HavaKirliliği

Kestel'deki hava kirliliğinin bazı nedenleri: Sanayi tesisleri: Kestel'in dört bir yanının sanayi ile çevrili olması ve bu tesislerden yayılan emisyonlar. Fosil yakıt kullanımı: Artan enerji kullanımı ve fosil yakıtların tüketimi. Çarpık kentleşme ve trafik: Hızlı nüfus artışı ve yoğun trafik. Ormansızlaşma: Ormanların yok olması. Baca filtrelerinin çalışmaması: Birçok sanayi tesisinin baca filtrelerini çalıştırmaması veya filtrelerin bakımının zamanında yapılmaması. 2023 yılında Bursa Kestel'deki hava ölçüm istasyonuna göre, yılın 278 günü ulusal limit değerini aşan hava kirliliği yaşanmıştır.

Kentsel kirlilik, şehirlerin içinde ve çevresinde gözle görülür kirliliğe neden olan bir sorundur. Kentsel kirliliğin başlıca kaynakları: Ulaşım: Özel araçların, özellikle eski dizel modellerin kullanımı. Evsel ısınma: Katı yakıtların (odun, kömür) verimsiz sobalarda yakılması. Sanayileşme: Fabrikaların fosil yakıtları ve kimyasalları kullanması. Enerji üretimi: Kömürle çalışan enerji santralleri. Tarım: Gübreler, pestisitler ve organik atıklar. Kentsel kirlilik, hava, toprak ve su kirliliğine yol açar.

Londra'da hava kirliliğinin başlıca nedenleri şunlardır: Kömür kullanımı: Sanayi tesislerinde ve konutlarda kömür yakılması, özellikle sülfür dioksit (SO₂) ve partikül maddelerin atmosfere yayılmasına yol açar. Nem ve sis: Nemli hava ve sis, bu maddelerin yere yakın katmanda yoğunlaşmasına neden olur. Atmosferik stabilite: Hava sirkülasyonunun az olduğu durumlarda kirli hava tabakası dağılmayarak şehir üzerinde kalın bir duman-sis (smog) oluşturur. Araç emisyonları ve diğer insan faaliyetleri: Egzoz gazları, kimyasal üretimden kaynaklanan duman, tarım ilaçları, nüfus artışı ve çarpık kentleşme de hava kirliliğini artırır. 1952 yılında Londra'yı etkileyen "Öldüren Sis" olarak da bilinen Büyük Londra Sisi, bu durumun en çarpıcı örneklerinden biridir.

İstanbul, Antalya'dan daha kirli bir havaya sahiptir. IQAir'in 2024 yılı verilerine göre, Türkiye'de hava kirliliğinin en yüksek olduğu şehirler arasında İstanbul 7. sırada yer almaktadır. Öte yandan, Antalya'nın hava kalitesi ve kirlilik endeksi, genel olarak daha iyi seviyededir.

Denizli'deki hava kirliliğinin başlıca nedenleri şunlardır: Yoğun trafik ve motorlu taşıtlar. Katı yakıt kullanımı, özellikle kış aylarında kömür tüketimi. Sanayi tesisleri ve küçük atölyeler. İnşaat faaliyetleri ve toz emisyonları. Tarımsal ilaçlama ve açık alan yakmaları. Ayrıca, Denizli'nin coğrafi konumu, etrafının yüksek dağlarla çevrili olması ve hava sirkülasyonunun zor olması da hava kirliliğini artırmaktadır.

Fabrikaların hava kirliliğine yüzde kaç katkı yaptığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, sanayi sektörünün hava kirliliğine olan etkisi hakkında şu bilgiler değerlendirilebilir: Sanayi sektörü, partikül madde, azot dioksit, uçucu organik bileşikler ve sülfür dioksit gibi hava kirleticilerinin en büyük kaynaklarından biridir. Türkiye’de endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı kaynaklı sera gazı emisyonları, 1990’da 23,1 milyon ton CO2 eşdeğerinden 2023’te 71 milyon ton CO2 eşdeğerine ulaşmıştır. Hava kirliliğini azaltmak için sanayi tesislerinin çevreye zararlı etkilerini mevcut en iyi üretim ve/veya arıtım teknikleri ile azaltmaları gerekmektedir.

İstanbul Arnavutköy'de hava kirliliğinin başlıca nedenleri arasında trafik yoğunluğu ve fosil yakıtların kullanımı bulunmaktadır. Trafik yoğunluğu, özellikle ana yollara yakın bölgelerde hava kirliliği oranını artırmaktadır. Fosil yakıtlar, konut ısıtma, elektrik üretimi ve içten yanmalı motorlarda kullanılmaktadır. Ayrıca, çöl tozları gibi meteorolojik faktörler de hava kalitesini olumsuz etkileyebilir. Hava kalitesi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından anlık olarak izlenmektedir.

Hava kirliliği ve su kirliliği arasındaki temel farklar şunlardır: Kirletici Kaynağı: Hava kirliliği, fabrika bacalarından salınan zehirli gazlar, taşıtların egzozlarından yayılan zararlı gazlar, taş ocaklarından çevreye yayılan tozlar ve kalitesiz kömür kullanımı gibi kaynaklardan oluşur. Su kirliliği, kanalizasyon ve kirli fabrika atık sularının arıtılmadan akarsu ve denizlere boşaltılması, evlerden ve sanayi kuruluşlarından çevreye bilinçsizce atılan atıklar ve hava kirliliği sonucunda havaya karışan zehirli gazların yağışlarla birlikte yeryüzüne inmesi gibi nedenlerle meydana gelir. Etki Alanı: Hava kirliliği, solunum yolu hastalıkları, kalp rahatsızlıkları ve iklim değişikliği gibi etkilere yol açar. Su kirliliği, içme suyu kaynaklarının kirlenmesine, salgın hastalıklara ve ekosistemlerin bozulmasına neden olur. Önleme Yöntemleri: Hava kirliliğini önlemek için fabrika bacalarına filtre takılması, kaliteli kömür kullanılması ve toplu taşıma araçlarının tercih edilmesi gibi önlemler alınır. Su kirliliğini önlemek için ise arıtma sistemlerinin kurulması ve atık suların arıtılması gereklidir.

Sultangazi'de hava kirliliğinin başlıca nedenleri arasında trafik yoğunluğu ve taş ocakları bulunmaktadır. Trafik: 2023 yılında yapılan bir araştırmada, Sultangazi'deki hava kirliliğinin ana kaynağının ilçe sınırları içinde kalan taş ocakları olduğu gözlemlenmiştir. Taş ocakları: 2025 yılı verilerine göre, Sultangazi MTHM ve Sultangazi 3 istasyonlarında orta seviyede kirlilik (sarı renk) tespit edilmiştir. Ayrıca, yüksek basınç gibi meteorolojik şartlar da kirleticilerin atmosfere karışmasını engelleyerek yer seviyesinde hava kirliliğine yol açabilir.

Pembe kar, karda bulunan Chlamydomonas nivalis adlı bir alg türü nedeniyle oluşur. Pembe renk, alglerin UV radyasyonundan korunmak için salgıladığı karotenoid pigmentinden kaynaklanır. Eğer havalar karın erimesine yetecek kadar ısınırsa, algler hareketli hale gelir ve buza kilitlenerek buzun rengini pembeye çevirir. Ayrıca, 2010 yılında Rusya'da yağan pembe karın, havadaki kirlerden dolayı oluştuğu da belirtilmiştir.

Puslu hava, atmosferdeki küçük su damlacıklarının veya diğer partiküllerin yoğunlaşması sonucu oluşur. Pusun oluşmasına neden olan başlıca faktörler şunlardır: Sıcaklık düşüşü ve yoğunlaşma: Sıcaklık düştüğünde, havadaki su buharı yoğunlaşarak küçük su damlacıkları meydana getirir. Hava kirliliği ve partiküller: Sanayi bölgeleri veya yoğun araç trafiğinin olduğu şehirlerde toz, duman ve kimyasal partiküller, havadaki nemle birleşerek pus oluşumuna neden olabilir. Rüzgarın zayıf olması: Rüzgar, havadaki partiküllerin dağılmasını sağlar; zayıf rüzgar, bu partiküllerin bir arada kalmasına ve pus oluşumuna yol açar. Nem oranının yüksek olması: Yüksek nem, pus oluşumunu kolaylaştırır. Ayrıca, azot dioksit gibi gazlar da puslu havalarda kötü kokuya neden olabilir.

Kar kütleleri, çeşitli nedenlerle tehlikeli olabilir: Çığ riski: Kar kütlelerinin hızla aşağı doğru hareket etmesi, insanların veya hayvanların üzerine düşerek boğulma ya da yaralanmalara yol açabilir. Maddi hasar: Çığlar, yollar, köprüler, evler ve diğer yapılar üzerinde yıkıcı etkiler yapabilir. Ulaşım aksamaları: Çığ nedeniyle yollar kapatılarak araçların, özellikle acil yardım taşıyanların ulaşımı geciktirilebilir. Çevresel etkiler: Ormanlık alanları tahrip edebilir, bitki örtüsünü yok edebilir ve hayvan habitatlarını bozabilir. Sel riski: Çığın erimesiyle birlikte biriken kar, ani su baskınlarına ve sellere neden olabilir. Ayrıca, çatılarda biriken kar kütleleri, saçak altında geçen insanlar ve park edilen araçlar için tehlike oluşturarak can ve mal kayıplarına yol açabilir.

Hava kirliliği dumanı, havada bulunan yabancı maddelerin belirli bir oranı aşmasıyla oluşur. Hava kirliliği dumanının bazı kaynakları: Sanayi ve enerji üretimi: Termik ve nükleer santraller, fabrika bacalarından çıkan gazlar. Ulaşım: Araçların egzoz dumanları. Konutlar: Kömür ve odun gibi yakıtların tam yanmaması sonucu oluşan duman. Doğal olaylar: Orman yangınları, yanardağ patlamaları. Hava kirliliği dumanının insan sağlığına etkileri arasında solunum yolu hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları bulunur.

Tokyo'da hava kirliliğinin başlıca nedenleri şunlardır: Sanayi faaliyetleri. Ulaşım. Enerji üretimi. Bu nedenler, zaman zaman hava kalitesinin düşmesine ve sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.

Nazilli'de sobaların yasaklandığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Fransa'da 2026 yılından itibaren odun sobası kullanımının yasaklanacağı bilinmektedir. Türkiye'de ise Nazilli'de orman yangınlarını önlemek amacıyla bazı yasaklar getirilmiştir. Örneğin, ormanlık alanlara belirli mesafelerde ateş yakılması ve havai fişek kullanılması yasaklanmıştır.

Avcılar'da hava kirliliğinin başlıca nedenleri arasında trafik ve endüstriyel faaliyetler bulunmaktadır. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ülkü Alver Şahin'in açıklamalarına göre, azot dioksit (NO2) ve 10 mikron altı partikül madde (PM10) gibi kirleticilerin en yüksek konsantrasyonları Avcılar ve Beylikdüzü bölgelerinde gözlemlenmektedir. Ayrıca, 2025 yılının Ocak ayında, güneyli rüzgarlar ve yüksek basıncın etkisiyle azot oksit ve ince partikül madde yoğunluğunda artış kaydedilmiştir.

İstanbul'un hava kirliliğine neden olan başlıca yakıtlar şunlardır: Kömür ve kalitesiz yakıtlar. Fosil yakıtlar. Ayrıca, enerji üretiminde kullanılan kömürle çalışan termik santrallerin yaydığı kükürtdioksit, karbonmonoksit ve partikül maddeler de hava kalitesini olumsuz etkiler.

Hava kirliliği hakkında kaynak taraması, hava kirliliği ile ilgili bilgi ve veri toplamak için çeşitli kaynakların incelenmesini içerir. Bu kaynaklar arasında: Bilimsel makaleler ve raporlar: Hava kirliliğinin nedenleri, etkileri ve çözüm önerileri üzerine yazılmış makaleler ve raporlar kullanılabilir. Çevrimiçi platformlar: T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, TÜBİTAK gibi kurumların web siteleri güvenilir bilgiler sunar. Kitaplar ve ansiklopediler: Hava kirliliği ile ilgili kitaplar ve ansiklopediler, daha detaylı bilgi edinmek için faydalı olabilir. Örnek araştırmalar: Daha önce yapılmış hava kirliliği araştırmalarının incelenmesi, konuya dair fikir edinmeyi sağlar. Hava kirliliği hakkında kaynak taraması yaparken, güvenilir ve güncel bilgilere ulaşmak önemlidir.

Hava kirliliği, çevre kirliliğinin bir türüdür ve doğrudan çevre kirliliği ile ilişkilidir. Hava kirliliğinin çevre üzerindeki bazı etkileri: Ekolojik denge bozulması. Asit yağmurları (kükürtdioksit ve azotoksitlerin atmosferde su buharı ile birleşerek asit damlaları halinde yağış olarak yeryüzüne düşmesi). Ozon tabakasının incelmesi (özellikle kloroflorokarbonlu gazlar nedeniyle). Küresel ısınma. Doğal yaşamın zarar görmesi. Hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri: Amfizem, astım ve bronşit gibi hastalıklara yakalanmayı kolaylaştırır. Akciğer kanserine yol açabilir. Boğaz tahrişi, göz yaşarması ve baş ağrısı gibi belirtiler sık görülebilir. Hava kirliliğinin nedenleri: Sanayi faaliyetleri. Ulaşım. Enerji üretimi ve kullanımı. Plansız kentleşme ve yeşil alanların yetersiz olması. Kullanılan yakıtların kalitesi.

Yağmur suyunun tadı, toplandığı bölge ve geçtiği süreçlere bağlı olarak değişebilir. Yağmur suyunun tadını etkileyen faktörler arasında şunlar bulunur: Mineraller. Kirleticiler. Asitlik. İnsanların suyun tadını nasıl algıladığı, bireysel tat reseptörlerine ve beynin tadı işleme biçimine bağlıdır.