İdeoloji

Milliyetçilik, belirli bir milletin çıkarlarını, özellikle egemenliğini ve öz yönetimini kazanmayı ve bunu ilelebet sürdürmeyi amaçlayan ideolojik bir fikir hareketidir. Bu ideoloji, milletin siyasi idareyi kullanabilecek tek meşru otorite olduğunu savunur. Milliyetçiliğin farklı boyutları vardır: Kültürel söylem: İnsanları isteklerini ve hayallerini milletle ilişkili bir biçimde tasavvur etmeye yönelten bir retorik. Proje: Milletlerin çıkarlarını geliştirmek için devlet mekanizmasına katılım veya ulusal özerklik talebi. Değerlendirme biçimi: Bir milletin diğerleri karşısındaki üstünlüğüne vurgu yapılması, bu durumda yabancı düşmanlığı veya aşırı bağlılık görülebilir.

"Akla Karşı Tezler" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir. İşte bazıları: İsmet Özel'in Şiiri: "Akla Karşı Tezler", İsmet Özel'in bir şiirinin adıdır. Leibniz'in Projesi: Bu ifade, Alman filozof Leibniz'in, Fransa Kralı XIV. Louis'ye sunduğu ve Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılması için devletlerin ittifak etmesini savunan projeyi ifade eder. Postmodern Yaklaşım: Postmodern düşünürlerin, analitik düşünmeyi esas alan yazılı kültüre ve aydınlanmacı akıl anlayışına karşı geliştirdikleri tezleri tanımlar.

Soğuk Savaş'ın resmi bir logosu bulunmamaktadır. Ancak, Soğuk Savaş'ı simgeleyen bazı unsurlar şunlardır: Berlin Duvarı: Soğuk Savaş'ın en ünlü sembollerinden biridir ve iki süper güç arasındaki bölünmeyi temsil eder. NATO ve Varşova Paktı: Batı Bloku ve Doğu Bloku'nu temsil eden askeri ittifaklar. Truman Doktrini: ABD'nin komünist genişlemeye karşı ilan ettiği doktrin. Bu unsurlar, Soğuk Savaş'ın ideolojik, askeri ve siyasi gerilimlerini yansıtmaktadır.

Sol ve sağcılık, esas olarak iki ana değişkene göre belirlenir: eşitsizliğe yönelik tutumlar ve sosyal değişime yönelik bakış açıları. Eşitsizlik: Solculuk, herkes için eşitliği savunur ve dezavantajlı gruplara yardım yapılmasını destekler. Sağcılık, insanların doğaları gereği eşit olamayacaklarını düşünür ve mevcut statükonun korunmasını savunur. Sosyal değişim: Solculuk, sosyal reformu ve değişimi destekler. Sağcılık, düzen ve istikrarı korur, geleneğe ve otoriteye bağlılığı destekler. Bu tanımlamalar, her kültürde net bir şekilde sağ-sol farkı olmayabilir ve bazı partiler bu parametrelerle tam olarak sağ veya sol olmayabilir.

Neo-Osmanlıcılık, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra, özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, çeşitli nedenlerle ortaya çıkmıştır: Soğuk Savaş'ın sonu. Türkiye'nin dış politika hedefleri. Kültürel ve tarihsel bağların yeniden güçlendirilmesi. Yayılmacı değil, tanınmacı politika. Neo-Osmanlıcılık, Türkiye'de laik milliyetçi cumhuriyeti ve reformlarını itibarsızlaştıran, Osmanlı Hanedanı'nı ve halifelik gibi gelenekçi kurumları yücelten gerici ve İslamcı bir siyasi ideoloji olarak da değerlendirilmektedir.

"Milliyetçilik sözle olmaz, icraatla olur" ifadesi, milliyetçiliğin sadece söylemlerle değil, eylemler ve somut adımlarla ortaya konabileceği anlamına gelir. Bu söz, farklı kişiler tarafından şu şekilde açıklanmıştır: AK Parti Adana Milletvekili Adayı Prof. Dr. Talip Küçükcan: "Ecdadın bütün dünyadaki eserlerine sahip çıkmakla, oralara gitmekle milliyetçilik olur". Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: "Milliyetçilik, hamasetle değil, millete hizmetkarlıkla olur". Mustafa Koçal: "Elindeki toprakları başkasının eline geçmesine ses çıkarmamak milliyetçilik değildir. Milliyetçilik, topraklarına sahip çıkmakla olur".

Türkiye'de sağ parti olarak değerlendirilebilecek bazı siyasi partiler şunlardır: Sağ Parti; Adalet ve Kalkınma Partisi; Milliyetçi Hareket Partisi. Ayrıca, dünya genelinde sağ partiler arasında Cumhuriyetçi Parti (ABD) ve Hristiyan Demokrat Partiler (Avrupa) bulunmaktadır. Sağ partilerin tanımı ve sınıflandırılması, toplumlara, tarihsel dönemlere ve siyasi sistemlere göre değişiklik gösterebilir.

Siyasi ideolojilerin kökenleri şu faktörlere dayanır: Toplumsal sınıflar arasındaki çatışmalar. Ekonomik değişkenlikler. Din ve kültür. Felsefi varsayımlar. Siyasi ideolojiler, aynı zamanda siyasi, felsefi ve dini alanlarda kendine konu edinir ve bireylerin düşüncelerini, amaçlarını ve eylemlerini belirler.

Çağdaş siyasal akımlardan bazıları şunlardır: Liberalizm. Faşizm. Muhafazakârlık. Sosyalizm. Emperyalizm. Bunların dışında, anti-revizyonizm, Hocaizm, Maoizm, Blanquizm, monarşizm, otoriter demokrasi, sağ popülizm, Bizansçılık, dijital otoriteryanizm, eko-otoriteryenizm, liberal otokrasi, azınlıkçılık, neo-feodalizm, aşırı milliyetçi/aşırı sağ otoriterlik, nasyonal sosyalizm, neo-faşizm, neo-Nazizm, ulusal bolşevizm, Nazi-Maoizm, neolejyonerlik ve üçüncü görüşcülük gibi siyasal akımlar da bulunmaktadır. Çağdaş siyasal akımlar, Aydınlanma sonrası siyasal ve toplumsal anlamda yeniden şekillenen evren tasavvuruna bağlı olarak anlaşılması gereken politik söylemleri, ideolojileri ve akımları işaret eder.

Sosyalist, sosyalizm ideolojisini benimseyen ve bu ideolojiye inanmış kişilere denir. Sosyalistler, toplumun her kesiminin eşit haklara sahip olması gerektiğine inanır, sınıf farklarını azaltmayı ve gelir dağılımını adaletli bir şekilde düzenlemeyi amaçlarlar. Sosyalist düşünce, 19. yüzyılda ortaya çıkmış olup, farklı akımlara ayrılmıştır. Bu akımlardan bazıları: Marksizm. Anarşizm. Sosyal demokrasi.

Yeşil Sol Parti (YSP), azınlık hakları, bölgeselcilik, demokratik konfederalizm, ekolojik sosyalizm, feminizm, antikapitalizm ve antiemperyalizm gibi ideolojileri benimseyen bir siyasi partidir. Partinin bazı temel ilkeleri şunlardır: Ekolojik yaşam: Doğanın tahribine ve yağmalanmasına karşı çıkar. Yerinden ve yerelden yönetim: Merkezi olmayan, demokratik bir idari yapıyı savunur. Toplumsal adalet: İktisadi, tanınma ve katılım adaleti gibi kavramları önemser. Kapitalizme karşı duruş: İnsanı, emeği ve doğayı meta olarak gören kapitalizmi reddeder.

Solcular ve sosyalistler aynı değildir, ancak solcular genellikle sosyalistlerin içinde yer aldığı daha geniş bir grubu ifade eder. Solcu, emek-sermaye çelişkisinde emekten yana olan, sosyal adaletçi ve seküler bir yaşam tarzını savunan kişileri tanımlar. Sosyalist ise, sınıfsız bir toplumu amaçlayan daha köktenci bir siyasi tavrı temsil eder. Dolayısıyla, tüm sosyalistler solcudur, ancak tüm solcular sosyalist değildir.

Trotskizm, Marksizmin Troçki'nin bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Trotskizmin temel savunduğu fikirler: Dünya devrimi: Sosyalizmin tek bir ülkede kurulmasının olanaksız olduğunu, sosyalist devrimlerin öncelikle gelişmiş kapitalist ülkelerde gerçekleşmesi gerektiğini savunur. Enternasyonalizm: 4. Enternasyonal'in kurulmasıyla dünya devrimi için mücadele edildiğini ilan eder. Sürekli devrim: Geri kalmış ülke burjuvalarının rolünü işçi sınıfının devralması ve devrimin kesintiye uğramadan dünyaya yayılması gerektiğini savunur. Bürokrasi eleştirisi: Sovyetler Birliği'nde bürokrasinin işçi iktidarını deformasyona uğrattığını ve kendi çıkarları için devrimi yenilgiye uğrattığını iddia eder. Proletaryanın bağımsız örgütlenmesi: İşçi sınıfının devrimci hattının diğer sınıflara dayanan siyasetlerden bağımsız olarak inşa edilmesini savunur.

Sağcılık ve solculuk, 1789-1799 yılları arasındaki Fransız Devrimi sırasında ortaya çıkmıştır. Sağ ve sol kavramlarının ortaya çıkış hikayesi şu şekildedir: Fransa Ulusal Meclisi'nde, kralın yetkilerini savunanlar sağ tarafta, devrimi ve halkın egemenliğini savunanlar ise sol tarafta oturuyordu. Bu fiziksel ayrım, zamanla ideolojik bir bölünmeyi ifade eden terimlere dönüştü. Sağcılığın temel özellikleri: Toplumsal hiyerarşiyi ve eşitsizliği doğal, kaçınılmaz veya faydalı olarak kabul eder. Genellikle milliyetçilik, merkez sağcılık ve faşizm gibi akımları içerir. Solculuğun temel özellikleri: Toplumsal hiyerarşilere karşı çıkar ve eşitliği savunur. Sosyalizm, anarşizm ve demokratik sosyalizm gibi akımları içerir.

Hayır, milliyetçilik ve ulusalcılık aynı şey değildir. Milliyetçilik, bir ideolojidir ve kan bağı üzerine kuruludur. Ulusalcılık, Kemalizmin altı okundan biridir ve "anayasal yurttaşlık" üzerine kuruludur. Ulusalcılık, aynı zamanda "ulus devlet" taraftarı olmayı ifade eder. Ayrıca, "ulusalcılık" ve "milliyetçilik" kavramları farklı anlamlar taşıyabilir; örneğin, anti-emperyalist ulusalcılık, emperyalist milliyetçilikten farklı bir kavramdır.

Cereyanlar kitabının konusu, Türkiye’de siyasi ideolojilerin özelliklerini, birbirlerini etkileme ve birbirlerinden etkilenme süreçlerini, ideolojilerin gündelik hayatta nasıl ortaya çıktıklarını ele almaktır. Tanıl Bora, “cereyanlar”ı şu başlıklar altında tartışmaktadır: Geç Osmanlı Zihniyet Dünyası; Batıcılık; Kemalizm; Milliyetçilik; Türkçülük ve Ülkücülük; Muhafazakârlık; İslâmcılık; Liberalizm; Sol; Feminizm; Kürt Siyasal Hareketi. Bora, sadece başı sonu belli metinlere değil, sözlere ve jestlere de bakarak “kimin söylediği”ne değil “ne söylediği”ne odaklanmaktadır.

Alfred Rosenberg'in "The Myth of the Twentieth Century" adlı eseri, Nazizm (Ulusal Sosyalizm) akımına aittir. Bu eser, ırk, ırk ruhu, siyaset, sanat, kültür ve din üzerine felsefi öğretileri içerir.

Mahmut Duran (Mahmut Abi), Yılmaz Erdoğan'ın yönettiği "Vizontele Tuuba" filminde izin almadan canlandırıldığı için rahatsız olmuştur. Duran, filmde karakterinin ideolojik tavrının tutarsız ve ne yaptığını bilmeyen bir genç olarak gösterildiğini ve bu durumun gerçek hayatını yansıtmadığını belirtmiştir.

Hayır, tutucu ve muhafazakar aynı şey değildir. Muhafazakar, geleneksel toplumsal etmenlerin korunmasını destekleyen politik ve toplumsal felsefeyi ifade eder. Ayrıca, muhafazakar kelimesi, geleneksel toplumu koruyan veya dinine eğilim gösteren kişiler için de kullanılır.

Cihan hakimiyeti, Türklerin tüm dünyada İslam'ı yayma ve adaleti sağlama idealine verilen addır. Cihan hakimiyeti anlayışının bazı özellikleri şunlardır: Dini temel: Bu anlayışın temelinde İslam yer alır. Adalet ve hoşgörü: Fetih edilen topraklarda din, dil ve ırk ayrımı yapılmaz. Ekonomik çıkar eksikliği: Amaç, ekonomik çıkarlar değil, güçlü bir devlet yapısıyla dünyayı tek bir merkezden yönetmektir. Cihan hakimiyeti anlayışı, Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde ortaya çıkmıştır.