Enzimler

Mekanik sindirimde enzimler kullanılmaz, çünkü bu süreçte besinlerin kimyasal yapısı değiştirilmeden fiziksel olarak küçük parçalara ayrılması sağlanır.

Hidroliz ve hidrolotik enzim kavramları farklı anlamlar taşır: 1. Hidroliz: Büyük moleküllerin su kullanılarak daha küçük moleküllere parçalanması sürecidir. 2. Hidrolotik enzim: Hidroliz reaksiyonlarını katalizleyen, yani su yardımıyla bağların kırılmasını sağlayan enzim türüdür. Dolayısıyla, hidroliz ve hidrolotik enzim aynı şey değildir; hidroliz, hidrolotik enzimlerin gerçekleştirdiği bir süreçtir.

Beta-galaktosidaz (laktaz) çeşitli besinlerde bulunur: Bitkiler: Meyveler, özellikle badem, şeftali, kayısı ve elmada. Hayvanlar: Mide ve bağırsak gibi organlarda. Mikroorganizmalar: Bakteriler, mantarlar ve mayalarda. Ayrıca, ticari olarak kullanılan beta-galaktosidaz genellikle mantar ve küf türlerinden elde edilir.

İnce bağırsağın salgıladığı hormonlar şunlardır: 1. Sekretin: Pankreastan bikarbonat iyonları salgılatır ve karaciğerde safra salgılanmasını artırır. 2. Kolesistokinin: Pankreası uyararak sindirim enzimi üretmesini sağlar ve safranın safra kanalına boşalmasını sağlar. 3. Enterogastrin: Besinlerin mideden ayrılması sonrasında mide salgısının durdurulmasını sağlar. İnce bağırsağın salgıladığı enzimler ise şunlardır: 1. Amilaz: Polisakkaritleri daha küçük yapılara parçalar. 2. Pepsinojen: Proteinlerin sindirimi için aktif hale gelir. 3. Lap (renin): Süt çocuklarının sütü sindirebilmesi için üretilir. 4. Lipaz: Yağların sindiriminde rol oynar. 5. Nükleaz: DNA ve RNA gibi nükleik asitlerin sindirilmesinden sorumludur.

Kazein hidrolizi için proteaz enzimi kullanılır.

Hidrolaz, kovalent bağlara sahip bileşiklerin hidrolizinde görev yapar. Bazı hidrolaz reaksiyonları: - Peptidazlar, proteinlerdeki peptid bağlarını parçalar. - Lipazlar, lipitleri hidrolize ederek yağları yağ asitlerine ve gliserole ayırır. - Nükleazlar, DNA ve RNA gibi nükleik asitlerdeki fosfodiester bağlarını parçalar.

Evet, enzimler protein yapılı olabilir.

ALT (Alanin Aminotransferaz) ve AST (Aspartat Aminotransferaz), karaciğer sağlığını değerlendirmek için kullanılan iki önemli enzimdir. - ALT (SGPT): Karaciğere özgü bir enzimdir ve karaciğer hücrelerindeki hasarın göstergesi olarak kabul edilir. - AST (SGOT): Karaciğerin yanı sıra kalp ve kas dokularında da bulunur, bu nedenle tek başına kesin bir tanı koymak için yeterli değildir. Bu enzimlerin seviyelerinin birlikte değerlendirilmesi, doktorların karaciğer hastalıklarını daha doğru analiz etmelerine yardımcı olur.

Fosfor, fosfat iyonlarının bileşikleri olarak birçok koenzim sisteminin ve metabolizma fonksiyonlarının aktivatörüdür. Ayrıca, fosfor sindirim enzimlerinin aktivasyonunda da önemli bir rol oynar.

Fruktoz 1,6-bifosfataz — glukoneogenezin önemli bir katalizörüdür, laktik asit ve gliserolün glukoza çevrilmesinden sorumludur. Bu enzim, hipoglisemi ve laktik asidozun uzun süreli açlık veya glukoz ihtiyacının arttığı durumlarda ortaya çıkmasını önler. Ayrıca fruktoz 1,6-bifosfataz, hücresel enerji dengesinin korunmasında ve metabolik süreçlerin düzenlenmesinde de rol oynar.

Glutatyon peroksidaz enzimi, glutatyon molekülünün bir parçası değildir. Ancak, glutatyonun kendisi bazı besinlerde bulunur. Bu besinler şunlardır: Sebzeler: Brokoli, lahana, karnabahar, Brüksel lahanası, ıspanak, avokado, kuşkonmaz. Meyveler: C vitamini yönünden zengin turunçgiller. Hayvansal gıdalar: Yumurta, balık, tavuk, yağsız protein kaynakları. Diğer besinler: Sarımsak, soğan, baklagiller, devedikeni sütü, keten tohumu.

Glikokinaz, karbonhidrat metabolizmasının düzenlenmesinde önemli bir rol oynayan bir enzimdir. Başlıca işlevleri: 1. Glikozun fosforilasyonu: Glikozun ATP'den bir molekül fosfat alarak glikoz-6-fosfat durumuna gelmesini katalizler. 2. Glikojen sentezi: Glikozun glikojen olarak depolanmasını kolaylaştırır. 3. Pankreas beta hücrelerinde: Kan şekeri yükseldiğinde insülin salgılanmasını artıran bir glikoz sensörü olarak görev yapar. Bu enzim, karaciğer ve pankreasın yanı sıra, ince bağırsağın enterositlerinde de bulunur.

Evet, enzimlerin apoenzim kısmı proteindir.

Süperoksit dismutaz (SOD), vücutta önemli antioksidan görevleri üstlenen bir enzimdir. Başlıca işlevleri: 1. Serbest Radikallerin Nötralize Edilmesi: SOD, süperoksit radikallerini hidrojen peroksit ve oksijene dönüştürerek hücrelerin oksidatif stresten korunmasını sağlar. 2. Hücre Hasarının Önlenmesi: Bu süreç, DNA, protein ve lipidlere zarar verebilecek serbest radikallerin etkisiz hale getirilmesine yardımcı olur. 3. Enflamasyonun Azaltılması: Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde ve enflamasyonun azaltılmasında rol oynar. SOD eksikliği, oksidatif stresin artmasına ve kronik hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.

Enzimin çalışma hızı, aşağıdaki faktörlere bağlıdır: 1. Enzim Konsantrasyonu: Enzim miktarı arttıkça reaksiyon hızı da artar. 2. Substrat Konsantrasyonu: Substrat konsantrasyonu, belirli bir değere kadar reaksiyon hızını artırır, sonra sabit kalır. 3. Sıcaklık: Enzimler, belirli bir sıcaklık aralığında en iyi şekilde çalışır. 4. pH Değeri: Her enzimin optimum bir pH aralığı vardır. 5. Su Miktarı: Enzimler, %15'in altında su bulunan ortamlarda çalışmaz. 6. Aktivatör ve İnhibitör Maddeler: Bazı maddeler enzimlerin etkinliğini artırır (aktivatör), bazıları ise durdurur (inhibitör).

RNA polimeraz enzimi, translasyon sürecini gerçekleştirir.

Kreatin kinaz-MB (CK-MB) kütlesi, kalp kasında bulunan ve kalp hasarını tespit etmek için kullanılan bir enzim olan kreatin kinazın bir izoenzimini ifade eder. CK-MB testi, göğüs ağrıları ve kalp krizi belirtilerinde uygulanır ve kalp hastalıklarının tanı ve takibinde önemli bir tıbbi testtir.

Metanol, alkol dehidrogenaz enzimi ile formaldehite çevrilir.

Kalsiyum, birçok enzimin aktivasyonunda görev alır.

Katalaz, bir sindirim enzimi değildir. Katalaz, hücrelerde hidrojen peroksiti su ve oksijene dönüştüren bir enzimdir.