Heyelan

Heyelan, Karadeniz Bölgesi'nde, özellikle Doğu Karadeniz şeridinde daha sık görülür.

Jeolojik kökenli doğal afetlerin sayısı dört olarak verilmiştir: deprem, heyelan, yanardağ patlamaları ve tsunami.

Karadeniz Sahil Yolu'nun bazı bölümleri, heyelan ve sağanak yağış nedeniyle kapanmıştır. - Rize'de, Ardeşen ilçesinde meydana gelen heyelan sonucu yolun Artvin istikameti ulaşıma kapanmıştır. - Artvin'de, Arhavi ilçesinde yaşanan heyelan nedeniyle yol çift yönlü olarak kapanmış, heyelan esnasında yoldan geçen bir otomobilde hasar meydana gelmiştir.

Amasya'da çeşitli afet riskleri bulunmaktadır: Depremler. Heyelanlar. Su baskınları. Kaya düşmeleri. Ayrıca, iklim değişikliğine bağlı afet riskleri de Amasya için bir tehdit oluşturmaktadır.

Yusufeli eski yerleşim yerinde 2 kişi 13 Temmuz 2021 tarihinde meydana gelen heyelan sonucu hayatını kaybetti.

Türkiye'deki heyelan haberlerinin artmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Şiddetli Yağışlar: Artan yağış miktarları ve ani sağanak yağışlar heyelan riskini yükseltmektedir. 2. Yanlış Arazi Kullanımı: Ormanların tahrip edilmesi, çaylık alanların yaygınlaşması ve eğimli arazilerde yapılan inşaatlar toprak stabilitesini bozarak heyelanları tetiklemektedir. 3. İklim Değişikliği: Küresel ısınma ve iklim değişikliği, bölgedeki hava koşullarını değiştirerek daha sık ve etkili yağışlara yol açmaktadır. 4. Altyapı Eksiklikleri: Yol yapımı gibi altyapı çalışmalarındaki yetersizlikler de heyelan riskini artırmaktadır.

Aberfan felaketi, 21 Ekim 1966'da Birleşik Krallık, Güney Galler'deki Aberfan köyünde meydana gelen heyelan felaketidir. Felaket, kömür atığının doğal bir yeraltı kaynağı üzerine devrilmesi sonucu oluşmuştur. Felaketin sonuçları: 144 kişi hayatını kaybetmiştir. Pantglas İlkokulu binası ve 18 ev yıkılmıştır. Aberfan felaketi, Birleşik Krallık'ta maden güvenliği konusundaki yasal düzenlemelerin artmasına ve maden işletmeciliği konusundaki denetimlerin sıkılaştırılmasına neden olmuştur.

Jeolojik kökenli doğa olayları doğrudan yer kabuğu veya yerin derinliklerinden kaynaklanan doğal afetlerdir. Bunlar arasında şunlar bulunur: 1. Deprem: Yer kabuğundaki enerji birikimi sonucu meydana gelen sismik dalgalanmalar ve yeryüzünün sarsılması. 2. Heyelan: Zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan yamaçların yerçekimi, eğim ve su etkisiyle aşağı ve dışa doğru hareketi. 3. Yanardağ Patlaması: Magmanın yeryuvarlağının yüzeyinden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi olaylar. 4. Tsunami: Deniz tabanında meydana gelen deprem, volkan patlaması veya taban çökmesi gibi tektonik olaylar sonucu oluşan uzun periyotlu deniz dalgaları.

Dağda heyelan meydana gelmesi durumunda aşağıdaki olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir: 1. Can ve mal kayıpları: Heyelan, yerleşim yerlerinde yıkıma ve insan kayıplarına neden olabilir. 2. Yolların kapanması: Heyelan, kara ve demir yollarını büyük zarar vererek kapatabilir. 3. Su kaynaklarının bozulması: Heyelan, su kaynaklarını ve akarsu yataklarını etkileyerek sel ve su baskınlarına yol açabilir. 4. Tarım alanlarının tahribi: Tarım arazileri, heyelan sonucu kum, çakıl ve taş gibi maddelerle kaplanabilir. Heyelanı önlemek için yamaçların stabilitesini artırmak, ağaçlandırma yapmak ve heyelan riski olan bölgelere yerleşim yapmamak gibi önlemler alınmalıdır.

Siirt'teki bakır madeni, 17 Kasım 2016'da meydana gelen heyelan nedeniyle kapandı. Kazanın ardından, bölgede toprak kayması riskinin devam ettiği düşünülerek üretime ara verildi.

Dere yollarının kapalı olmasının birkaç nedeni olabilir: 1. Heyelan: Temmuz 2023'te Ordu'da yaşanan şiddetli yağışlar sonrası oluşan heyelan, Mesudiye Dere Yolu'nun kapanmasına neden oldu. 2. Dere taşkını: Giresun'da Yağlıdere-Alucra kara yolu, derenin taşması sonucu hasar görerek ulaşıma kapatıldı. 3. Sel: Rize ve Artvin'de etkili olan şiddetli yağışlar, sele neden olarak bazı köy yollarının heyelanlar nedeniyle kapanmasına yol açtı.

Heyelan özellikle Karadeniz Bölgesi'nde daha çok görülmektedir. Görsel olarak heyelanın sıkça görüldüğü diğer bölgeler arasında Doğu Anadolu Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi'nin doğu kısımları yer almaktadır.

Evet, Uzungöl bir heyelan set gölüdür.

Heyelan ve toprak kaymasını önlemek için ağaçlandırma önemlidir çünkü ağaçlar kökleri aracılığıyla toprağı sabitler ve kaymaları engeller. Ağaçlandırma çalışmaları şu faydaları sağlar: - Erozyonu önler: Ağaç kökleri, toprağı bir arada tutarak rüzgar ve su yoluyla toprak erozyonunu azaltır. - Su dengesini korur: Ağaçlar, yağmur sularını emerek toprağın suya doymasını ve heyelan riskini artırır. - Doğal drenaj sağlar: Bitki örtüsü, suyun toprakta birikmesini ve drenaj sistemlerinin tıkanmasını önler. Bu nedenle, heyelan riski taşıyan yamaçlarda ve eğimli arazilerde ağaç dikimi, doğal dengeyi koruyarak afet riskini azaltmanın etkili bir yoludur.

Erozyonda toprak kaymaz, aşınır. Heyelan ise toprağın büyük kütleler halinde kayarak yer değiştirmesi olayıdır.

Heyelan riskini artıran insan faaliyetleri şunlardır: 1. Orman Yangınları ve Ağaç Kesimi: Ormanların yok edilmesi, toprak erozyonunu artırarak heyelan riskini yükseltir. 2. Tarım Faaliyetleri: Tarım alanlarının genişletilmesi, toprak yapısını zayıflatır ve erozyona neden olur. 3. İnşaat ve Yol Yapımı: Yamaçlarda yapılan inşaatlar ve yollar, doğal dengeyi bozarak heyelan riskini artırır. 4. Su Yollarının Kesilmesi: Su yollarının kapatılması, toprakta nemi tutarak erozyonu azaltırken, heyelan riskini artırır. 5. Madencilik: Maden çıkarma faaliyetleri, toprakta dengesizliklere yol açar ve heyelan olasılığını yükseltir.

Heyelanı tetikleyen faktörler doğal ve insan kaynaklı olmak üzere ikiye ayrılır: Doğal faktörler: 1. Aşırı yağışlar: Toprak suya doygun hale geldiğinde, zeminin taşıma kapasitesi azalır ve kayma hareketi başlar. 2. Depremler: Zemin yapısını bozarak heyelanlara sebep olabilir. 3. Volkanik aktiviteler: Lav akıntıları ve ani sıcaklık değişimleri heyelanı tetikleyebilir. İnsan kaynaklı faktörler: 1. Ormansızlaşma: Bitki örtüsünün azalması, toprağın bağlayıcılığını azaltarak heyelan riskini artırır. 2. Yanlış yapılaşma: Eğimli arazilerde yapılan yanlış yapılar heyelan oluşumunu hızlandırabilir. 3. Kazı çalışmaları: Maden ocakları ve inşaat çalışmaları sırasında yapılan kazılar, toprağın kayganlaşmasına neden olabilir.

Kastamonu'nun Çatalzeytin ilçesinde meydana gelen heyelan, 13 Mart 2025 tarihinde gerçekleşmiştir.