Eklem

Eklemlere yapılan bazı işlemler şunlardır: Artroskopi: Eklem içini incelemek ve tedavi etmek için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Mozaikplasti veya otolog osteokondral transfer: Kıkırdak kaybı olan eklemlerde, kişinin kendi dokusuyla veya hazır greft materyalleriyle hasarlı bölgenin doldurulması işlemidir. Osteotomi: Eklemin sadece bir tarafında kıkırdak kaybı olan genç hastalarda, yükü sağlam tarafa aktarmak için yapılan kemik düzeltme ameliyatıdır. Artrodez: Eklemin hareketinin feda edilerek ağrının ortadan kaldırılması işlemidir. Artroplasti (protez ameliyatı): Aşınmış eklem yüzeylerinin yapay bir eklemle değiştirilmesi işlemidir. Eklem hastalıklarına yönelik tedavi planı, hastanın durumuna ve eklemin hasarına göre uzman bir doktor tarafından belirlenmelidir.

Mozaikplasti, diz ekleminde yük taşımayan bölgeden sağlıklı kıkırdak ve kemik parçalarının, hastalığı olan kıkırdak bölümüne nakledilmesi işlemidir. Bu teknik, genellikle 40 yaşın altındaki hastalarda, 1-4 cm² arasındaki fokal, travmatik, 10 mm’den derin olmayan kıkırdak defektlerinde kullanılır. Mozaikplasti, tek seansta açık veya artroskopik olarak gerçekleştirilebilir. Ancak, verici alandaki doku miktarının kısıtlı olması, büyük hasarlarda yöntemin kullanımını sınırlar.

Metakarpofalangeal eklem (MKF), el ve parmaklar arasındaki eklemdir. Bu eklemin özellikleri şunlardır: Uyumlu eklem yüzleri ve sinoviyal kılıfı bulunur. Çok yönlü harekete izin verir. Aksiyel stabilitesi, kollateral bağlar, aksesuvar kollateral bağlar ve interosseöz-lumbrikal kaslar tarafından sağlanır. Metakarpofalangeal ve proksimal interfalangeal eklem kırıklı çıkıkları çoğunlukla genç erişkin yaş grubunda izlenir. Metakarpofalangeal eklemle ilgili daha fazla bilgiye aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: dergi.totbid.org.tr; academia.edu.

Art. humeroradialis, anatomi maketinde humerus alt ucu ile radius ve ulna’nın üst uçları arasındaki eklem olarak temsil edilir. Bu eklem, sferoid tipte olup, fleksiyon-ekstansiyon ve supinasyon-pronasyon hareketlerine olanak tanır. Art. humeroradialis ve diğer üst ekstremite eklemleri, anatomi maketlerinde genellikle omuz ve dirsek eklemlerini içeren üst ekstremite modelleri üzerinde gösterilir.

Subluksasyon, eklemlerin normal pozisyonundan kısmi olarak kayması olarak tanımlanır. Subluksasyonun temel özellikleri: eklem yüzeylerinin tam olarak ayrılmaması; hafif hareket kısıtlılığı; inflamatuar reaksiyon; ağrı ve hassasiyet; kas spazmları. Subluksasyon, genellikle travmalar, düşmeler veya tekrarlayan yaralanmalar sonucu gerçekleşir. Subluksasyon türleri: Diz kapağı subluksasyonu. Dirsek subluksasyonu. Subluksasyon durumunda, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Sinovyal sıvı, eklemlerde iki kemiğin birleştiği bölgede, sinovial zar tarafından üretilen kayganlaştırıcı bir maddedir. Başlıca işlevleri: Eklemlerin kolay hareket etmesini sağlar. Eklem kıkırdaklarını sürtünme nedeniyle aşınmaktan korur. Eklemin beslenmesine katkıda bulunur. Mekanik stresleri emerek kıkırdak ve kemikleri korur. Sinovyal sıvının azalması, kıkırdak yüzey aşınmasına ve osteoartrit gibi eklem hastalıklarına yol açabilir.

Sinoviyal sıvı, eklemde "sinoviyal zar" (sinovyum) tarafından salgılanır. Sinovyum, eklem boşluğunu çevreler ve sinoviyal sıvı üretiminden sorumlu sinoviositleri içeren bir iç katman (intima) ile seçici bir bariyer işlevi gören, kan damarları ve sinirlerden oluşan bir dış katmandan (subintima) oluşur.

Temporomandibular eklem (TME) anatomisi, başın her iki tarafında bulunan ve konuşma ile çiğneme sırasında alt çeneye hareket imkanı tanıyan eklemin yapılarını içerir. TME'yi oluşturan yapılar: Kemikler. Ligamentler. Kas grupları. Disk. Kapsül. Ayrıca, TME'nin sinovial sıvı ile dolu üç katmanlı bir yapısı vardır.

En sık görülen destek ve hareket hastalıkları arasında şunlar yer alır: 1. Osteoporoz: Kemiklerin zayıflaması ve kırılgan hale gelmesi. 2. Romatoid Artrit: Bağışıklık sisteminin eklemlere saldırması sonucu oluşan iltihaplı bir hastalık. 3. Skolyoz: Omurganın yan tarafa doğru eğrilmesi. 4. Kas Distrofisi: Kas liflerinin zayıflaması ve kaybı ile karakterize bir grup hastalık. 5. Bursit: Eklem çevresindeki bursaların iltihaplanması. Bu hastalıkların görülme sıklığı, genetik, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerine bağlı olarak değişebilir.

Parmakların arkasında kilitlenmesi, tetik parmak sendromu olarak bilinen bir durumun belirtisi olabilir. Tetik parmak sendromunun bazı nedenleri: Tekrarlayan hareketler: Sürekli el veya parmak hareketleri gerektiren işlerde çalışan kişilerde daha sık görülür. Yaralanmalar: El veya parmak yaralanmaları bu sendromu tetikleyebilir. Genetik yatkınlık: Aile öyküsü, tetik parmak sendromu riskini artırabilir. Bazı sağlık sorunları: Diyabet, gut, romatoid artrit gibi hastalıklar tetik parmak gelişimine yol açabilir. Belirtiler arasında parmak kasılmaları, kilitlenmesi, ağrı, şişlik ve çıtlama sesleri bulunur. Teşhis ve tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.

Oynar eklemler, kol ve bacakların serbest hareket etmesini sağlar. Oynar eklemlerin özellikleri: İki kemik arasında eklem sıvısı ile dolu boşluk bulunur. Eklem sıvısının kaygan olması, kemiklerin serbest hareket etmesini kolaylaştırır. Bu eklemler, vücudun hareket görevini üstlenmiş kemikler arasında görülür.

Evet, kafatası kemikleri arasında oynamaz eklemler bulunur. Oynamaz eklemler, kafatası, yüz, üst çene ve omurganın sağrı ve kuyruk bölgesinde yer alır.

Dejenerasyonlu eklem, eklemlerin zamanla aşınması ve yıpranması sonucu meydana gelen bir rahatsızlıktır. Dejenerasyonun yaygın belirtileri: sürekli veya aralıklı eklem ağrısı; eklem hareketlerinde sertlik, özellikle sabah saatlerinde; hareket kısıtlılığı ve esneklik kaybı; eklemde şişlik, hassasiyet veya sıcaklık hissi; eklem hareketi sırasında çıtırdama veya sürtünme sesi. Tedavi yöntemleri: İlaç tedavileri: ağrı kesiciler, antiinflamatuar ilaçlar ve eklem koruyucu ilaçlar. Enjeksiyonlar: kortikosteroid ve hyaluronik asit enjeksiyonları. Fizik tedavi ve rehabilitasyon: özel egzersiz programları. Cerrahi müdahaleler: artroskopi veya eklem protezi uygulamaları.

Hiyalin kıkırdağın başlıca işlevleri: Kemikleşme merkezi olarak görev yapma. Eklemlerde sürtünmesiz hareket sağlama. Şokları emme. Koruma. Ayrıca, hiyalin kıkırdak fötus iskeletinin büyük bir kısmını oluşturur ve yetişkinlerde kaburgaların göğüs kemiğine tutunduğu kısımlarda bulunur.

Kafatasının eklemleri, yoğun bir fibröz doku kitlesi ile birleştikleri için hareketsizdir. Yetişkinlerde kafatası kemikleri neredeyse kaynamıştır ve hareket imkansızdır.

İltihabı olmayan (artroz veya kireçlenme) eklem romatizmalarında iltihap yoktur. Bu tür romatizmalarda eklemde aşınma görülür; eklemin içindeki kıkırdak incelir ve kaybolur, eklemlerin kenarlarında kemik çıkıntıları oluşur. İltihabı olmayan eklem romatizmalarına örnek olarak şunlar verilebilir: menisküs yırtıkları; tendinitler; bel ve kas spazmı; bel fıtığı; fibromiyalji.

Alt ekstremitede birçok eklem bulunmaktadır. İşte bazıları: Kalça eklemi (Art. coxae): Femur başı ile acetabulum arasında sferoid tip bir eklemdir. Diz eklemi (Art. genus): Femur ve tibia kondilleri ile patellanın arka yüzü arasında bikondiler tip bir eklemdir. Ayak bileği eklemi (Art. talocruralis): Talus ve calcaneus arasında plana tip bir eklemdir. Tarsal eklemler: Subtalar, kalkaneoküboidal, talokalkaneonaviküler ve midtarsal (Chopart) eklemleri içerir. Metatarsofalangeal eklemler (Art. metatarsophalangeales): 1. ve 4. metatarsal kemiklerin distal uçları ile birinci falankslar arasında sferoid tip eklemlerdir. İnterfalangeal eklemler (Art. interphalangeales pedis): Falankslar arasında ginlimus tipte eklemlerdir. Alt ekstremitedeki toplam eklem sayısı yaklaşık 10-12 arasında değişmektedir.

Kıkırdak, eklem ve kas destek ve hareket sisteminin temel yapı taşlarıdır. 1. Kıkırdak: Esnek bir yapıya sahip olup, kemiklerin uçlarında bulunarak aşınmalarını önler. 2. Eklem: İki veya daha fazla kemiğin birbirine bağlandığı yerdir. 3. Kas: Kasılma ve gevşeme yeteneğine sahip olup, kemiklerin ve iç organların çalışmasını sağlar.

Artrodez, genellikle şu durumlarda uygulanır: Kronik eklem ağrıları. Eklem bozuklukları. Eklem stabilitesinin sağlanması. Eklem fonksiyonlarının düzenlenmesi. Artrodez, en sık olarak omurga, el, ayak bileği ve ayak eklemlerinde uygulanır.

Parsiyel artroplasti, eklemin sadece hasarlı veya aşınmış kısmının çıkarılıp yapay bir protezle değiştirilmesi işlemidir.