toplumun disiplinci ve düzenleyici politikaları tarafından ehlileştirilmiştir. Foucault, bu analizde, iktidarın belirli bir merkezi olmadığını ve mikro iktidar biçimlerinden makro iktidarlara kadar çeşitlilik gösterdiğini savunur. Ayrıca, Foucault, öznenin ve bilincin değil, onları kuran söylem ile iktidar sistemlerinin tarihsel bir analizinin yapılması gerektiğini öne sürer.

Eğitimin iktidar aracı olarak kullanılması, eğitim kurumlarının ve süreçlerinin, iktidarların kendi varlıklarını devam ettirmek ve ideolojilerini yaymak amacıyla manipülatif bir şekilde kullanılması anlamına gelir. Bu durumda eğitim, bireylerin düşüncelerini etkilemek ve onları belirli bir düzen içinde oynayacakları rollere hazırlamak için bir araç olarak kullanılır. Bu konuda öne çıkan düşünürlerden Friedrich Nietzsche'ye göre eğitim, bireyin üst insan olmasından ziyade onu vasat insan kademesine getirerek sürü insanı olmasına neden olur ve iktidarın bir aracı konumundadır.

Macbeth filmi, hırs ve kader temalarını işler. William Shakespeare'in aynı adlı eserinden uyarlanan film, üç cadı tarafından kral olacağı kehanet edilen Macbeth'in, bu kehaneti gerçekleştirmek için giriştiği eylemleri ve bu süreçte yaşadığı içsel çatışmaları konu alır. Macbeth, karısının da teşvikiyle Kral Duncan'ı öldürüp tahtı ele geçirir, ancak bu eylem onu vicdani bir hesaplaşmanın ve deliliğin içine sürükler. Ayrıca, filmde cadıların kehanetlerinin mi yoksa Macbeth'in kendi seçimlerinin mi kaderini şekillendirdiği sorusu da işlenir.

ORC Araştırma Şirketi'nin iktidara yakın olduğu bilinmektedir. Ancak, şirketin resmi kurucusu olarak Hayrettin Çakır geçmektedir.

Siyasi iktidar, devletin ülke genelinde ve toplum üzerinde sahip olduğu güç ve otoritedir. Siyasi iktidarın başlıca dört temel niteliği vardır: 1. Kapsam: Alan bakımından diğer iktidarlardan daha geniştir; tüm ülkeyi kapsar. 2. Üstünlük: Siyasal iktidar, geçerli olduğu alandaki diğer iktidarlardan daha üstündür. 3. Otorite: Kendi iradesini başkalarına kabul ettirme ve onların davranışlarını kontrol etme yetkisine sahiptir. 4. Rıza ve İtaat: İktidar, rıza ve itaat unsuruna dayanır. Devlet iktidarı ise, devletin temel fonksiyonlarını (yasama, yürütme, yargı) yerine getirme yetkisi olarak tanımlanabilir. Siyasi iktidar kavramı, bazen sosyal iktidar kavramıyla karıştırılabilir.

Adolf Hitler'in yükselişi, I. Dünya Savaşı sonrası Almanya'daki toplumsal ve siyasi istikrarsızlık ile aşırı sağ ideolojilerin yükselişini anlatır. Hitler'in iktidara yükselişinin bazı nedenleri: Versay Antlaşması'nın sert şartları: Özellikle savaş suçluluğu maddesi birçok Alman'ı kızdırdı. Büyük Buhran: Kitle işsizliği ve hiperenflasyon, seçmenlerin daha aşırı siyasi partilere yönelmesine sebep oldu. Weimar Cumhuriyeti'nin zayıf hükûmetleri: Ardışık koalisyon hükûmetlerinin beceriksizliği. Nazi Partisi'nin propagandası: Geleneksel Alman değerlerine dönüş, tam istihdam ve düşmanların (Komünistler ve Yahudiler) yok edilmesi vaatleri. Hitler, 1933'te iktidara geldikten sonra muhalefeti ortadan kaldırarak totaliter bir rejim kurdu.

İktidar ve sermaye arasındaki ilişki, Karl Marx ve Friedrich Engels'in kuramları çerçevesinde açıklanmıştır. Marx ve Engels, devleti burjuvazinin ortak çıkarlarını gözeten bir aygıt olarak tanımlamış ve tüm iktidar biçimlerini sınıf egemenliğinin bir sonucu olarak değerlendirmişlerdir. Ayrıca, Félix Guattari'nin çalışmaları da iktidar oluşumlarının bir parçası olarak sermayenin rolünü ele almaktadır.

Steven Lukes'un iktidarla ilgili temel görüşleri şunlardır: Üç boyutlu iktidar yaklaşımı. Karar verici, karar verici olmayan ve ideolojik iktidar. En az gözlemlenebilir anlarda en etkili. İdeolojik kontrol. Lukes'un "İktidar: Radikal Bir Görüş" adlı kitabı, bu konuları detaylı bir şekilde ele alır ve iktidar kavramına dair yaygın kabulleri sorgulamayı hedefler.

Pierre Bourdieu'nün devletle ilgili bazı görüşleri: Devletin tanımı: Bourdieu, devletin, bireylerin ve grupların etkileşimlerini anlamlı kılan mantıksal uyumun merkezi olduğunu belirtir. Devletin işlevleri: Devlet, ortak faydayı gözetlemekle yükümlü gibi görünse de, aslında toplumsal kategorileri oluşturma ve değer hiyerarşilerini belirleme gibi stratejiler izler. Devletin gücü: Bourdieu'ye göre, devletin gücü sadece zor kullanma kapasitesinden ibaret değildir. Devlet ve toplum: Devlet, toplumsal dünyayı meşru bir şekilde tanımlama hakkını kazanmak için sembolik iktidarla mücadele eder. Bourdieu, devletin analizinde, özellikle devlet aygıtının rasyonalizasyon süreci ve maddi-sembolik kapitaller üzerindeki monopollere odaklanır.

Siyaset sosyolojisinin temel konuları şunlardır: Toplumsal bağlam içinde iktidar. Toplumsal ve kültürel faktörlerin siyasete etkisi. Siyasi olay ve olguların dolaylı ve gizli kalmış sebepleri. Siyasi yapılar ve bu yapıların tarihsel analizi. Toplumsal rekabet, ihtilaf ve çatışma. Siyaset sosyolojisinin geleneksel olarak dört ana araştırma alanı da vardır: 1. Modern devletin sosyopolitik oluşumu. 2. Toplumsal gruplar arasındaki toplumsal eşitsizlik (sınıf, ırk, cinsiyet). 3. Toplumsal hareketler ve resmî kurumların dışındaki siyasal iktidar güçleri. 4. Toplumsal gruplar içinde ve bu gruplar arasındaki güç ilişkileri.

Siyasal iktidarın özellikleri: Kapsam: Siyasal iktidar, diğer iktidar türlerinden daha geniş bir alana sahiptir; tüm ülkeyi kapsar. Üstünlük: Siyasal iktidar, diğer tüm iktidarlardan daha üstündür ve iradesini başkalarına kabul ettirme yetkisine sahiptir. Maddi güç kullanma yetkisi: Siyasal iktidar, maddi güç kullanma tekeline sahiptir; bu yetki, sosyal düzenin sağlanması için verilmiştir. Toplumsal rıza: Siyasal iktidar, toplumsal rızaya dayandığında "otorite" olarak adlandırılır. Egemenlik: Siyasal iktidar, toplum için nihai ve kesin karar verme ya da kural koyma gücüne sahiptir.

İktidarın gücü farklı kaynaklara dayanabilir: Devlet. Tanrı. Toplumsal sözleşme. Halk. Soy, aile veya gelenek. Kaynaklar. Michel Foucault'a göre ise iktidar bir form üzerinden tanımlanamaz; güçler ilişkisinin içinden geçen bir yapı veya form değildir.

Latife Tekin'in "Aşk İşaretleri" romanı, iktidar ve güç karşısında masumiyetin şekillendirdiği insanlık durumlarını konu edinir. Roman, büyük kent varoşlarında yaşayan bir grup yoksul gencin, yol gösterici olarak benimsedikleri Nezir adındaki bir "ağabey"in önderliğinde, yaşama nasıl katılacaklarını öğrenmeye çalıştıkları bir aydınlanma öyküsünü anlatır. Yazarının "dilsizliğe, sessizliğe övgü romanı" olarak tanımladığı eserde, etki kurma, büyüleme ve dille iktidar oluşturma gibi temalar işlenir.

Tarık Buğra'nın "Güneş ve Arslan" adlı tiyatro eseri, ütopik bir ülkede yaşanan toplumsal ve bireysel güç savaşını anlatır. Eserde ele alınan başlıca konular: Taht mücadelesi. İktidar eksenli aşk savaşı. Bu konular, Platon'un devlet yönetimi, ilahi aşk ve beşeri aşk üzerine ortaya koyduğu düşüncelerle paralellik gösterir. Ayrıca, eserde iyi-kötü, aydınlık-karanlık, adalet-haksızlık zıtlığı da işlenmiştir. Tarık Buğra, "Güneş ve Arslan" için "Tarihî bir oyun değildir, belki bir masaldır; ama evvel zaman içinde yerine, gelecek zamanlar içinde diye başlanacak bir masal" ifadesini kullanmıştır.

Birey ve devlet arasındaki çatışma, genellikle bireyin özgürlüğü ile devletin güvenliği arasındaki gerilimden kaynaklanır. Bazı çatışma örnekleri: Antigone'nin Seçimi. Elizabeth'in Evliliği. Modern Devlet Anlayışı. Çatışmanın temelinde, bireyin kendi ahlaki ve entelektüel özerkliğini koruma çabası ile toplumsal yapıların dayattığı sınırlar arasındaki çelişki yatar. Demokratik yönetimlerde, birey ve devlet arasındaki ilişki, karşılıklı hak ve ödevlere dayanır.

Siyaset sosyolojisi kitapları, siyaset ve toplum arasındaki ilişkiyi inceleyerek, siyasi eylemlerin ve süreçlerin sosyal koşullarını araştırır. Bazı siyaset sosyolojisi kitaplarının konuları: Ahmet Bekmen'in derlediği "Siyaset Sosyolojisi: Siyasallaşmanın Alanları, Özneleri ve Araçları". Nur Vergin'in "Siyasetin Sosyolojisi: Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar". Say Yayıncılık'tan çıkan "Siyaset Sosyolojisi".

Sosyal Antropolojinin temel konuları şunlardır: Kültür: Toplum içindeki insanın kültürü nasıl şekillendirdiği ve içine doğulan, içinde yaşanılan kültürün insan üzerindeki etkisi. Toplumların yaşam biçimleri: Toplumların yaşam biçimleriyle ilgilenme ve birbirleri ile olan ilişkilerini irdeleme. Davranış kalıpları: İnsan davranış kalıplarının öğrenilmesi, değişmeye açık olması ve esnek yapısı. Etnografya ve etnoloji: Belirli bir topluluğun kültürel örüntüsünü (ekonomik süreçler, teknoloji, toplumsal örgütlenme, siyasal davranış, dinsel törenler vb.) inceleme. Toplumsal, ekonomik, ahlaki ve siyasi sorunlar: Küreselleşme ve kapitalizmin yaygınlaşmasına bağlı olarak ortaya çıkan sorunlara çözüm arama.

Hayır, Robert Greene'in "İktidar" ve "33 Strateji" kitapları aynı değildir. "33 Strateji", Robert Greene tarafından 2006 yılında yazılmış bir kişisel gelişim ve kendine yardım kitabıdır. "İktidar" ise, güç dinamikleri, stratejik düşünme ve insan psikolojisi üzerine odaklanan, tarih boyunca liderlerin ve stratejistlerin uyguladığı 48 yasayı inceleyen bir eserdir. Her iki kitap da Robert Greene tarafından yazılmış olsa da, içerikleri ve konuları farklıdır.

"Stavros Special 1", 1999 yapımı bir yetişkin filmidir ve yönetmenliğini Mario Salieri üstlenmiştir. Hikayede, umutsuz genç kızların güçlü adamlardan karşılıksız bir şey elde edemeyeceği ve Stavros'un yükselişinin güç ile manipülasyonun bir araya gelmesini nasıl gerektirdiği işlenir.

Michael Apple'ın "Eğitim ve İktidar" kitabı, eğitimdeki farklı iktidar biçimlerinin eğitim kurumları içinde nasıl işlediğini analiz eder. Kitapta ele alınan temel konular: Eğitimin işlevi: Apple, eğitimi, bireylerin rekabetçi piyasada başarılarını artırmak için teknik bilgi dağıtımı yapan bir mekanizma olarak gören serbest piyasacı insan sermayesi kuramını ve eğitimi, ekonomiye dayalı sınıf pozisyonlarını yeniden üreten bir mekanizma olarak gören seçme-yerleştirme kuramını eleştirir. Okulların rolü: Okulları, eşit olmayan bir toplumun ekonomik ve siyasi yeniden üretiminde özneler olarak görür ve okullarda, eşit olmayan toplumda çalışmakla ilgili normları ve değerleri öğreten gizli bir müfredat bulunduğunu belirtir. Direniş ve çelişki: Sosyal ve kültürel hayatın deterministik modellerle kavranamayacak kadar karmaşık olduğunu ve okullarda direniş oluşturma kapasitesi bulunduğunu savunur. Apple, bu analizlerle, eğitimi daha adil ve demokratik bir hale getirmek için direniş ve karşı hegemonya çalışmalarının gerekliliğini vurgular.