Lazca

Lazca, Güney Kafkas dil ailesine mensup bir dildir. Lazca ve Megrelce, aynı kökenden gelen kardeş dillerdir ve temel düzeyde karşılıklı anlaşma olanağı bulunur. Lazcanın, Türkçe veya başka bir dil ailesiyle akrabalığı yoktur.

Lazlar, Türkçe'den birçok kelime almıştır. Bu kelimeler arasında selamlaşma ifadeleri ve günlük yaşamla ilgili kelimeler bulunmaktadır. İşte bazı örnekler: Selamlaşma ifadeleri: "Merhaba" (gegeacginas/xela do k’aobate), "iyi günler" (kai dğalepe), "iyi akşamlar" (kai serepe). Günlük yaşamla ilgili kelimeler: "kitap" (supara), "arkadaş" (megabre), "aşk" (qoropa), "deniz" (zga), "güneş" (jara), "kadın" (ohorca), "anne" (nana), "çocuk" (bere), "büyükanne" (nandini), "fındık" (thri), "kapı" (nekna), "su" (skri). Ayrıca, Lazca'da Yunanca'dan da ödünçlenmiş kelimeler bulunmaktadır.

Lazcada en çok kullanılan bazı kelimeler şunlardır: Nin. K’uli. Mati. Doni. Xelaǩaoba. Guriş xelate. Ǩai dğalepe. Timya. Kopel. Laxo. Ayrıca, Lazcada Yunanca'dan ve Türkçe'den de birçok kelime bulunmaktadır.

Lazca'da "aşkım" kelimesi "oroperi çkimi" olarak ifade edilir. Ayrıca, "ma si porom" ifadesi de "seni seviyorum" anlamında kullanılarak "aşkım" anlamında değerlendirilebilir.

Koçari kelimesi Lazca değildir, ancak Lazca'da "delikanlı", "yiğit" anlamlarına gelir. Koçari, aynı zamanda bir halk oyunu ve bu oyunun müziği anlamına gelir.

Şurimşine, Lazca'da "canımın içi, sevgilim" anlamına gelen bir kelimedir.

Laz alfabesinde 35 harf vardır. Bu harflerin 5 tanesi sesli, 30 tanesi ise sessiz harflerdir. Sesli harfler: a, e, i, o, u. Sessiz harfler: b, c, ç, ç’, d, e, f, g, ğ, h, x, j, k, k’, q, l, m, n, p, p’, r, s, ş, t, t’, u, v, y, z, z’.

"Aze Narino" ifadesi, Lazca dilinde "Samsun" anlamına gelir ve Karadeniz Bölgesi'nde, özellikle Samsun ve çevresinde kullanılır. Ayrıca, "Narino" türküsü de halk tarafından sevilen ve merak edilen türkülerdendir. Ancak, "Aze Narino" türküsünün hangi yöreye ait olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. "Narino" türküsünün sözleri şu şekildedir: > Hey hey ben deli oldum narino Hey hey tutun bağlayun beni narino Hey hey gideyirum buradan narino Oy oy kızlar ağlayun beni narino Hey hey bu dere yılan olsa narino Hey hey derdumi bilen olsa narino Hey hey oturup da ağlardum narino Oy oy yaşumi silen olsa narino Hey hey bu dere akar gider narino Hey hey taşlari yıkar gider narino Hey hey ne ettum sevduğume narino Oy oy yüzüme bakar gider narino.

"E verane" Lazca'da "hey gidi günler" anlamına gelir.

Lazların kullandığı bazı cümleler: Merhaba: Meraba. Nasılsın: Muç'ore / Muç'oşire. İyiyim: Vrosi vore / K'ai vore. Hoş geldin: Xoş moxt'i / K'ai moxt'i. Hoşçakal: K'aite. İyi akşamlar: Vrosi serepe / K'ai serepe. Teşekkür ederim: Piri toiya. Seni seviyorum: Ma si maoropen / Ma si p̌orom / Ma si p̌qorop. Lazca, Kafkas dilleri ailesinden olup Gürcüce, Megrelce ve Svanca ile birlikte Güney Kafkas dilleri koluna aittir.

Lazcanın en yakın akrabası Megrelce dilidir. Lazca, Güney Kafkas dil ailesine mensup olup bu aile içinde Megrelce, Svanca ve Gürcüce ile benzerlik gösterir.

Lazcada en çok kullanılan Türkçe kelimelerden bazıları şunlardır: Deniz: Zga. Güneş: Jara. Kadın: Ohorca. Anne: Nana. Çocuk: Bere. Büyükanne: Nandini. Fındık: Thri. Kapı: Nekna. Su: Skri. Lazcada Türkçeden birçok kelime alınmıştır ve bu kelimeler genellikle günlük yaşamla ilgili ifadeleri içerir.

Laz dilini öğrenme süresi, kişinin bireysel çabasına ve dil kursuna katılım durumuna bağlı olarak değişir. Lazca kursları genellikle 9 ay sürmektedir ve bu süre, haftada bir defa üç saatlik derslerle toplam 108 saat sürmektedir. Ancak, bir dili ileri düzeyde konuşabilmek için en az 3-4 yıllık bir süre gereklidir. Lazca öğrenmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: Laz Enstitüsü: A1 ve A2 seviyelerinde kurslar sunmaktadır. Geoaktif Kültür Merkezi: Başlangıç seviyesinde online Lazca kursları düzenlemektedir. İstanbul Bilgi Üniversitesi: LAN 130 kodlu ders ile başlangıç düzeyinde Lazca öğretmektedir.

Lazcada "nasılsın" ifadesi "mučore?" veya "mučoşire?" olarak söylenir.

Lazcada "Evro" ismi "kıble rüzgarı" olarak okunur.

Şurimşine, Lazca bir kelimedir ve "canımın içi", "sevgilim" anlamına gelir.

Lazcada dört ana şive bulunmaktadır: 1. Hopa-Sarp Şivesi: Bu yörelerde konuşulan Lazcada 38 ses mevcuttur. 2. Arhavi-Fındıklı Şivesi: Alfabede 37 harf kullanılır ve "Q" sesi kullanılmaz. 3. Ardeşen-Pazar Şivesi: İsim hallerinin sayısı 5'e kadar düşer ve "K", "S" ve "Şen" halleri yoktur. 4. İç Kesimler Şivesi: Hopa-Sarp şivesinin benzeridir, ancak bazı kelimelerin telaffuzu farklıdır. Ayrıca, Lazcanın lehçeleri arasında da farklılıklar bulunmaktadır.

"Lazca algliyomusun" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, Lazca öğrenmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: Lazca.org sitesinde pratik Lazca konuşmalar bulunmaktadır. YouTube'da "LAZCA DERS - LAZURİ DERSİ 1: Lazca ve Lazca öğrenmeye giriş" başlıklı bir video mevcuttur. iamlaz.com sitesinde Lazca-Türkçe cümleler yer almaktadır. Laz Enstitüsü'nün "Lazcada Genel İfadeler" başlıklı bir sayfası bulunmaktadır.

Lazca öğrenmek, diğer diller gibi belirli zorluklar içerebilir. Lazca öğrenmek için bazı kolaylaştırıcı faktörler şunlardır: Ders kitapları ve materyaller: Laz Enstitüsü, Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yaparak ders kitapları ve müfredat hazırlamıştır. Gönüllü öğretmenler: Lazca derslerinin tanıtımının öğretmenler tarafından yapılması, derslerin açılmasını ve öğrencilerin ilgisini artırmayı sağlar. Lazca, Güney Kafkas dil ailesine ait bir dildir ve bu dil ailesinin diğer üyeleri olan Megrelce, Svanca ve Gürcüce ile benzerlik gösterir.

Lazcada 5 tane sesli harf bulunmaktadır: a, e, i, o, u.