HalkAğzı

Aparmak, halk ağzında "alıp götürmek", "gizlice almak", "alıp kaçmak" veya "çalmak" anlamlarına gelir. Ayrıca, "ulaştırmak" anlamında da kullanılabilir. Bu kelime, özellikle Kars ve civarında yaygın olarak kullanılır.

"Bebeu" kelimesi, Portekizce'de "içti, içmiş" anlamına gelir. "Bebe" kelimesinin ise Türkçe'de "bebek, küçük çocuk" anlamı vardır. Bu iki kelime arasında bir bağlantı veya spesifik bir anlam ilişkisi bulunmamaktadır.

Halk ağzında "küçük çocuk" anlamına gelen bazı sözcükler: Sabi; Masum; Bala; Velet.

Tuman kelimesi, farklı yörelerde çeşitli anlamlara sahiptir: Türkçe: "Duman" kelimesinin çeşitli lehçe, ağız ve şivelerdeki söylenişi. Kumanca: Sis veya karanlık. Baloch toplumu: Bir kabile veya aşiret adı. Tuman'ın belirli bir yöreye ait olduğunu söylemek için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

Çevrik kelimesi, "çevrilmiş" ve "dönük" anlamlarına gelir. Kullanım alanlarından bazıları: Aksi, ters anlamında kullanılabilir. "Çevrik" kelimesi, aynı zamanda "etrafı çevrili yer, bahçe" veya "girdap, dönemeç, kıvrım" anlamlarında da kullanılır.

"Domalma köylü" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, "domalma" kelimesinin anlamı şu şekilde açıklanabilir: Domalma, TDK'ye göre "domalmak işi" anlamına gelir. Ayrıca, "domal-" kelimesi, halk ağzında "dizler bükük, baş ileride, çömelmiş bir durum almak" anlamında kullanılır. Bunun yanı sıra, "domal-" kelimesi, argo olarak "yerden 10-20 santim derinde yumrular hâlinde yetişen, yenebilir asklı mantar, yer mantarı, domuz elması, keme" anlamında da kullanılabilir.

Tasma halk ağzı, bulmacalarda "toht" olarak yanıtlanabilir. Tasma kelimesinin diğer anlamları arasında, bazı hayvanların boynuna takılan ve hayvanları bir yere bağlamaya veya çekip götürmeye yarayan kemer biçiminde bağ; nalın ve terliğin ayağı tutan üstteki meşin bölümü; dilim dilim pişirilmiş kabak gibi tanımlar da bulunmaktadır.

Halk ağzında süs eşyası için kullanılan özel bir terim bulunamamıştır. Ancak, bulmacalarda süs eşyası için "takı" cevabı verilebilir. Ayrıca, Bitlis yöresine özgü, bir dönem halk oyunları ekiplerinin de giydiği "harik" adlı ayakkabı, son yıllarda süs eşyası olarak da üretilmektedir.

Heyamola kelimesi farklı bağlamlarda farklı hikayelere sahip olabilir: Denizci Şarkısı: Heyamola, özellikle modern çağ öncesinde denizcilerin sefer sırasında eğlence ve moral için söyledikleri şarkılara verilen addır. Oyun: Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde, erkeklerin oynadığı bir oyunda kullanılan bir sözdür. Belgesel: "Heyamola-Çılgın İnebolulular" adlı, Milli Mücadele döneminde İneboluluların kahramanlıklarını anlatan bir belgesel bulunmaktadır.

Evet, "cıbıldak" ve "cıbır" aynı anlama gelir. "Cıbıldak" kelimesi, halk ağzında "çıplak" anlamına gelirken, "cıbır" da aynı anlama gelir.

Çocuk halk ağzı bulmaca cevapları şunlardır: Bala; Velet; Sıpa; Sabi; Kızan; Biçi; Encik; İnnav; Şalak; Veled.

Cicikuş, muhabbet kuşlarına öğretilen ve kuşlar tarafından sahibi onları severken, eve misafir geldiğinde veya kafeste otururken söylenen bir söz öbeğidir. Ayrıca, "cicikuş" ifadesi, mavi veya yeşil renkte olan kuşları tanımlamak için de kullanılır.

Kiriştek, farklı bölgelerde farklı anlamlara gelen bir kelimedir: Düziçi ağzı: Topaç. Çukurova yöresi: Yontma ağaçtan yapılan, yukarıdan aşağıya doğru incelen ve en altında çiviye benzer sivri uçlu bir metal bulunan bir oyuncak. Mersinin Tarsus ilçesi: Fırıldak. Siyaset: Devlet Bahçeli'nin bir mitingde Recep Tayyip Erdoğan için kullandığı, dönekler için kullanılan bir ifade.

Kenef, Arapça kökenli bir kelime olup "tuvalet", "hela", "ayakyolu" anlamlarına gelir. Ayrıca, "korunak", "sığınak" gibi anlamları da vardır. Bazı kaynaklarda, argo bir ifade olarak "pis, berbat" anlamında da kullanıldığı belirtilmektedir.

"Mahalle yanarken saçını tararmış" hikayesi, bir kişinin çevresindeki önemli olaylara karşı duyarsız ya da umursamaz bir tavır sergilediğini anlatır. Hikayenin temelinde kişinin kendi dünyasına ve küçük işlerine o kadar daldığı bir an vardır ki, çevresindeki büyük bir olayla karşı karşıya olduğunda fark etmez. Bir versiyonuna göre, hayali bir karakter olan Ali, mahallesinde dolaşırken büyük bir yangın çıkar. Başka bir versiyonda ise, Ayşe adında bir kadın, yangın sırasında evinden çıkmayıp saçını tarayarak aynaya bakar. Zamanla halk arasında dilden dile dolaşan bu ifade, duyarsızlığı ve umursamazlığı anlatan bir deyim haline gelmiştir.

Zembilli kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Halk ağzında: Çalıştığı kapıda hırsızlığı âdet edinmiş erkek aşçı. 2. Genel anlamda: Zembil taşıyan veya zembille ilgili olan. Zembil, hasırdan örülmüş saplı torba veya sepet anlamına gelir ve genellikle yiyecek veya eşya taşımak için kullanılır. Zembilli dizisi, Toros Dağları'nın eteklerinde bir Yörük kasabasındaki insanların hikâyesini konu alır ve çekimleri İzmir'in Ödemiş ilçesinde gerçekleştirilir.

"Aöaz" kelimesinin anlamı bulunamadı. Ancak, "araz" ve "aciz" kelimelerinin anlamları şu şekildedir: Araz. Aciz.

Su kabı halk ağzı bulmacada aşağıdaki kelimelerden biri olarak yanıtlanabilir: Güğüm; Debbe; Halastar.

Konya'da "es" kelimesinin özel bir anlamı bulunmamaktadır. "Es" kelimesi, Türkçe'de yaygın olarak kullanılan ve farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyan bir kelimedir. Örneğin, "es" kimya alanında Aynştaynyum elementinin simgesi, müzikte ise notada duraklama zamanı ve bunu gösteren işaretin adı olarak kullanılır. Konya'da kullanılan bazı yerel kelimeler ve deyimler için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: bpakman.wordpress.com sitesindeki Konya Sözlüğü; eksisozluk.com'daki Konya Terim ve Deyimleri Sözlüğü.

Feridüddin Genc-i Şeker'e "şeker genç" denmesinin birkaç nedeni vardır: Ağzına kaçan çamur şeker olmuştur. Taşlar şeker olmuştur. Deve kervanı olayı.