Ekosistem

Resif, deniz tabanında, özellikle sığ sularda, kum ve çamurun birikmesi sonucu oluşan, sert materyallerin birleşiminden meydana gelen yapısal bir oluşumdur. Mercan resifleri, mercan denilen deniz omurgasızlarının iskeletlerinden oluşur. Resifler, genellikle sıcak ve sığ sularda, güneşin mercana ulaşabildiği derinliklerde meydana gelir ve büyür. Resifler, üç ana türde incelenir: 1. Kıyı (veya saçak) resifleri: Doğrudan kıyıyı oluşturur. 2. Set resifleri: Kıyı çizgisinin açığında uzanır ve kıyı ile arasında bir lagün bulunur. 3. Atoller: Lagünü çevreleyen dairesel veya yarı dairesel resiflerdir.

Dört madde döngüsü: 1. Su döngüsü. 2. Oksijen döngüsü. 3. Karbon döngüsü. 4. Azot döngüsü. Ayrıca, fosfor döngüsü de madde döngüleri arasında yer alır.

"Ormanların Gümbürtüsü" ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Ahmet Güntan Şiiri: "Ormanların Gümbürtüsü", Ahmet Güntan'ın bir şiirinin adıdır. Yücel Çağlar Kitabı: Doç. Dr. Yücel Çağlar'ın 2016 yılında yayımlanan "Ormanların Gümbürtüsü" adlı kitabı, ormancılığın sorunlarını ve ormanların ekosistem olarak önemini ele alır. Tanıl Bora Yazısı: "Birikim Dergisi"nde yer alan "Ormanların Gümbürtüsü" başlıklı yazı, orman yangınları ve savaşların ormanlar üzerindeki etkilerini tartışır.

2025 AYT coğrafya sınavında en çok çıkan sorular hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, AYT coğrafya sınavında sıkça sorulan bazı konular şunlardır: Nüfus politikaları; Yerleşmelerin özellikleri; Ekonomik faaliyetler ve doğal kaynaklar; Türkiye’de ekonomi; Geçmişten geleceğe şehir ve ekonomi; Türkiye’nin işlevsel bölgeleri ve kalkınma projeleri; Küresel ticaret; Kültür bölgeleri; Jeopolitik konum; Ülkeler arası etkileşim. AYT coğrafya sınavında ortalama 17 soru çıkmaktadır.

Maçka Altındere Vadisi Milli Parkı'nda bulunan bazı unsurlar: Sümela Manastırı: Milli Park'ın en önemli bölümüdür. Bitki örtüsü: Doğu ladini, Doğu Karadeniz köknarı, çınar yapraklı akçaağaç, Anadolu kestanesi gibi ağaç türleri ile zengindir. Yaban hayatı: Karaca, boz ayı, vaşak, tilki, sincap gibi hayvanlar ile bıldırcın, çulluk, baykuş gibi kuş türleri bulunur. Aktivite alanları: Trekking, kampçılık, tırmanma, sportif balık avcılığı, doğa araştırmaları için uygundur. Altyapı: Kır lokantası, kır kahvesi, idare ve ziyaretçi merkezi, mescit, bekçi kulübesi, WC, çocuk oyun alanları, yağmur barınağı gibi tesisler mevcuttur. Milli Park, 4.468 hektarlık bir alanı kaplar ve 1987 yılında tescil edilmiştir.

Karbon salınımı artarsa şu olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir: Küresel ısınma ve iklim değişikliği. Deniz seviyelerinin yükselmesi. Ekosistem bozulması. Sıcak hava dalgaları ve ekstrem hava koşulları. İnsan sağlığı riskleri. Karbon salınımını azaltmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, enerji tasarrufu ve toplu taşıma kullanımı gibi önlemler alınabilir.

Bitki örtüsü ve bitki formasyonu arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Bitki örtüsü, yeryüzünün herhangi bir bölgesinde yetişen bitkilerin oluşturduğu topluluklara denir. Bitki formasyonu ise, bitkilerin tür ve topluluklarının temel özelliklerine göre ayrıldığı üç ana grubu ifade eder. Bu formasyonlar şunlardır: Ağaç Formasyonu: Yağış ve sıcaklığın elverişli olduğu alanlarda gelişen ağaçlardan oluşur. Çalı Formasyonu: Boyları 5 metreyi geçmeyen, odunsu bitkilerden meydana gelir. Ot Formasyonu: İklim şartlarının ağaç yetişmesine imkân vermediği alanlarda, belirli mevsimlerde düşen yağışlara bağlı olarak yetişen ot cinsinden bitkilerin oluşturduğu topluluktur.

Anız yangınları toprağı şu şekillerde etkiler: Toprak verimliliğinin azalması. Erozyonun artması. Mikrobiyal yaşamın yok olması. Su tutma kapasitesinin azalması. İklim değişikliğine katkı. Anız yakmanın çevreye ve insan sağlığına da ciddi zararları vardır.

Kıyı çamurçulluğu (Limosa lapponica), Türkiye'de çeşitli sulak alanlarda görülebilir: Mersin Göksu Deltası. Samsun Kızılırmak Deltası. İzmir Gediz Deltası. Edirne Meriç Deltası. Bursa Karacabey Longozları. Ayrıca, kıyılar dışında iç bölgelerde, özellikle Ankara ve Van çevresinde de görülmüştür.

Küçük Menderes Nehri'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Tarım ve sanayi için önem arz etmesi. Efes Antik Kenti'nin korunmasında rol oynaması. Türkiye'de ilk betonarme köprünün yapıldığı nehir olması. Yüksek alüvyon taşıma kapasitesi. Önemli bir su kaynağı olması.

Bir bitki topluluğunun en belirgin özelliği, belirli bir alanda doğal olarak birlikte bulunan ve çevresel koşullar ile birbirleriyle etkileşimleri sonucu bir araya gelen bitki türlerinin oluşturduğu ekolojik birlik olmasıdır. Ayrıca, bitki topluluklarının bazı diğer belirgin özellikleri şunlardır: Soy özellikleri, dış görünüşleri ve yaşama şekilleri bakımından birbirine benzemeleri. Aynı türden veya cinsten bitkilerin bir arada oluşturdukları en küçük bitki topluluğu olmaları. İklim, toprak, topoğrafya gibi faktörlere bağlı olarak farklı türlerde ve özelliklerde olmaları.

İstanbul'daki martıların tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Ekosistem bozulması: Martılar, büyük küçük birçok kuş türüne karşı saldırganlaşarak ekosistemin dengesini bozabilir. Saldırganlık: Özellikle yavrularını korumak için martılar agresifleşebilir ve insanlara saldırabilir. Sağlık riskleri: Martılar, dışkıları aracılığıyla çevreye tezek kokusu yayabilir ve bu durum sağlık sorunlarına yol açabilir. Trafik güvenliği: Martıların trafikte ters yönde ilerlemesi veya kaldırımda kullanılması, trafik güvenliğini tehlikeye atabilir. Yasal sorunlar: 18 yaş altı kişilerin martı kullanması ve iki kişinin aynı martıya binmesi yasaktır, ancak bu kurallara uyulmamaktadır.

İnsanın doğal ortamı etkilemesinin üç örneği: 1. Çevre kirliliği: Fabrikaların bacalarından, egzozlardan, termik santrallerden ve evlerden çıkan zehirli gazlar hava kirliliğine neden olur. 2. Ormanlık alanların tahrip edilmesi: İnsanlar, besin ihtiyaçlarını karşılamak, yeni yerleşme alanları açmak ya da sanayi tesisleri kurmak için ormanları tahrip eder. 3. Toprak kirliliği: Yerleşim alanlarından çıkan atıklar, egzoz gazları, endüstri atıkları, tarımsal mücadele ilaçları ve kimyasal gübreler toprak kirliliğine sebep olur.

Pullu sazan balığının yasak olmasının sebebi, üreme dönemlerini korumak ve sucul ekosistemin devamlılığını sağlamak amacıyla alınan 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamındaki av yasağıdır. Bu yasak, 1 Nisan - 30 Haziran tarihleri arasında geçerlidir ve sazan, yayın ve siraz gibi türlerin avlanmasını, satışını ve taşınmasını kapsar.

Bakir ormanlarında yaşayabilen bazı hayvan türleri: Memeliler: yaban kedisi, yaban domuzu, yaban tavşanı, kır tavşanı, karaca, ağaç sansarı, kurt, porsuk, tilki, gelincik, susamuru, alacalı kokarca, büyük kulaklı yarasa. Kuşlar: ak kuyruklu kartal, yeşil ağaçkakan, küçük orman kartalı, baykuş, ibibik, kara leylek, yalıçapkını, gri balıkçıl. Sürüngenler: pürtüklü semender, Trakya tosbağası, engerek yılanı, oluklu kertenkele, küpeli su yılanı. Amfibiler: kurbağa. Böcekler: arı, kelebek, karınca. Ayrıca, tatlı sularda kefal, alabalık ve gümüş balığı; yaz mevsiminde ise istavrit ve mezgit balığı da bulunabilir.

Kar kurdu böceği, bilimsel adıyla Chionea sp., soğuk ve karasal iklimlerde yaşar. Sibirya kurdu ise yüzyıllarca Sibirya'da Çukçi halkı tarafından kızak çekme, Ren geyiği sürülerini gütme ve bekçi köpeği olarak kullanılmıştır. Kutup kurdu ise Kuzey Amerika, Grönland, Kanada, Tundra bölgeleri, Alaska ve İzlanda gibi kuzeydeki kutup ve tundra bölgelerinde yaşar.

Hayır, cam kurbağası Türkiye'de bulunmamaktadır. Cam kurbağaları, tropik ve subtropik bölgelerde, özellikle Meksika, Güney Amerika ormanlarında yaşar.

Şırlak Şelalesi'nin neden önemli olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, Şarlak Şelalesi'nin bazı özellikleri şunlardır: Doğal güzellik: Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde yer alan Şarlak Şelalesi, doğal güzelliği ve serin sularıyla doğa severler için kamp alanı olarak önemlidir. Ekolojik zenginlik: Yüksek kayalıklardan dökülen suyun oluşturduğu zengin ekosistem, birçok bitki ve canlı türüne ev sahipliği yapar. Koruma alanı: Şelale, koruma alanı ilan edilmiştir ve turizme kazandırma çalışmaları devam etmektedir.

"Kadşr ordek" ifadesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, ördeklerin genel olarak birkaç önemli işlevi vardır: Tarımsal Yararlar: Ördekler, zararlı böceklerle beslenerek ve toprağı havalandırarak sürdürülebilir tarım uygulamalarına katkı sağlar. Gıda Kaynağı: Ördek yumurtaları ve eti, besin açısından zengin olup insanlar için değerli gıda kaynaklarıdır. Ekolojik Katkılar: Ördekler, su ekosistemlerinde su bitkilerini ve planktonları düzenleyerek bu ekosistemlerin dengede kalmasına yardımcı olur. Psikolojik Etkiler: Doğada ördekleri gözlemlemek, insanların stres seviyelerini azaltabilir ve zihinsel sağlığı iyileştirebilir.

Örümceklerin bazı faydaları: Zararlı böcekleri kontrol etme. Hastalıkların yayılmasını engelleme. Bilimsel araştırmalar. İlaç kullanımını azaltma. İpek üretimi. Örümcekler, ekosistemin sağlıklı işlemesine de katkıda bulunur.