Fiilimsi

Fiilimsi, fiillere eklenen eklerle oluşturulan ve fiillerin isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılmasını sağlayan sözcüklerdir. Fiilimsi türleri ve örnekleri: 1. İsim-Fiil: Fiillerin isim hali olup "-ma, -me, -mak" ekleriyle yapılır. - Örnekler: "Okumak insanı çok geliştirir", "Seninle tanışmayı istemiyorum". 2. Sıfat-Fiil: Fiillerin sıfat hali olup "-an, -ası, -mez" ekleriyle oluşturulur. - Örnekler: "Koşan çocuk yere düştü", "Yenilmez bir güreşçiydi". 3. Zarf-Fiil: Fiil köklerine getirilen eklerle oluşturulan ve cümlede zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir. - Örnekler: "Eve gelmeden ekmek al", "Düşe kalka yürümeyi öğrendi".

Fiil ve fiilimsi arasındaki fark şu şekilde ayırt edilebilir: 1. Fiil: Cümlede eylemi veya hareketi temsil eden kelimedir. 2. Fiilimsi: Fiillere eklenen bazı eklerle oluşturulan, fiil gibi görünen ancak fiil gibi çekimlenemeyen kelimelerdir. Özetle, fiiller eylem belirtirken, fiilimsiler eylemin niteliğini, durumunu veya başka bir özelliğini vurgularlar.

Evet, sıfat fiiller kalıcı isim olabilir. Fiillere sıfat-fiil eklerinin (-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş) eklenmesiyle oluşan kelimeler, zamanla hareket anlamını yitirerek bir varlığın adı haline gelir ve fiilimsi özelliğini kaybeder.

Fiilimsilere gelen ekler üç ana grupta toplanır: isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil. Bu eklerin detayları şu şekildedir: 1. İsim Fiil Ekleri: "-ma, -mak, -ış" gibi eklerle oluşturulur ve fiilin isimleşmiş halini ifade eder. 2. Sıfat Fiil Ekleri: "-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" gibi eklerle oluşturulur ve fiilleri sıfat olarak kullanır. 3. Zarf Fiil Ekleri: "-ken, -alı, -madan, -ince, -ip, -arak, -dıkça, -e...-e" gibi eklerle oluşturulur ve eylemin nasıl, ne zaman veya neden yapıldığını belirtir.

Bağ fiil ve fiilimsi aynı şeyi ifade eder. Fiilimsi, fiil soylu olduğu halde fiillerin aldığı ekleri alamayan, fiillerden türetilerek cümlede isim, sıfat ve zarf göreviyle kullanılan sözcüklerdir.

Soru cümlelerinde sıfat-fiil (ortaç) kullanılır.

Fiilimsiye gelen ek, onu fiil yapar.

“-ecek” eki, sıfat-fiil (ortaç) türüne giren bir fiilimsi ekidir. Sıfat-fiiller (ortaçlar), fiil kök veya gövdelerinden yapım ekleriyle yapılmış sıfatlardır. Örnekler: “Gelecek yıl şampiyonuz. “Seneye bize gelecek.

8. sınıf düzeyinde fiilimsi içeren 20 örnek cümle aşağıda verilmiştir: 1. İsim Fiil: Şarkı söylemek bana huzur veriyor. 2. Sıfat Fiil: Güzel bir resim çizen öğrenci. 3. Zarf Fiil: Hızla koşarak hedefe ulaştı. 4. İsim Fiil: Ders çalışmayı seviyorum. 5. Sıfat Fiil: Koşan çocuk çok hızlı. 6. Zarf Fiil: Eve gelmeden ekmek al. 7. İsim Fiil: Bir yürüyüşü var ki görmeniz lazım. 8. Sıfat Fiil: Yenilmez bir güreşçiydi. 9. Zarf Fiil: Konuşurken biraz heyecan yaptığı belliydi. 10. İsim Fiil: Sıraya yazı yazma. 11. Sıfat Fiil: Eli öpülesi annelerimizin değerini bilmeliyiz. 12. Zarf Fiil: Bu eve taşınalı üç yıl oldu. 13. İsim Fiil: Olası tehlikelere karşı önlemleri almalıyız. 14. Sıfat Fiil: Bu aralar gezen tavuk yumurtaları çok popüler oldu. 15. Zarf Fiil: Aklına koyduğunda yapamayacağı şey yoktur. 16. İsim Fiil: Girmek yasaktır. 17. Sıfat Fiil: Gelecek ay araba alacağım. 18. Zarf Fiil: Giderken hepimizle vedalaştı. 19. İsim Fiil: Kaymak ile bal kahvaltıda iyi gider. 20. Sıfat Fiil: Kırılmış bardaklar kolideki.

Fiilimsi, fiillere getirilen birtakım eklerle oluşturulan; fiillerin isim, sıfat, zarf şeklini yapan sözcüklerdir. Fiilimsiler üçe ayrılır: 1. İsim-fiiller (mastar). 2. Sıfat-fiiller (ortaç). 3. Zarf-fiiller (ulaç, bağ-fiil).

Fiilimsi (eylemsi), fiillerden türemiş olmakla birlikte bir fiil gibi çekimlenemeyen, olumlu ve olumsuz şekilleri yapılabilen ve cümlede isim, sıfat, zarf gibi görevlerde kullanılan sözcüklerdir. Fiilimsiler üç ana kategoriye ayrılır: 1. İsim-fiil (mastar): Fiillere getirilen “-ma / -me, -mak / -mek, -ış / -iş / -uş / -üş” ekleriyle yapılır. 2. Sıfat-fiil (ortaç): Fiil kök ya da gövdelerine “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri getirilerek yapılır. 3. Zarf-fiil (bağ-fiil, ulaç): Fiillere getirilen “-ken, -alı (-eli), -madan (-meden), -ince (-ınca / -unca / -ünce), -ip (-ıp / -up / -üp)” gibi eklerle oluşturulur.

50 fiilimsi örneği: 1. İsim-Fiil (Mastar): Kitap kaplayışını beğendim. Sınavın bitmesine yarım saat kaldı. Buralardan gitmek istiyorum. 2. Sıfat-Fiil: İşleyen demir pas tutmaz. O öpülesi eller beni büyüttü. Kırılmaz bardak aldım. 3. Zarf-Fiil (Ulaç): Seni düşündükçe gül dikiyorum ellerimin değdiği yere. Ben gidince hüzünler bırakırım. Onu görür görmez tanıdım. Örneklerin devamı için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: dilbilgisi.net; yanitokul.com; omurgultin.com.

Adlaşmış fiilimsiler, sıfat-fiil eklerini almış fiil kök veya gövdelerinin, kendisinden sonra gelen isimleri yutarak onların yerini tutmasıyla oluşur. Adlaşmış fiilimsileri ayırt etmek için şu özelliklere dikkat edilebilir: Yüklem görevi: Adlaşmış fiilimsiler, cümle içinde yüklem olarak kullanılmaz. Olumsuzluk eki: Fiil soylu bir sözcük iki kez "-ma" ya da "-me" eki alırsa, bunlardan ilki olumsuzluk, ikincisi isim-fiil ekidir. Kalıplaşmış isimler: Fiilimsi eki almış bazı sözcükler, zamanla kalıplaşarak varlık veya kavram adı haline gelebilir. Örnekler: "Geçmişimi unutup ileriye bakmak istiyorum" cümlesindeki "geçmişim" kelimesi, "geçmek" eyleminden türetildiği için adlaşmış fiilimsidir. "Sana yalan söylediğini nereden anladın" cümlesindeki "söylediğini" kelimesi, adlaşmış fiilimsidir. Adlaşmış fiilimsiler, sıfat-fiil olarak kabul edilse de fiilimsi olma özelliklerini kaybetmezler.

Fiilimsi olmayan sözcükler şunlardır: 1. İsimler: Kedi, masa, kitap gibi isimler fiilimsi olamaz. 2. Sıfatlar: Güzel, eski, yavaş gibi sıfatlar da fiilimsi değildir. 3. Zarflar: Burada, şimdi, çok gibi zarflar fiilimsi yapıya sahip değildir. 4. Bağlaçlar: Ve, veya, gibi bağlaçlar fiilimsi olmaz. 5. Edatlar: İçin, ile, gibi edatlar da fiilimsi olmayan sözcükler arasındadır.

8. sınıf Türkçe fiilimsi kazanımları 10 tanedir. Bu kazanımlar şunlardır: 1. Fiilimsilerin cümledeki işlevlerini kavrar. 2. Fiilimsilerin türlerini fark ettirilir. 3. Ekler ezberletilmez. 4. Geçiş ve bağlantı ifadelerinin metnin anlamına olan katkısını değerlendirir. 5. Oysaki, başka bir deyişle, özellikle, kısaca, böylece, ilk olarak ve son olarak ifadeleri üzerinde durulur. Bu kazanımlar, Türkçe dersi 8. sınıf müfredatında yer alan fiilimsiler konusuyla ilgilidir.

Girişik birleşik cümle, bir temel cümle ile birlikte fiilimsi yardımıyla oluşturulmuş bir veya birden fazla yan cümleciğin bir araya gelmesiyle oluşan cümledir. Örnekler: - Okula giderken cüzdanını düşürmüştü. - Minareyi çalan, kılıfını hazırlar.

Fiiller ve fiilimsiler farklı cümle türlerini oluşturur: - Fiiller, yüklemlerinde fiil bulunan cümlelere fiil cümlesi denir. - Fiilimsiler ise yüklemlerinde isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan fiil soylu sözcükler olduğu için isim cümlesi olarak kabul edilir.

Fiilimsi ekini alıp kalıcı isim olan bazı kelimeler şunlardır: İsim-fiil ekleriyle: - çakmak, - dondurma, - sarma, - dolma, - uçurtma, - danışma, - kaymak, - kazma. Sıfat-fiil ekleriyle: - dolmuş, - yiyecek, - giyecek, - yemiş, - geçmiş, - gelecek.

"Görüş" kelimesi isim-fiil olarak kabul edilir.

Fiilimsi çalışma kağıdı olarak adlandırılabilecek bir kaynak, dilbilgisi.net sitesinde bulunmaktadır. Ayrıca, egitimsayfam.com ve yeninesilturkce.com sitelerinde de fiilimsilerle ilgili çalışma kağıtları ve etkinlikler mevcuttur.