Etnolinguistik

Rusya'nın resmi dilleri arasında Rusçadan başka, çeşitli cumhuriyetlerin kendi resmi dilleri de bulunmaktadır. Rusya Anayasası'nın 68. maddesine göre, cumhuriyetler kendi devlet dillerini belirleme hakkına sahiptir. Rusya'da resmi statüye sahip bazı diller şunlardır: Abazaca; Adıge; Agul; Altay; Avarca; Azerice; Başkurtça; Buryatça; Çuvaşça; Dargince. Ayrıca, Fince, Kazakça, Ukraynaca gibi diller de Rusya'nın federal birimlerinde resmi diller arasında yer almaktadır.

Dünya dilleri, çeşitli dil ailelerine ayrılır. İşte bazı büyük dil aileleri: Hint-Avrupa Dil Ailesi. Hami-Sami Dil Ailesi. Bantu Dilleri. Çin-Tibet Dil Ailesi. Ural-Altay Dil Ailesi. Dünya genelinde 7.000'den fazla dili kapsayan 142 farklı dil ailesi bulunmaktadır.

Zazaca, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri grubunda, Kuzeybatı İran koluna bağlı bir dildir. Zazacaya en yakın diller, Hazar Denizi'nin güney kıyılarında konuşulan Talışça, Tatça, Gilekçe, Simnanca, Sengserce ve Mazenderanca gibi dillerdir.

Ural-Altay dil ailesi, 19. yüzyılda yaygın olan ancak günümüzde kabul görmeyen bir hipoteze göre iki ana kola ayrılır: 1. Ural Kolu: Fin-Ugor, Samoyed ve Yukagir dillerini içerir. 2. Altay Kolu: Türk, Moğol, Tunguz, Korece ve Japonca dillerini kapsar. Günümüzde dilbilimciler, Ural ve Altay dillerinin birbiriyle akraba olmadığını ve bu dil ailesinin gerçek olmadığını kabul etmektedir.

Çin'de en çok konuşulan Türkçe dil, Yeni Uygur Türkçesidir. Çin'de konuşulan diğer Türkçe diller ise şunlardır: Kazakça; Kırgızca; Salarca; Sarı Uygurca; Tuvaca.

Zazaca ve Zazaki aynı anlama gelir. Zazaki, tarihsel olarak Elazığ, Palu, Maden, Çermik, Bingöl ve Koçgiri yöresinde yaşayan Zazaların dillerine verdikleri isimdir.

İspanya'da resmi dil olarak İspanyolca konuşulmaktadır. Bölgesel diller olarak ise şu diller de konuşulmaktadır: Katalanca (Katalonya, Balear Adaları, Valensiya); Baskça (Bask Bölgesi ve kuzey Navarre); Galiçyaca (Galiçya); Aranese (Val d'Aran). Ayrıca, azınlık dilleri olarak Asturyasca, Aragonca, Mirandese gibi diller de bulunmaktadır. İspanya'da ayrıca İtalyanca, Çince, İngilizce gibi göçmen dilleri de konuşulmaktadır.

Pomaklar, Güney Slav dillerinden olan Pomakçayı konuşur. Pomakça, Bulgarca ve Makedonca ile oldukça benzerlik taşır.

"Türkiye" kelimesi Aramice'de "ܛܘܪܩܝܐ" veya "ܬܘܪܟܝܐ" olarak yazılır.

Tektiteko, bir Maya dilidir. Kendilerince B'a'aj olarak adlandırılan Tektiteko dili, İspanyolca'da tectiteco, tektiteko, teco, teko olarak bilinir. Tektiteko, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının Tectitán ile Cuilco belediyelerinde ve Meksika'da Chiapas eyaletinin Amatenango de la Frontera ile Mazapa de Madero belediyelerinde Tektitekler tarafından konuşulan Kiçe-Mam dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir.

Udi dili, Nah-Dağıstan dil ailesine ve bu ailenin Lezgic koluna aittir.

Çince, Sino-Tibet dil ailesine aittir. Çin'de en yaygın dil, yedi ana lehçe grubuna bölünen ve Hanyu olarak bilinen dildir. Çin'de resmi olarak konuşulan dil, Çin anakarasında Putonghua (Standart Çince) olarak bilinir. Çin'deki bazı diğer resmi diller ise şunlardır: Tibet Özerk Bölgesi'nde Tibetçe; İç Moğolistan'da Moğolca.

Kurmanci ve Sorani alfabeleri aynı değildir. Kurmanci alfabesi, 1932 yılında Celadet Ali Bedirhan tarafından Latin alfabesinden uyarlanmıştır ve Türkiye ile Suriye'deki Kürtler tarafından kullanılır. Sorani alfabesi ise Arap alfabesinden uyarlanmıştır ve Irak ile İran'da kullanılır.

"Dıdı dıdı" ifadesi, Zazaca dilinde "iki" sayısını ifade eder. Ayrıca, "di, didi" ifadesi Kürtçe'de de "iki" anlamına gelir.

Türk dilleri, kendi başına bir dil ailesi olup, çeşitli gruplara ayrılır. Başlıca gruplar şunlardır: Oğuz Grubu: Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Gagavuz Türkçesi, Türkmen Türkçesi. Kıpçak Grubu: Kazak Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Karakalpak Türkçesi, Kırım Tatar Türkçesi, Nogay Türkçesi, Karaçay-Balkar Türkçesi, Kumuk Türkçesi. Karluk-Uygur Grubu: Özbek Türkçesi, Uygur Türkçesi, Sarı Uygur Türkçesi, Salar Türkçesi. Sibirya Grubu: Altay Türkçesi, Tuva Türkçesi, Hakas Türkçesi. Sah (Yakut) Grubu: Saha/Yakut Türkçesi. Bulgar Grubu: Çuvaş Türkçesi. Ayrıca, İran'da Halaçça, Kaşgayca, Horasanca gibi diller ile Çin'de Salarca, Sarı-Uygurca gibi diller de Türk dilleri arasında yer alır.

Dünyada en az bilinen dil hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, dünya üzerinde çok az kişi tarafından konuşulan bazı diller şunlardır: Toki Pona. Sentinelli. Piraha. Ayrıca, Anaka, Awakatek, Mawayana, Bara, Bella Coola, Bom ve Onondaga gibi diller de çok az kişi tarafından konuşulmaktadır.

Pirahã dilinin neden yok olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Pirahã dilinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olmadığı, etkin bir şekilde kullanılmaya devam edildiği ve topluluğun çoğunlukla tek dilli olduğu bilinmektedir. Pirahã, Brezilya'da Amazon Nehri'nin bir kolu olan Maici Nehri kıyısında yaşayan Pirahã topluluğunun yerli dilidir. Pirahã, Mura dilinin yaşayan tek lehçesidir.

Bretonya'nın resmî dili Bretonca'dır. Bretonca, Hint-Avrupa dil ailesinin Kelt koluna ait bir dildir.

Evet, "Didou Nana" Lazca bir şarkıdır. Şarkı, Nana Belkania tarafından bestelenmiş olup, Kazım Koyuncu tarafından 2001 yılında seslendirilmiştir.

Yaşayan Diller ve Lehçeler (YDL) dersi, Türkiye'deki ortaokullarda (5-8. sınıflar) seçmeli olarak sunulan bir ders programıdır. YDL dersi kapsamında öğretilen diller: Abazaca, Adığece, Arnavutça, Boşnakça, Gürcüce, Kurmancca, Lazca ve Zazaca'dır. Bu ders, tehlike altındaki dillerin gelecek nesillere aktarılmasını ve bu dillerin resmi olarak tanınmasını amaçlar.