Fıkra

Nasreddin Hoca'nın "Sığ Suda Yüzmek" fıkrasının ana fikri, önemli olanın zor ve alışılmışın dışındaki durumlarda başarılı olmak olduğudur.

Nasreddin Hoca fıkralarında kullanılan bazı yabancı kelimeler şunlardır: 1. "Cauldron" (Kazan Doğurdu). 2. "Sea water" (Denizin Suyu Niçin Tuzludur). 3. "Broker" (Tellal). 4. "Turban" (Kavuk). 5. "Yataghan" (Yatağan). Bu kelimeler, fıkralarda mizahi bir unsur olarak Arapça, Farsça ve İngilizce gibi dillerden alınmıştır.

"Üç bira" ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Fıkra: Temel'in Avrupa'ya gidip barmenden üç bira istemesi ve her seferinde diğer iki birayı da içmesi hikayesini anlatan bir fıkradır. 2. Alkol Tüketimi: Ortalama bir bünyeye sahip bir kişinin, üç bira içmesinin onu çakır keyif yapabileceği, dört-beş biranın ise sarhoş edebileceği genel bir bilgidir.

Nasrettin Hoca'nın nükteleri, genellikle güldürürken düşündüren ve ders verici nitelikte olan fıkralardan oluşur. İşte bazı örnekler: 1. "Ya Tutarsa": Nasreddin Hoca, göle maya çalarken bir köylü tarafından sorulduğunda, "Ben de biliyorum tutmayacağını, ama ya tutarsa!" diye cevap vermiştir. 2. "Kazan Doğurdu": Hoca, komşusundan bir kazan ister ve işini bitirince kazanın içine küçük bir tencere koyup geri verir. Kazan sahibi tencereyi görünce, "Bu nedir?" diye sorar. Hoca, "Müjde! Kazanınız doğurdu" der. 3. "Parayı Veren Düdüğü Çalar": Çocuklar, Hoca'dan düdük isteyince, Hoca parayı alıp pazara gider ve düdük alıp geri döner. Çocuklara düdüğü verince, "Hani bizim düdüğümüz?" diye sorarlar. Hoca, "Parayı veren düdüğü çalar" der. 4. "Eşeğe Ters Binmek": Hoca, bir gün yabancı bir köyde misafir olur ve cuma günü kürsüye çıkıp vaaz verir. Camiden çıkınca eşeğine ters biner ve bir köylü nedenini sorunca, "Eğer düz binip önünüze geçseydim, siz arkada kalacaktınız" diye cevap verir. 5. "İp Olur": Köylüler, Hoca'nın Eyyûb ismini yanlış telaffuz ediyorlarmış. Hoca, vaazında, "Ey Müslümanlar! Oğlunuz olursa adını sakın Eyyûb koymayın, halkın dilinde çokça söylene söylene, incele incele ip olur" demiştir.

Osmanlı döneminde en çok Nasreddin Hoca fıkraları ve Karadeniz fıkraları gibi mizahi fıkralar yaygındı.

İşi Ustaya Öğretme Fıkrası şu şekildedir: Öğretmen, çocuklara ödev verir ve Ali'ye nasıl yapacağını sorar. Okula gittiğinde, öğretmenle arasında şu konuşma geçer: - Ali: "Sana, sana". - Öğretmen: "Çocuğum, yaptığın ödevi okur musun?". - Ali: "Git başımdan". - Öğretmen: "Sen kendini ne zannediyorsun?". - Ali: "Tarzan". - Öğretmen: "Seni büdüre götürücem". - Ali: "Olmaz şekerim, bugün işim var". Ali: "Pili bitti, pili bitti".

Nasrettin Hoca'nın ilkokul düzeyinde anlatılabilecek üç fıkrası: 1. Ye Kürküm Ye. 2. Parayı Veren Düdüğü Çalar. 3. İpe Un Sermek.

Nasreddin Hoca'nın en çok sevilen fıkralarından biri "Parayı Veren Düdüğü Çalar" fıkrasıdır: Çocuklar, pazara gelen Nasreddin Hoca'nın etrafını sarmış ve "Hoca, bana düdük al!" demişler. Hoca, içlerinden sadece birine düdük parası vermiş ve parayı veren çocuğa düdüğü vermiş. Diğer çocuklar hep bir ağızdan bağırmış: "Hani bizim düdüğümüz?" Hoca gülerek, "Parayı veren düdüğü çalar," demiş.

Nasreddin Hoca, "Acemi Bülbül" fıkrasında şaşkınlıkla bülbül gibi öttürdü.

En iyi fıkrayı kimin anlattığı konusunda kesin bir yanıt vermek zor olsa da, Türk halk kültüründe fıkraların sıkça anlatılan ve tanınan kahramanları vardır. Bu kahramanlardan bazıları şunlardır: Nasreddin Hoca: Hazırcevaplığı, nüktedanlığı ve zekâsıyla Anadolu'nun simgesi olarak kabul edilir. Bekri Mustafa: Eğlence ve içki üzerine anlatılan fıkraların komik ve şaşırtıcı yüzüdür. Temel ve Dursun: Karadeniz fıkralarının başrolünde yer alan, düşündüren ve güldüren halk temsilcileridir.

"Taşaklı Coo" fıkrası, bir çiftlikte yaşayan boğa (Coo) ve inekler arasındaki bir olayı anlatır. Fıkraya göre, Coo çiftlikte bulunan bütün inekleri becermektedir ve bu durumdan bıkan çiftçi, inekleri dikenli telle çevrili bir alana toplar ve Coo'yu dışarıda bırakır.

"Bir varmış bir yokmuş, adamın biri ölmüş" fıkrası şu şekildedir: Temel ve 20 yolcu trafik kazasında yaralanmış, 4 yolcu ise ölmüş. Ambulans geldiğinde Temel avazı çıktığı kadar bağırıyormuş. Ambulanstaki hastabakıcı Dursun, Temele kızarak demiş ki: "Ula Temel, ne bağırıysun, bak buraya adam ölmüş, hiç sesi çıkay mi sağa neoluy he ula".

Fıkraların özellikleri şunlardır: 1. Konu: Günlük olaylar veya düşünceler üzerine yazılır. 2. Amaç: Siyasi, kültürel, ekonomik gibi konuları eleştirel bir bakış açısıyla anlatarak kamuoyunu yönlendirmektir. 3. Dil: Geniş kitlelere seslendiği için dili kolay anlaşılır olmalıdır. 4. Yapı: Düşünceyi ön planda tutar, ayrıntılara inmeden işlenir. 5. Üslup: Nükteli, kıssadan hisse çıkaran, vecize ve atasözlerinden faydalanan bir üslup kullanılır. 6. Sonuç: Kısa, etkili ve dokunaklı bir sonuca varılır. 7. Yayın: Gazete ve dergilerin belli sütun veya köşelerinde yayımlanır.

Nasrettin Hoca'nın eşek ve kabak fıkraları şunlardır: 1. Bal Kabağı Fıkrası: Bir gün Nasrettin Hoca, köyüne dönerken yorulmuş ve bir ceviz ağacının altına oturmuş. Gözüne ağacın yanındaki bal kabağı tarlası takılmış ve kendi kendine şöyle demiş: "Hey güzel Allah'ım, kavuğum kadar bal kabağının incecik bir sapı var. Şu boylu poslu ceviz ağacının meyveleri ise ufacık". 2. Belindeki Kabak Fıkrası: Nasrettin Hoca'ya hep "Hocam, sakın kaybolmayın" derlermiş.

Okuduğumuz fıkradaki sorun, genellikle güven kaybı veya istenmeyen bir durumu kabul etme zorunluluğu olarak belirlenebilir.

"Para Nerede" iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Film: 2024 yapımı bir Türk komedi filmi. 2. Fıkra: Mafya babasının haraç toplamak için sağır ve dilsiz bir tetikçi bulmasını ve tetikçinin polise fazla bir şey anlatamaması için yapılan konuşmaları içeren bir fıkra.

Köylü Fadime'nin üç çocuğu olduğu bir fıkrada geçmektedir.

Teyo Pehlivan ile ilgili 100'e yakın fıkra olduğu bilinmektedir.

"Yoldaş, peki sen ne demek istedin?" ifadesi, Stalin'in bir fıkrada polise sorduğu soruyu ifade eder. Bu fıkrada, sarhoş bir adam Kremlin'in önünde "kahrolsun diktatör" diye bağırınca, polis onu Stalin'e götürür.

Türk edebiyatında ilk fıkra, Tanzimat Dönemi'nde yazılmıştır.