FosilYakıtlar

İklim değişikliği, ısıyı tutan sera gazlarının atmosferde artması ile ortalama sıcaklıkların yükselmesi ve sonucunda iklimin, beklenmeyen değişimlere uğramasıdır. İklim değişikliği, insan kaynaklı sebeplerden meydana gelebileceği gibi doğal olaylar ile de gerçekleşen bir değişimdir. İklim değişikliğinin bazı etkileri: deniz seviyelerinin yükselmesi; donmuş kıta parçalarının yapılarının değişmesi; dağlık bölge yapılarının değişmesi; canlı ekosistem yapısının bozulması; gıda üretim sisteminde geri dönülemez aksaklıkların meydana gelmesi; hava olaylarının doğal afetler düzeyine çıkması.

6. sınıf düzeyinde yakıtların çevreye olan etkilerinden bazıları şunlardır: Hava kirliliği. Asit yağmurları. Küresel ısınma. Ormanların yok olması. Çevre kirliliği. Doğal gaz, fosil yakıtlar arasında çevreye en az zarar verenidir.

Asit yağmurlarının en büyük sebebi, insan faaliyetleri ve doğal süreçlerdir. İnsan faaliyetleri: Termik santrallerde, ısıtmada ve endüstri kurumlarında kullanılan kömür atmosfere kül, CO2 ve SO2 yaymaktadır. Fabrikalar ve motorlu araçların atmosfere saldığı, içeriğinde sülfür ve azot bulunan bileşikler asit yağmurlarına sebep olur. Tarımda bilinçsiz ve yanlış ilaçlama, çeşitli ürünlerde kullanılan kloroflorokarbonlar çevre kirliliğine dolayısıyla bu kirlenmeler asit yağmurlarına neden olmaktadır. Doğal süreçler: Yanardağlar, havadaki SO2 ve CO2 gibi gazların miktarını arttırır. Karada, bataklıklarda ve okyanusta yaşayan bazı canlılar biyolojik süreçleri sonucu bu gazları yayarlar. Yıldırımlar, atmosferde nitrik asidin oluşmasına sebep olur.

Fosil yakıtların insan sağlığı üzerindeki bazı olumsuz etkileri şunlardır: Solunum yolları hastalıkları: Fosil yakıtlı araçlardan çıkan emisyonlar, astım ve bronşit gibi solunum yolları rahatsızlıklarına yol açabilir. Kanser ve diğer hastalıklar: Emisyonlar, alerjik reaksiyonlar ve kanser gibi birçok hastalığa neden olabilir. Gıda güvenliği riskleri: Küresel ısınma, gıda kaynaklarının verimsizleşmesine yol açarak gıda güvensizliğine neden olabilir. İş gücü kayıpları: Aşırı sıcaklar ve hava kirliliği, iş gücü kayıplarına yol açabilir. Çevresel adaletsizlik: Düşük gelirli ve azınlık toplulukları, fosil yakıt kirliliğine daha fazla maruz kalır. Fosil yakıtların neden olduğu çevre kirliliği, insan sağlığı üzerinde bu olumsuz etkileri yaratırken, alternatif ve temiz enerji kaynaklarına geçiş, bu riskleri azaltabilir.

Fosil yakıtlar, milyonlarca yıl boyunca yer altında biriken organik maddelerin ısı ve basınç etkisiyle dönüşmesi sonucu oluşan enerji kaynaklarıdır. Başlıca fosil yakıtlar: Kömür. Petrol. Doğalgaz. Fosil yakıtlar, enerji ihtiyacının karşılanması amacıyla yakılarak kullanılır.

İklim krizinin en büyük nedeni, fosil yakıtların kullanımı olarak kabul edilir. İklim krizinin diğer önemli nedenleri arasında: ormansızlaşma; bilinçsiz tarım ve hayvancılık; ulaşım; sanayileşme yer alır. Bu faaliyetler, atmosferdeki sera gazlarının birikmesine ve iklim dengesinin bozulmasına neden olur.

İstanbul'da karbonmonoksit patlamasının nedenleri arasında şunlar yer alır: Atmosferdeki karbonmonoksit seviyesinin artması. Kapalı alanlarda hava sirkülasyonunun yetersiz olması. Mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar. Karbonmonoksit patlaması, kapalı alanlarda birikmiş zehirli gazın aniden alev almasıyla meydana gelir ve bu durum büyük maddi hasarlara yol açabilir. Karbonmonoksit patlamasından korunmak için, açık havada uzun süre vakit geçirilmemesi ve camların zorunlu olmadıkça açılmaması önerilir.

Isınma amaçlı kullanılan yakıtların çevreye ve insan sağlığına olumsuz etkileri şunlardır: Çevreye Olumsuz Etkileri: Hava Kirliliği: Kömür, doğal gaz, odun ve petrol gibi yakıtların yanması sonucu karbondioksit, karbonmonoksit, kükürtdioksit ve azot oksitler gibi zararlı gazlar atmosfere salınır. Su Kirliliği: Yakıtların taşınması veya depolanması sırasında meydana gelen sızıntılar, su kaynaklarına karışarak çevresel tahribata yol açar. Toprak Kirliliği: Fosil yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan ağır metaller ve kimyasallar toprağa karışarak bitki örtüsünü tahrip eder. İnsan Sağlığına Olumsuz Etkileri: Solunum Yolu Hastalıkları: Partikül madde ve diğer hava kirleticileri astım ve bronşit gibi solunum yolu hastalıklarını kötüleştirebilir. Kalp-Damar Hastalıkları: Zararlı gazlar, kalp krizi ve damar tıkanıklığı gibi sorunlara yol açabilir. Kanser: Uzun süreli hava kirliliğine maruz kalmak, akciğer kanseri gibi bazı kanser türlerinin gelişimine katkıda bulunabilir. Sinir Sistemi Bozuklukları: Kurşun gibi ağır metaller sinir sistemi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.

CCS kısaltması farklı alanlarda farklı anlamlara gelebilir: Karbon Yakalama ve Depolama (CCS), sanayi tesislerinden çıkan CO₂'yi bacadan alıp yerin altına gömmeyi sağlayan bir teknolojidir. Kombine Şarj Sistemi (CCS), elektrikli araçların hızlı şarj edilmesini sağlayan bir sistemdir. Ayrıca, CCS, DC Fast Car için "Kombine Şarj Sistemi" anlamına da gelir.

Antrasit, bir kömür türüdür. Kömür, katmanlı tortul çökellerin arasında bulunan katı, koyu renkli, karbon ve yanıcı gazlar bakımından zengin bir kayaçtır.

Isınmada tercih edilebilecek bazı yakıtlar: Doğal gaz: Temiz ve verimli bir yakıttır, ancak başlangıç maliyeti yüksek olabilir. Elektrik: Elektrikli ısıtıcılar, klima ve yerden ısıtma sistemlerinde kullanılabilir, ancak maliyeti diğer yakıtlara göre daha yüksek olabilir. Odun: Meşe, kayın ve çam gibi odun türleri, yüksek enerji verimliliği sağlar ve uzun süre yanar. Pelet: Sıkıştırılmış biyokütleden üretilir, çevre dostu ve kontrollü bir ısınma sağlar. Yenilenebilir enerji kaynakları: Güneş enerjisi, biyokütle ve jeotermal gibi çevre dostu alternatiflerdir. Yakıt seçimi, coğrafi konum, iklim koşulları, ekonomik durum ve kişisel tercihler gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir.

En hızlı tükenen kaynaklar arasında yenilenemeyen enerji kaynakları öne çıkmaktadır. Fosil yakıtlar: Kömür, petrol ve doğal gaz gibi kaynaklar, oluşumları milyonlarca yıl süren ve tüketimleri çok kısa süren yenilenemeyen enerji kaynaklarıdır. Mineraller: Demir, çinko, bakır, fosfat ve titanyum gibi değerli mineraller, endüstrinin gelişmesi ve bu minerallere olan ihtiyacın artması nedeniyle tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ayrıca, su ve toprak da hızla tükenen kaynaklar arasında yer almaktadır.

En tehlikeli enerji kaynağı olarak elektrik enerjisi öne çıkmaktadır. Diğer tehlikeli enerji kaynakları şunlardır: Mekanik enerji: Dönen veya hareketli parçalar nedeniyle sıkışma, ezilme ve uzuv kaybı riski taşır. Kimyasal enerji: Zehirli, aşındırıcı veya yanıcı kimyasalların dökülmesi veya patlaması ciddi sağlık sorunlarına ve çevresel tehlikelere yol açabilir. Termal enerji: Buhar, sıcak yüzeyler veya yüksek sıcaklıkta çalışan sistemlerle temas sonucu yanıklar ve termal yaralanmalar oluşabilir.

Linyit, genellikle termik santrallerde yakıt olarak kullanılır. Ayrıca, çeşitli alanlarda da değerlendirilir: Enerji üretimi: Elektrik enerjisi üretiminde ana kaynaktır. Isınma: Binalarda ısınma amacıyla kullanılır. Sanayi: Kimya sanayisinde parafin, katran, yağ gibi ürünlerin üretiminde kullanılır. Akaryakıt ve asfalt: Yol yapımında ve enerji sektöründe hammadde olarak yer alır. Düşük ısıl değeri, yüksek kül ve nem içeriği nedeniyle linyit, kömür sıralamasında en alt sıralarda yer alır.

Elektrik üretimi için kullanılan enerji kaynakları şu şekilde sınıflandırılabilir: Yenilenemez enerji kaynakları: Fosil yakıtlar: Kömür, petrol, doğal gaz. Nükleer enerji: Uranyum, toryum gibi radyoaktif elementler. Yenilenebilir enerji kaynakları: Hidroelektrik enerji: Barajlarda biriken suyun hareket enerjisinden yararlanılır. Güneş enerjisi: Güneş panelleri ile güneş ışığı doğrudan elektrik enerjisine dönüştürülür. Rüzgâr enerjisi: Rüzgâr türbinleri, rüzgârın kinetik enerjisini elektrik enerjisine çevirir. Jeotermal enerji: Yeraltında ısınmış hâlde bulunan sıcak su kullanılır. Ayrıca, biyokütle ve gelgit enerjisi de elektrik üretimi için kullanılan yenilenebilir enerji kaynakları arasındadır.

En tehlikeli fosil yakıt olarak linyit gösterilmektedir. Linyit, diğer katı fosil yakıtlara göre daha yüksek emisyon faktörüne sahiptir ve bu nedenle iklim değişikliği bağlamında en tehlikeli katı fosil yakıt olarak kabul edilir. Fosil yakıtların tümü, çevreye ve insan sağlığına çeşitli zararlar verir.

Sıvı yakıtların hammaddesi genellikle ham petroldür. Ham petrol, doğal olaylarla meydana gelmiş hidrokarbonların karışımları ile S, N, O ve diğer elementleri ihtiva eden sıvı haldeki bir maddedir. Bunun yanı sıra, sıvı yakıtlar şu yöntemlerle de elde edilebilir: Damıtma. Kraking. Sentez.

Gaz yakıtlar şunlardır: Doğal gaz. Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG). Hava gazı. Biyogaz. Gaz yakıtlar, fosil kömürlerin damıtılması sonucunda da elde edilebilir.

Evet, sıvı ve gaz yakıtlar yenilenemez enerji kaynaklarıdır. Bu yakıtlar, fosil yakıtlar kategorisine girer ve oluşumları çok uzun zaman aldığı için tüketimleri, yeniden oluşumlarını aşar. Sıvı yakıtlar: Ham petrol, biyodizel ve biyoetanol gibi türleri içerir. Gaz yakıtlar: Doğal gaz ve LPG gibi türleri bulunur.

Evet, doğalgaz temiz bir enerji kaynağıdır. Doğalgazın temiz bir enerji kaynağı olmasının bazı nedenleri: Çevre dostu. Az emisyon. Düşük karbon salınımı. Verimli yanma.