Hesaplar

Üretim maliyeti, muhasebe kodlarında aşağıdaki hesaplarda izlenir: 710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri: Üretim sırasında kullanılan, mamulün bünyesine giren ve temel yapısını oluşturan ilk madde ve malzemelerle ilgili giderler. 730 Genel Üretim Giderleri: Direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik dışında, üretim ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan giderler. 740 Hizmet Üretim Maliyeti: Hizmet sunan işletmelerin üretim maliyetlerinin izlenmesinde kullanılan hesap. Ayrıca, 151 Yarı Mamul-Üretim hesabı, üretim aşamasındaki mamullerin maliyetlerin toplandığı ve maliyet hesaplamaları sonucunda stoklara, dönem giderlerine, zararlara vb. hesaplara aktarıldığı bir hesaptır.

689 hesap, diğer olağan dışı gider ve zararların kaydedilmesi için kullanılır. 689 hesabın işleyişi: Olağandışı bir gider ya da zarar gerçekleştiğinde, bu gider 689 hesabının borç tarafına kaydedilir. Dönem sonunda, bu giderin gelir tablosuna yansıtılması için 690 Dönem Kâr veya Zararı hesabına devredilerek kapatılır. 689 hesap, kanunen kabul edilmeyen giderlerin kaydedilmesi için kullanılmaz.

Bilançoda 9 ana hesap grubu bulunmaktadır. Bu hesap grupları şunlardır: 1. Aktif / Varlık. 2. Pasif / Kaynak. 3. Gelir Hesapları / Sonuç Hesapları. 4. Maliyet Hesapları. 5. Serbest Hesaplar. 6. Nazım Hesaplar. 7. Düzenleyici Hesaplar. 8. Özel İhtiyaçlar. 9. Emanet, Kefalet, Teminat, Taahhütler ve Diğer Özel İşlemler. Her hesap kendi içerisinde T şeklinde ikiye bölünmüştür.

Muhasebe alanında fiktif hesap, muhasebe kayıtlarında yer alan ancak fiilen işletmede bulunmayan tutarları ifade eder. Örneğin, "131. Ortaklardan Alacaklar" ve "231. Ortaklardan Alacaklar" hesaplarında yer alan tutarlar, "331. Ortaklara Borçlar" ve "431. Ortaklara Borçlar" hesaplarıyla netleştirildiğinde, net alacak tutarları fiktif hesap olarak değerlendirilir. Ayrıca, bankacılıkta fiktif işlemler, genellikle kasa hesabı ile geçici hesaplarda yapılan hileli ve kurgusal işlemleri veya POS cihazları gibi bankacılık enstrümanlarının amacı dışında kullanılması suretiyle yapılan muvazaalı işlemleri ifade eder.

Brüt ücret muhasebe kaydı, çalışanın departmanına göre farklı hesaplarda izlenir. Genel yönetim departmanında çalışan personellerin brüt ücretleri, "770 Genel Yönetim Giderleri" hesabında izlenir. Üretim biriminde görev yapan çalışanların brüt ücretleri, "720 Direkt İşçilik Giderleri" hesabında izlenir. Pazarlama biriminde çalışan işçilerin brüt ücretleri ise "760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri" hesabında takip edilir. Ayrıca, birden fazla departman olması durumunda; ücretler, departmanlara göre ayrı ayrı 730, 740, 760, 770 gibi hesaplarda kaydedilerek doğru maliyet çalışması yapılabilir.

181 ve 182 numaralı hesaplar, enflasyon düzeltmesinden etkilenmez. 180 ve 280 numaralı hesaplar, gelecek aylara veya yıllara ait giderler olup, parasal olmayan kıymetlerden sayıldığı için enflasyon düzeltmesine tabi tutulurken; 181 ve 281 numaralı gelir tahakkuk hesapları bu düzeltmeye tabi değildir.

Kitapçılarda kullanılan hesaplar şunlardır: 1. Stok Hesapları: Depodaki ürünlerin takibi ve stok seviyelerinin kontrolü için kullanılır. 2. Cari Hesaplar: Müşteriler ve tedarikçilerle yapılan işlemlerin takibi için kullanılır. 3. Fatura Hesapları: Satışların ve tahsilatların kaydedilmesi için kullanılır. 4. Taksitli Satış Hesapları: Taksitli satışların yönetimi için kullanılır. Ayrıca, e-fatura ve e-arşiv hesapları da kitapçılarda elektronik fatura işlemleri için kullanılabilir.

Mizan tablosunda alt hesaplar, büyük defterden alınan bilgilere göre düzenlenir ve her hesabın borç ile alacak bakiyesi mizan tablosuna kaydedilir. Mizan tablosunda alt hesapların gösterimi için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır: Hesap numaraları: Hesaplar, küçükten büyüğe doğru numara sırasına göre listelenir. Hesap isimleri: Hangi finansal işlemi veya varlığı temsil ettiği belirtilir. Bakiyeler: Borç ve alacak sütunları altında, dönem sonu itibarıyla hesaplarda kalan tutarlar gösterilir. Toplamlar: Alt hesapların toplamları, ana hesapların toplamına eşit olmalıdır. Mizan tablosunda borç ve alacak bakiyelerinin toplamı eşit olmalıdır; aksi takdirde muhasebe kayıtlarında hata olduğu anlamına gelir.

Müteahhitler, inşaat faaliyetleriyle ilgili çeşitli hesaplar tutarlar. İşte bazı önemli hesaplar: 740-Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı: İnşaatla ilgili doğrudan kullanılan demir, çimento, kum gibi malzemeler ile inşaatta doğrudan çalışanlara ait işçilikler bu hesapta izlenir. 350-358 Hesap Grubu: Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerine ilişkin hakediş bedellerinin kaydedildiği hesaplardır. 150-152 Hesap Grubu: İlk madde ve malzeme giderlerinin takip edildiği hesaplardır. 710-720-730 Gider Hesapları: Gider çeşitlerinin kaydedildiği hesaplardır. 52-Yıl İçinde Başlanıp Aynı Yıl İçinde Biten İnşaatlar Hesabı: Yıl içinde başlayıp aynı yıl içinde biten inşaatların hakedişlerinin kaydedildiği hesaptır. Ayrıca, müteahhitler işletme hesabı defteri, günlük perakende satış ve hasılat defteri gibi özel defterler de tutabilirler.

İade faturası, muhasebe kayıtlarında farklı hesaplara işlenir: Alıştan iade faturası: "Alıştan İadeler" hesabına alacak, "Satıcılar" hesabına borç kaydedilir. Satıştan iade faturası: "610 Satıştan İadeler" hesabına borç, "191 İndirilecek KDV" hesabına alacak kaydedilir. İade faturasının kaydedildiği hesaplar, işlemin türüne ve muhasebe programına göre değişiklik gösterebilir.

İlişkili hesaplar, X platformunda bir kuruluşu temsil eden veya onunla ilişkili olan kişilerin veya kurumların hesaplarıdır. İlişkili hesap sahipleri, gönderiler yayınlayabilir, doğrudan mesaj gönderebilir ve aramada görünebilirler. Ayrıca, "ilişkili hesap" terimi, muhasebe alanında da kullanılmaktadır.

Çekler, muhasebede iki farklı hesapta izlenebilir: 1. 101 Alınan Çekler Hesabı: İşletmeye gerçek veya tüzel kişiler tarafından verilmiş, henüz bankaya tahsile verilmemiş ya da herhangi bir kişiye ciro edilmemiş Türk Lirası veya döviz çeklerinin izlendiği hesaptır. 2. 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı: İşletmenin bankalar nezdindeki çeşitli hesaplarından çekle veya ödeme emri ile yapacağı ödemelerin izlendiği hesaptır. 101 Alınan Çekler Hesabı borç bakiyeli çalışır, çek tahsil edildiğinde borç tarafına, bankaya tahsile verildiğinde veya ciro edildiğinde ise alacak tarafına kaydedilir. 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı ise alacak kaydı, işletmenin banka hesabından ödenmek üzere çek veya ödeme emri düzenlediğinde; borç kaydı ise düzenlenen çek veya ödeme emri bankadan tahsil edildiğinde yapılır.

Dönemsel gelir ve gider hesaplarına örnek olarak şunlar verilebilir: Gelir tahakkukları. Gelir hesapları. Gider hesapları. Dönemsel gelir ve gider hesapları, işletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışlar, satış indirimleri, satışların maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar, olağandışı gider ve zararlar gibi kalemleri içerir. Dönemsel gelir ve gider hesapları hakkında daha detaylı bilgi almak için bir muhasebe uzmanına danışılması önerilir.

Enflasyon muhasebesi, parasal olmayan kalem olarak sınıflandırılan hesaplara uygulanır. Bu hesaplar arasında: sabit kıymetler (stoklar, binalar, makineler); özsermaye hesapları; reel olmayan finansman maliyetleri (stoklar ve sabit varlıkların maliyetine dahil edilmiş finansman giderleri) bulunur. Parasal hesaplar ise enflasyona duyarlı olmayan, değeri sabit kalan varlıklardır.

331 hesap, "Ortaklara Borçlar Hesabı" olarak adlandırılır ve bir şirketteki ortağın işletmeden alacaklı olması durumunu ifade eder. Bu hesap, işletme sermayesinin ortak tarafından giderildiği durumlarda kullanılır ve sürekli olarak alacak bakiyesi verme özelliğine sahiptir, bu yüzden pasif nitelikli bir hesaptır. 331 hesapta izlenen bazı borç türleri şunlardır: ortaklarla ilgili senetli ve senetsiz borçlar; işletmenin ortaklara borçlu bulunduğu temettü (kar, kazanç) borçları; huzur hakkı borçları. Yıl sonunda 331 hesabın alacak bakiyesi vermesi, şirketin bilançosunda olumsuz bir izlenim yaratabilir.

254 ve 255 ile 257 ve 258 arasındaki farka dair muhasebe bilgisi bulunamadı. Ancak, 254 ve 255 ile 257 ve 258 no'lu hesapların ne olduğuna dair bilgi verilebilir. 254 Taşıtlar Hesabı. 255 Demirbaşlar Hesabı. 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı. 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı.

Kod 761 farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir: Hata kodu. Muhasebe kodu. Ayrıca, P0761 hata kodu da bir araç şanzımanıyla ilgili bir arızayı ifade eder. Kodun anlamını doğru bir şekilde belirlemek için bağlamın dikkate alınması gereklidir.

Ticari mal alışlarında KDV, 191 İndirilecek KDV hesabında izlenir. Bu durumda, ticari mal alışlarında: Malın alış bedeli ve alışla ilgili tüm giderler (nakliye, taşıma sigortası, komisyon, gümrük vergileri vb.) 153 Ticari Mallar hesabının borç tarafına kaydedilir. KDV ise 191 İndirilecek KDV hesabının borç tarafına kaydedilir.

Gelir hesapları, işletmenin faaliyet dönemi içinde yaptığı işlemlerin özsermayede oluşturduğu artışları izlemek için kullanılır. Gelir tablosu hesapları şu şekilde özetlenebilir: Brüt satışlar. Satış indirimleri. Satışların maliyeti. Faaliyet giderleri. Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar. Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar. Finansman giderleri. Olağandışı gelir ve kârlar. Olağandışı gider ve zararlar. Dönem net kârı veya zararı.

Hayır, 570 hesap (Geçmiş Yıllar Karları Hesabı) 331 hesap (Ortaklara Borçlar Hesabı) ile mahsup edilmez. 570 hesabın kapatılması, TTK ve GVK hükümlerine göre kar dağıtımı yoluyla yapılır.