HücreBölünmesi

Evet, amip ve öglena amitoz bölünme yapar. Amitoz bölünme, çekirdek ve sitoplazma içinde herhangi bir değişiklik olmadan hücrenin doğrudan bölünmesi anlamına gelir.

Profaz, mitoz hücre bölünmesinin karyokinez (çekirdek eşlenmesi) bölümünün ilk evresidir. Profaz evresinde gerçekleşen bazı olaylar şunlardır: Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur. Sentrozom organeli kendini eşler ve çift kutuplara dağılır. İğ iplikleri oluşur. Çekirdek zarı ve çekirdekçik erir. Profaz evresi, hayvan ve bitki hücrelerinde farklılık gösterir. Hayvan hücrelerinde iğ iplikleri sentrozom tarafından oluşturulur. Bitki hücrelerinde ise sentrozom olmadığı için iğ ipliklerini mikrotübül organize edici bölge oluşturur. Profaz evresinin sonuna doğru çekirdek zarı parçalanır. Mitoz bölünme, sırayla profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olarak adlandırılan dört farklı evrede tamamlanır.

Mayoz bölünmenin ikinci aşaması Mayoz-2 olarak adlandırılır. Mayoz-2, sırasıyla şu dört evreden oluşur: 1. Profaz-2. 2. Metafaz-2. 3. Anafaz-2. 4. Telofaz-2. Bu evrenin sonunda, her biri bir adet kromatit içeren dört haploit hücre oluşur.

4 kromozomlu bir hücre sadece 1 kez mayoz geçirebilir.

DNA replikasyonunda ligazın görevi, kesintili zincirdeki (lagging strand) Okazaki parçalarının şeker-fosfat iskeletlerini birbirine yapıştırarak devamlılık gösteren DNA zincirini oluşturmaktır. Ayrıca, DNA ligazın DNA replikasyonundaki diğer görevleri şunlardır: DNA tamiri. Bağışıklık sistemi çeşitliliği. Mayoz bölünme.

Mitoz ile üreyen canlılardan bazıları şunlardır: Tek hücreli canlılar. Çok hücreli canlılar. Ayrıca, tek hücreli mayalar da mitoz bölünme ile çoğalır.

Evet, mitozda çekirdek ve sitoplazma bölünmesi birbirini takip eder. Mitoz bölünme, karyokinez (çekirdek bölünmesi) ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi) olarak iki aşamada gerçekleşir.

Submetasentrik ve akrosentrik kromozomlar arasındaki temel fark, sentromerlerinin konumundadır. Submetasentrik kromozomlar: Sentromer, tam ortada yer almaz; q (uzun) kolu, p (kısa) kolundan daha uzundur. Akrosentrik kromozomlar: Sentromer, neredeyse en uçta yer alır; kısa kol çok küçüktür ve ucunda satellit adı verilen yoğun bir yapı bulunur.

Tetrat, mayoz bölünme sırasında homolog kromozomların eşleşmesi ve ardından gerçekleşen crossing-over (gen değişimi) süreçlerinde oluşur. Her bir homolog kromozom iki kromatitten oluştuğundan, bu eşleşme sırasında dört kromatid bir araya gelir ve tetrat adı verilen bir görünüm oluşturur. Dolayısıyla, tetrat oluşturabilecek kromatitler, homolog kromozomlara ait kardeş olmayan kromatitlerdir.

Mayoz bölünme öncesi hazırlık evresi, mayoz bölünme başlamadan önce gerçekleşen ve şu olayların yaşandığı evredir: DNA'nın eşlenmesi. Kromozomların eşlenmesi. Organel sayısının artması. Enerji üretimi ve tüketiminin hızlanması. Bu evrede sentrozomlar da eşlenir ve zıt kutuplara çekilerek aralarında iğ ipliklerini oluşturur.

Kromatin, hücre çekirdeğindeki DNA'nın, histon denilen küçük molekül ağırlıklı bazik proteinler ile beraber oluşturduğu yapıdır. Kromatinin özellikleri: Hücre çekirdeğinin içinde ince ipçiklerden oluşmuş yumak biçiminde bir ağ yapısıdır. DNA içerisindeki hücreler de yer alır ve kromozom oluşumunda büyük bir öneme sahiptir. Bölünme sırasında kromatin iplikçikleri yoğunlaşarak (kısalıp kalınlaşarak) kromozomları meydana getirir. Kromatin, ökromatin ve heterokromatin olarak adlandırılan, birbirinden farklı iki yapısal bölümden oluşur.

İleri ve ters mutasyonların nedenleri şu şekilde açıklanabilir: İleri mutasyonlar, yabani tip fenotipi mutant fenotipe dönüştüren mutasyonlardır. Ters mutasyonlar, mutant bir fenotipi yabani tip fenotipe dönüştüren mutasyonlardır. Mutasyonların oluşma nedenleri genel olarak iki ana gruba ayrılır: 1. İçsel (endojen) faktörler: Hücredeki DNA'nın kendini çoğaltması sırasında ortaya çıkabilecek hatalarla ilişkilidir. 2. Dışsal (eksojen) faktörler: Radyasyon, kimyasal maddeler, virüsler veya toksinler gibi çevresel etkenlerdir.

Mitozda krossing over (crossing-over) gerçekleşmez. Krossing over, yalnızca mayoz bölünme sırasında, profaz I evresinde görülür.

Mitozda parça değişimi (krossing-over) görülmez çünkü mitoz, vücut hücrelerinde gerçekleşir ve bu süreçte genetik çeşitlilik sağlanmaz. Mitozda, DNA kendini eşlese de kromozomlar arasında parça değişimi olmaz; her hücre genetik olarak birbirinin aynısı olur.

Mayoz bölünme, yumurta ana hücresinde (oogonyum) embriyonik dönemde, yani anne karnında başlar. Ergenlik dönemine kadar faaliyet göstermeyen yumurtalıklar, bu dönemde hipotalamustan salgılanan gonadotropin (GnRH) hormonunun etkisiyle gelişir.

Telofaz 1 ve Telofaz 2 arasındaki temel farklar şunlardır: Telofaz 1, mayoz-1 bölünmesinin son aşamasıdır ve iki haploit hücre oluşur. Telofaz 1'de her kromozom iki kardeş kromatide sahiptir, Telofaz 2'de ise her kromozom sadece bir kromatit içerir. Telofaz 1'de çekirdek zarı yeniden oluşabilir veya oluşmayabilir, Telofaz 2'de ise her bir yeni hücredeki kromozomların etrafında çekirdek zarı yeniden oluşur. Telofaz 1'den sonra sitokinez genellikle gerçekleşir ve hücre bölünmesi tamamlanır, Telofaz 2'den sonra da sitokinez gerçekleşir ancak hücre bölünmesi daha önce tamamlanmıştır.

Hücre büyümesi ve bölünmesi, çeşitli faktörlere bağlıdır: Hücre içi faktörler: Hücre boyutu: Hücreler, belirli bir büyüklüğe ulaştığında bölünür. DNA'nın sağlığı: DNA'nın sağlıklı bir şekilde kopyalanmış olması gereklidir. Çevresel faktörler: Besin ve enerji: Yeterli enerji ve besin maddelerinin bulunması gerekir. Büyüme faktörleri: Hücreleri bölünmeye teşvik eden büyüme faktörleri. Yoğunluk: Kalabalıklaşan hücrelerde bölünme durabilir (yoğunluğa bağlı inhibisyon). Sirkadiyen saat: Hücre bölünmesi, günün belirli zamanlarına bağlı olarak düzenlenebilir. Ayrıca, hücre döngüsü kontrol mekanizmaları da hücre bölünmesini düzenler.

Bitki hücreleri, sentrozom olmadan da bölünebilir. Bitki hücrelerinde bölünme sırasında iğ iplikleri, sitoplazma içerisinde bulunan özel proteinlerce (mikrotübüller) oluşturulur. Ayrıca, bitki hücrelerinde "phragmoplast" adı verilen ve hücre bölünmesi sırasında sitokinezi yönlendiren bir yapı bulunur.

7. sınıf düzeyinde mitoz ve mayoz bölünmenin ortak özellikleri şunlardır: DNA eşleşmesi. İğ iplikleri. Çekirdek zarı ve çekirdekçiğin erimesi. Kardeş kromatitlerin ayrılması. Profaz, anafaz, metafaz, telofaz gibi evreler. Sitokinez.

Mitoz sonucu oluşan hücrelerin ana hücreye benzemesinin sebebi, mitoz sırasında kromozom sayısının ve yapısının değişmemesidir. Mitoz sonucunda: 2n kromozomlu bir hücreden 2n kromozomlu iki hücre oluşur. Oluşan hücrelerin kalıtsal yapısı değişmez. DNA kendini eşler ve eşlenen kromozomlar, oluşan iki hücreye eşit olarak paylaştırılır.