Fıkra

Atatürk'ün nükteleri ve fıkralarından bazıları şunlardır: 1. Çankaya Köşkü'ndeki Ziyafet: Atatürk, bir gece Çankaya Köşkü'ndeki bir ziyafette, devrin vekillerinden birine "Beni hakikaten sever misiniz?" diye sorar. Vekil hemen "Taparım!" cevabını verir. Bunun üzerine Atatürk belindeki tabancasını çıkarıp ona uzatır ve "Öyleyse, al tabancamı, sık kafana..." der. 2. Çanakkale'deki Anıt: Atatürk, Çanakkale'ye giden bakanlardan birine, "Mehmetçik anıtının başında şehitleri anacaksınız. Siz olmasaydınız, boğaz elden giderdi diyeceksin" der. 3. Fikir Danışmanlığı: Atatürk, istişareye büyük önem verirdi ve kendi fikrini uygulayacak olsa bile, farklı görüşleri dinlemekten zevk alırdı. Bu nükteler ve fıkralar, Niyazi Ahmet Banoğlu'nun "Nükte, Yergi ve Fıkralarıyla Atatürk" adlı kitabında da yer almaktadır.

Nasrettin Hoca'nın "Göle Maya Çalmak" fıkrası şu şekildedir: Nasrettin Hoca, bir gün eline yoğurt mayası bakracını alarak köye yakın olan göle doğru yola koyulmuş. Köylüler, Hoca'nın bu hareketini şaşkınlıkla izlerken, içlerinden biri Hoca'nın yanına varmış ve sormuş: "Hayırdır Hocam? Ne yapıyorsunuz böyle?". Adam, "İlahi, hocam, hiç göle maya çalmakla göl maya tutar mı?" diye sormuş. Bu davranışıyla Hoca, yaşadığı toplumda olmadık işlerle uğraşan, boş hevesler peşinde koşan kişilere ders vermek istemiştir.

Nasreddin Hoca'nın fıkraları genellikle Türkçe dilinde anlatılmaktadır.

Okuduğumuz fıkradaki sorunu belirlemek için, genellikle fıkranın ana temasını ve karakterlerin karşılaştığı zorlukları analiz etmek gerekir. Örneğin, Nasreddin Hoca'nın "Ben Zaten İnecektim" fıkrasında sorun, Hoca'nın eşekten düşme olayıdır. Figür ise, fıkrada yer alan ve belirli bir rolü veya özelliği olan kişi veya nesnedir.

Fıkra çeşitleri iki ana kategoriye ayrılır: 1. Mizahi Fıkra: Bir konu veya olay hakkında yazarın mizahî bir bakış açısıyla yazdığı fıkradır. 2. Köşe Yazısı: Güncel bir konu veya olay hakkında yazarın ciddî bir bakış açısıyla yazdığı fıkradır.

Bayburt'un en komik fıkralarından biri şu şekildedir: Trabzonlu, Bayburtlu ve Oflu Fıkrası: Trabzonlu, Bayburtlu ve Oflu bir apartman yapmaya karar verirler. Trabzonlu tuğlaların ve çakılların parasını karşılayacak, Bayburtlu kumun, Oflu ise çimentonun parasını verecektir. Bir haftada apartman yapılır, ancak apartmanın yapıldığı gün çöktüğü söylenir.

Nasreddin Hoca, iki arkadaşı arasındaki anlaşmazlıkta her iki tarafa da "sen de haklısın" dedi çünkü her insanın kendine göre haklı olabileceğini ve olaylara tek bir açıdan bakmaktansa, her açıdan değerlendirmenin gerektiğini düşünüyordu. Bu durum, Hoca'nın fıkrada vermek istediği mesajlardan biriydi.

Bektaşi'nin en komik fıkralarından biri "Belki Altı Üstünden İyidir" fıkrasıdır: Fıkra: Adamın biri, sohbetlerinde gündelik yaşamdaki olumsuzluklardan örnekler vererek: "Böyle giderse kıyamet kopacak, dünyanın altı üstüne gelecek..." diyerek hiç durmadan çevresindeki insanları karamsarlığa itiyormuş. Bu konuşmaları sık sık işiten Bektaşi dayanamayıp cevap vermiş: -"Gelsin imanım gelsin! Şu dünyanın hâline bak, belki altı üstünden daha iyidir...".

Nasreddin Hoca'nın "Kazan Doğurdu" fıkrası şu şekilde bitiyor: Hoca, komşusunun kazanını geri istediğinde, komşu kazanın öldüğünü söylüyor.

Çocukken en çok sevilen fıkralar arasında şunlar yer alabilir: 1. "Küçük Adam ve Bilye" fıkrası: "Bir zamanlar çok ama çok küçük bir adam varmış ve bir bilyenin başına oturup 'dünya benim' dermiş!". 2. "Fatih Sultan Mehmet" fıkrası: "Fatih Sultan Mehmet tahta çıkınca ne yapmış?" "Tahtayı yerine çaktırmış!". 3. "Matematik Dersi" fıkrası: "Matematik dersinde öğretmeni Ahmet'e sorar, 'Eğer elimde 4 elma ve diğer elimde de 6 elma varsa benim neyim vardır?' Ahmet cevap verir, 'Çok büyük elleriniz vardır hocam.'". 4. "Nasreddin Hoca Parayı Veren Düdüğü Çalar" fıkrası: Çocuklar, pazara gelen Nasreddin Hoca'nın etrafını sarmış ve "Hoca, bana düdük al!" demişler. 5. "Kazan Doğurdu" fıkrası: Nasreddin Hoca, komşusundan bir kazan ister ve işini bitirince kazanın içine küçük bir tencere koyup geri iade eder.

Nasrettin Hoca'nın "Ateş Düştüğü Zaman" fıkrası şu şekildedir: Nasrettin Hoca'ya misafir olan arkadaşı, acele edip mantıyı hemen ağzına atınca boğazı yanmış. Boğazının yandığını belli etmemek için başını tavana doğru dikmiş ve sormuş: - Hocam, bu tavanı ne zaman yaptınız? Hoca hemen cevap vermiş: - Boğazına ateş düştüğü zaman.

2x2 Kaç Eder? adlı fıkra şu şekildedir: Bir gün bir yarışmaya Kayserili biri katılmış, yarışmada herkese sormuşlar: "2x2 kaç eder?" Herkes "4" demiş. Sıra Kayseriliye gelmiş, Kayserili "Alırken mi yoksa satarken mi?" diye sormuş. "İkisini de söyle" demişler. Kayserili bu sefer "Alırken 3, satarken 5” demiş.

"Pazar Yerine Dalan Köpek" fıkrası şu şekildedir: Temel, tır şoförlüğü yapmaktadır ve bir gün tırı durdurması gerekmektedir. Ertesi gün Temel, tırla pazar yerine girip yüzlerce kişiyi öldürmek suçundan mahkemeye çıkar.

Teyo Emmi'nin en komik fıkralarından biri şu şekildedir: Teyo Emmi dilenirken bir adam gelir ve 5 lira verir. Teyo Emmi parayı alır ve adama şöyle der: "2 sene önce 20 lira vermiştin, geçen sene 10 lira verdin, şimdi 5 lira veriyosun".

İşte birkaç İngilizce fıkra örneği: 1. İşaret: Öğretmen: Niye geç kaldın, oğlum? Öğrenci: Yoldaki işaret yüzünden. Öğretmen: Nasıl bir işaret? Öğrenci: “Okul var, yavaşla!” diyen işaret. 2. Fil: A: Niye ağlıyorsun? B: Fil öldü. A: Senin hayvanın mıydı? B: Hayır, ama mezarını ben kazmak zorundayım. 3. Kupa: Çocuk: Bu insanların hepsi neden koşuyor? Baba: Onlar kupa kazanmak için yarışıyorlar. Çocuk: Peki, kupayı kim alacak? Baba: Kazanan kişi alacak. 4. En Büyük Yalan: Öğretmen sınıfa girdiğinde iki erkek öğrencinin tartıştığını görür ve sorar: “Niye tartışıyorsunuz?” Çocuklardan biri cevap verir: “On dolar bulduk ve onu en büyük yalanı kim söylerse ona vermeye karar verdik”. 5. Ampul: İki fabrika işçisi sohbet ederler. Kadın der ki “Ben patrondan bir günlük izin alabilirim.” “Bunu nasıl yapacaksin ki?” diye sorar adam. Kadın “Bekle ve gör,” der ve sonra tavandan başaşağı sarkar.

Cumhuriyet dönemi fıkra yazarları arasında şunlar bulunmaktadır: Ahmet Rasim. Falih Rıfkı Atay. Arif Nihat Asya. Refik Halit Karay. Orhan Seyfi Orhon.

Temel ve Dursun fıkraları, anonim olarak kabul edilir ve sözlü edebiyatın ürünleri arasında yer alır.

Nasrettin Hoca'nın hırsız fıkralarından biri şu şekildedir: Bir gün Hoca'nın evine hırsız girer. Hoca, hırsızın evine gelince kapıyı çalar ve şöyle der: - Evladım, seni bizim eşyaları buraya getirirken gördüm!

"Kazan doğurdu" fıkrası yasaklanmamıştır, çünkü bu bir Nasreddin Hoca fıkrasıdır ve herhangi bir yasaklama kararına konu olmamıştır.