HastaHakları

Sağlık hukukunun temel kaynakları şunlardır: Anayasa. Türk Borçlar Kanunu. Türk Ceza Kanunu. Hasta Hakları Yönetmeliği. Çeşitli özel mevzuat. Ayrıca, sağlık hukukunu şekillendiren içtihatlar ve yeni kararlar da bulunmaktadır.

Sağlık hukukunun temel ilkeleri şunlardır: Eşitlik ilkesi: Herkesin sağlık hizmetlerine eşit şekilde erişim hakkına sahip olması. Adalet ilkesi: Sağlık hizmetlerinin adil bir şekilde sunulması. Kalite ilkesi: Sağlık hizmetlerinin en yüksek kalitede sunulması. Hasta hakları ilkesi: Hastanın sağlık hizmeti alırken sahip olduğu hak ve özgürlüklerin korunması. Mahremiyet ilkesi: Hastanın sağlık bilgilerinin gizli tutulması. Otonomi ilkesi: Hastanın kendi bedenine ve sağlık hizmetiyle ilgili kararlarına saygı duyulması.

Hasta mahremiyeti ve hasta hakları aynı şey değildir, ancak birbiriyle ilişkilidir. Hasta hakları, bireylerin sağlık hizmetlerinden yararlanırken sahip oldukları temel hakları kapsar. Hasta mahremiyeti, hasta haklarının bir alt başlığı olup, hastaların sağlık durumu ve tedavileriyle ilgili bilgilerin gizlilik içinde yürütülmesini ifade eder. Dolayısıyla, hasta hakları daha geniş bir kavramken, hasta mahremiyeti bu hakların bir parçasıdır.

Hasta hakları, hastaların sağlık hizmetlerinden faydalanırken sahip oldukları temel haklardır. Bu haklar arasında şunlar yer alır: Sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı. Bilgi isteme hakkı. Mahremiyet hakkı. Rıza ve izin hakkı. Reddetme ve durdurma hakkı. Güvenlik hakkı. Dini vecibeleri yerine getirebilme hakkı. Saygınlık görme hakkı. Rahatlık hakkı. Bu haklar, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan "Hasta Hakları Yönetmeliği" ile düzenlenmiştir.

Hasta Hakları Yönetmeliği'ne göre hastaların bazı sorumlulukları: Başvurduğu sağlık kurum ve kuruluşunun kural ve uygulamalarına uygun davranmak ve katılımcı bir yaklaşımla teşhis ve tedavi ekibinin bir parçası olduğu bilinciyle hareket etmek. Yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıkları, gördüğü tedavileri ve tıbbi müdahaleleri, kullandığı ilaçları mümkün olduğunca eksiksiz ve doğru olarak vermek. Hekim tarafından belirlenen sürelerde kontrole gelmek ve tedavisinin gidişatı hakkında geri bildirimlerde bulunmak. Randevu tarih ve saatine uymak ve değişiklikleri ilgili yere bildirmek. Öncelik tanınan hastalar ile diğer hastaların ve personelin haklarına saygı göstermek. Personele sözlü ve fiziki saldırıya yönelik davranışlarda bulunmamak.

Hasta hakları ile ilgili Twitter hesabı, T.C. Sağlık Bakanlığı'na aittir. Hesabın kullanıcı adı @saglikbakanligi'dır.

Hasta Hakları Bildirgesi, farklı uluslararası bildirgelerin esas alınmasıyla yayınlanmıştır: 1972 Amerika Hastaneler Birliği Hasta Hakları Bildirgesi. 1991 Dünya Tabipler Birliği Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi. 1994 Dünya Tabipler Birliği Amsterdam Hasta Hakları Bildirgesi. 1995 Dünya Tabipler Birliği Bali Hasta Hakları Bildirgesi. Ayrıca, Türk Tabipleri Birliği Hasta Hakları Bildirgesi, bu uluslararası bildirgelerin yanı sıra ilgili iç hukuk düzenlemeleri gözetilerek hazırlanmıştır.

Hasta Hakları Kuruluna yapılan başvurular, başvurunun kurula ulaştığı tarihten itibaren otuz gün içerisinde sonuçlandırılır. Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile karar alır.

İlçe sağlık müdürlüğünde avukatın görevlerine dair bilgi bulunamadı. Ancak, sağlık hukuku avukatlarının genel olarak yaptığı işler şunlardır: Malpraktis davalarında temsil. Hasta haklarının korunması. Sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi. Sağlık sigortası ve finansmanı. İlaç ve tıbbi cihazlar. Etik ve biyoetik. Halk sağlığı ve epidemiyoloji. Sözleşme ve sigorta işlemleri.

Akreditasyonda hasta ve toplumun sağlık sorunlarıyla karşılaşma hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, akreditasyon ve sağlık hizmetleri ile ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Akreditasyon, sağlık kuruluşlarında kalite, hasta güvenliği ve sürekli gelişim anlayışının örgüt kültürü haline getirildiği bir süreçtir. Sağlıkta Akreditasyon Sistemi, sağlık kuruluşlarının gönüllülük esasına göre başvurduğu ve başarı durumlarına göre belgelendirildiği bir sistemdir. Akredite olan sağlık kuruluşları, belirli aralıklarla denetlenir.

Özel hastanelerde bazı temel kurallar şunlardır: Müstakil Bina Şartı: Özel hastaneler müstakil binada faaliyet gösterir ve hastane binasında başka amaca yönelik işyerleri bulunamaz. Yatak Sayısı ve Yoğun Bakım Oranı: Özel hastaneler en az yüz hasta yataklı olarak açılabilir ve yoğun bakım yatak sayısı, toplam hasta yatak sayısının %30'unu geçemez. Jeneratör ve Asansör: Özel hastanelerde otomatik devreye giren jeneratör ve en az iki asansör bulunması zorunludur; asansörlerden biri tekerlekli sandalye ve sedye ile hasta taşımaya elverişli olmalıdır. Eczane ve İlaç Satışı: Hastanelerde bulunan eczaneler amacı dışında faaliyet gösteremez ve hastane dışına ilaç satamazlar. Uzmanlık Dalları: Hastaneler, faaliyet izin belgesinde bulunmayan uzmanlık dallarında hasta kabul ve tedavi edemezler. Hasta Mahremiyeti: Hasta mahremiyeti ve bilgilerinin gizliliği ilkeleri ihlal edilemez. Tanıtım ve Reklam: Hastaneler, insanları yanıltan veya talep yaratmaya yönelik tanıtım yapamazlar.

Hasta Hakları Günü'nde yapılan bazı etkinlikler: Bilgilendirme: Hasta hakları ve sorumlulukları ile ilgili hasta ve hasta yakınlarına bilgilendirme yapılır. Stant kurma: Hasta hakları ile ilgili broşürlerin dağıtıldığı stantlar açılır. Eğitim: Sağlık çalışanlarına yönelik hasta hakları konusunda eğitim düzenlenir. Ziyaret: Yatan hastalar ziyaret edilir. Diğer etkinlikler: Çeşitli etkinlikler ve farkındalık çalışmaları gerçekleştirilir. Türkiye'de 26 Ekim, Hasta Hakları Günü olarak kutlanır.

Yoğun bakım ünitelerinde en sık karşılaşılan etik ikilem, tıbbi kaynakların adil paylaşımı ile ilgilidir. Diğer sık karşılaşılan etik ikilemler arasında: Bilgilendirilmiş onam; Yaşam desteğini kesmek ya da başlamamak; Resüsitasyon yapmama durumu; Boşuna tedavi (faydasız tedavi); Hastaların tanı ve tedavi süreçleri hakkında yetersiz bilgilendirilmesi yer alır.

Hasta haklarının yasal dayanağı, Türkiye'de 1 Ağustos 1998 tarihinde 23420 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliği'dir. Bu yönetmelik, temel insan haklarının sağlık hizmetlerindeki yansımasını somutlaştırarak, sağlık hizmeti verilen tüm kurum ve kuruluşlarda hastaların hak ihlallerinden korunmasını ve gerektiğinde hukuki yollara başvurabilmesini sağlamayı amaçlar. Yasal dayanağın bazı maddeleri: 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 9. maddesinin (c) bendi; 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 43. maddesi.

Diş kliniklerinde hastaların sahip olduğu bazı haklar şunlardır: Hizmetten genel olarak faydalanma. Bilgi alma hakkı. Sağlık kuruluşunu ve personelini seçme ve değiştirme hakkı. Mahremiyet hakkı. Güvenlik hakkı. Tedaviyi reddetme ve durdurma hakkı. Dini vecibeleri yerine getirebilme hakkı. İnsani değerlere saygı gösterilmesi, saygınlık ve rahatlık görme hakkı. Ziyaretçi kabul etme ve refakatçi bulundurma hakkı. Müracaat, şikayet ve dava hakkı.

Hasta mahremiyeti, Hasta Hakları Yönetmeliği'nin 21. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır ve hasta mahremiyetinin korunmasını açıkça talep edebilir. Mahremiyete saygı gösterilmesi ve bunu istemek hakkı şu konuları kapsar: Hastanın sağlık durumu ile ilgili tıbbi değerlendirmelerin gizlilik içerisinde yürütülmesi. Muayene, teşhis, tedavi ve hasta ile doğrudan teması gerektiren diğer işlemlerin makul bir gizlilik ortamında gerçekleştirilmesi. Tıbben sakınca olmayan hallerde yanında bir yakınının bulunmasına izin verilmesi. Tedavisi ile doğrudan ilgili olmayan kimselerin, tıbbi müdahale sırasında bulunmaması. Hastalığın mahiyeti gerektirmedikçe hastanın şahsi ve ailevi hayatına müdahale edilmemesi. Sağlık harcamalarının kaynağının gizli tutulması.

Hasta hakları ve mahremiyetinden sorumlu olanlar: Sağlık kuruluşları ve çalışanları. Hasta hakları birimleri. Hasta hakları kurulları. Kamu görevlileri. Ayrıca, hastalar da haklarının ihlali durumunda şikayette bulunma ve dava açma hakkına sahiptir.

Sağlıktan yararlanma hakkı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na tabidir. Bu kanun, sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak, bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları belirlemek amacıyla düzenlenmiştir. Ayrıca, hasta hakları ile ilgili düzenlemeler de 1 Ağustos 1998 tarihli ve 23420 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Hasta Hakları Yönetmeliği" ile belirlenmiştir.

26 Ekim Hasta Hakları Günü, bilgilendirici etkinlikler ve farkındalık çalışmalarıyla kutlanır. Bu günde gerçekleştirilen bazı etkinlikler şunlardır: Hastanelerde ve sağlık kurumlarında bilgilendirici paneller, seminerler ve hasta hakları bilgilendirme stantları kurulur. Sağlık Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşları (STK'lar), hasta hakları konusunda kamuoyunu bilgilendirici kampanyalar düzenler. Ayrıca, hasta hakları ve sorumlulukları konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla, sağlık kuruluşlarında yetkili personel tarafından hasta ve hasta yakınlarına bilgilendirme broşürleri dağıtılır.

Onam formu imzalatmanın dayandığı etik ilke, özerkliğe saygı ilkesidir. Özerklik, bir kişi ya da topluluğun kendisine ilişkin konularda, kendi değerlerine dayanarak kararlar vermek ve bunları uygulamak üzere eylemlerde bulunma olanağı olarak tanımlanabilir. Aydınlatılmış onam, iyi hekimlik uygulaması önkoşullarından biri olup, tıp etiğinin temel ilkelerinden olan özerklik ilkesine dayanır. Ayrıca, onam formu imzalatmanın dayandığı diğer etik ilkeler şunlardır: Tam açıklama ilkesi. Kişilere saygı ilkesi. Sübvansiyon ilkesi. Bütünlük ve bütünlük ilkesi.