Duruşma

Evet, duruşmada yapılan beyanlar ispatlanabilir. Ceza muhakemesinde, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delil, ispat unsuru olarak değerlendirilebilir. Beyan delili, şüpheli, sanık veya tanık gibi kişilerden gelebilir. Sanık beyanı, duruşmada yapıldığında her zaman beyan delili olarak kabul edilir ve hükümde değerlendirilir. Tanık beyanı ise, duruşmada dinlenmesi zorunlu olsa da, çeşitli sebeplerle duruşmada dinlenemediği takdirde, daha önce alınmış ifadelerinin yer aldığı tutanaklar delil olarak değerlendirilir. Gizli tanık beyanı ise, tek başına hükme esas alınamaz; ek başka delillerin de bulunması gerekir.

Duruşma hazırlık tutanağı, diğer bir adıyla tensip tutanağı, duruşma günü belirlendikten sonra hazırlanır. Hukuk davalarında tensip tutanağının bir hafta içinde, ceza davalarında ise iddianamenin mahkemeye sunulmasından sonraki 15-20 gün içinde hazırlanması yaygındır. Duruşma hazırlık tutanağında, duruşma günü, çağrılması gereken sanık, tanık, bilirkişi, müdafi, mağdur ve müştekiler belirtilir.

Yargıtay'da öne alım, özellikle acil durumlarda ve zorlayıcı nedenler olduğunda yapılır. Öne alım dilekçesi, duruşma veya inceleme tarihinden en az 30-60 gün önce sunulmalıdır. Başlıca kullanım alanları: - İstinaf mercii (BAM): Dosyaların bekleme süresini kısaltmak için. - Ceza davaları (tutuklu sanık): Tutukluluk süresinin uzaması durumlarında. - Boşanma, nafaka, velayet davaları: Tarafların mağduriyetini azaltmak için. Öne alım talebinin kabul edilme ihtimali, mahkemenin iş yüküne ve davanın türüne göre değişir.

İlk duruşmada karar genellikle çıkmaz. Ancak, bazı istisnai durumlarda, örneğin sanığın suçu açıkça kabul ettiği ve başka bir işlem gerekmediği hallerde, mahkeme ilk duruşmada hüküm verebilir. Ceza davalarında karar, delillerin tartışılmasından sonra, müzakerenin ardından açık duruşmada açıklanır. İdare mahkemelerinde ise duruşma yapıldıktan sonra, idare mahkemesi 15 gün içinde kararını verir.

İdare mahkemesinde ilk duruşmada yapılanlar şunlardır: İlk inceleme. Tebligat. Savunma süresi. Dosya tekemmülü. Ara karar. Karar. İdare mahkemesinde duruşmada karar verilmez, duruşma sonrasında mahkeme gerekçeli kararını taraflara tebliğ eder.

Bölge mahkemesinde bir davanın kaç duruşmada biteceği, davanın türüne ve karmaşıklığına bağlı olarak değişir. Örneğin, iş mahkemelerinde davalar genellikle 3-5 duruşmada sonuçlanır. Ceza davalarında ise istinaf başvurusu, kararın açıklanmasından itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır. Bu süreler, genel ortalamalar olup, her davanın seyri farklı olabilir.

İş mahkemesinin ilk duruşmasında genellikle şu adımlar izlenir: Tarafların kimlik tespiti yapılır ve dava ile cevap dilekçeleri okunur. Uyuşmazlığın kapsamı belirlenir. Hâkim, dava konusu taleplerin ne olduğunu ve tarafların ne yönde delil sunacağını belirler. Taraflar ellerindeki belgeleri (sözleşmeler, bordrolar, tanık listeleri vb.) mahkemeye sunar. Hakim, bu delillerin dosyaya girip giremeyeceğine karar verir. Tanık beyanı önemli ise, bir sonraki duruşmada tanıkların dinlenmesine karar verilir ve taraflara tanık bilgilerini sunması için süre verilir. Gerekli görülürse bilirkişi atanması veya keşif yapılması gibi teknik incelemelere ilişkin kararlar alınır. Hâkim, ilk duruşmada genellikle uzlaşma veya sulh teklifinde bulunur. İşçilik alacaklarına ilişkin davalarda tarafların anlaşarak süreci kısa sürede bitirmesi teşvik edilir.

Kapalılık, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: Kişilik özellikleri: Kapalı iletişim, kişinin düşüncelerini, fikirlerini ve hislerini paylaşmada isteksiz ve kapalı olmasından kaynaklanır. Kültürel ve dini nedenler: Kapalılık, bazı kültürlerde ve dini gruplarda geleneksel veya ahlaki nedenlerle uygulanabilir. Yasal düzenlemeler: Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre, duruşmaların kapalı yapılması, kamu güvenliği, genel ahlak veya çocukların korunması gibi durumlarda zorunlu olabilir.

Anayasa'nın 141. maddesi, "Duruşmaların açık ve kararların gerekçeli olması" başlığını taşır ve şu şekildedir: > Mahkemelerde duruşmalar herkese açıktır. Duruşmaların bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına ancak genel ahlâkın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde karar verilebilir. Küçüklerin yargılanması hakkında kanunla özel hükümler konulur. Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır. Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir. Ayrıca, Anayasa'nın 141. maddesi ile ilgili içtihatlara turkhukuksitesi.com sitesinden ulaşılabilir.

Kanun dinletilerinin ne zaman yapılacağına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, bazı üniversitelerde kanun dinletileri düzenlenmektedir. Örneğin, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi'nde 17 Kasım 2023 tarihinde bir kanun dinletisi gerçekleştirilmiştir. Daha güncel bilgiler için ilgili kurumların etkinlik takvimlerini kontrol etmek en doğru yaklaşım olacaktır.

İdari davada ilk duruşma, aşağıdaki aşamalardan oluşur: 1. Ön hazırlık aşaması: Duruşma öncesinde, mahkeme dosyayı inceler ve tarafların taleplerini belirler. 2. Duruşmanın açılması: Mahkeme başkanı tarafları dinler. 3. Tarafların beyanları: Davacı ve davalı, iddialarını ve savunmalarını sunar. 4. Delil sunumu: Taraflar, mahkemeye sundukları delilleri açıklar. 5. Karar: Tüm beyanlar ve deliller değerlendirildikten sonra, mahkeme tarafından karar verilir. İdari davalarda duruşma, istisnaidir; yani davacının talebi olması halinde yapılır.

Adalet geç kaldığında çeşitli olumsuz sonuçlar ortaya çıkar: Toplumun vicdanının körelmesi ve insanlara olan güvenin azalması. Umutsuzluk ve adaletsizlik algısı, bu da bireylerin yasa dışı yollara başvurmasına neden olabilir. Kişilerin ruhen yorulması ve yıpranması, "Acaba hakkıma kavuşamayacak mıyım?" endişesinin artması. Adil yargılanma hakkının ihlali ve toplumda adalete olan güvenin zedelenmesi. Sosyal kırılmalar ve iç çatışmalar, hakkaniyet düşüncesinin kaybolduğu toplumlarda. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'un da belirttiği gibi, "Geç verilmiş bir karar doğru olsa da adalet yerine gelmiş olmaz".

Tanık, duruşmada şu şekilde ifade verir: Tanık, dinlenmeden önce hakkında tanıklık yapacağı olayla ilgili olarak mahkeme başkanı veya hâkim tarafından bilgilendirilir. Hazır olan sanık tanığa gösterilir, sanık hazır değilse kimliği açıklanır. Tanıktan, tanıklık edeceği konulara ilişkin bildiklerini söylemesi istenir ve tanıklık ederken sözü kesilmez. Tanıklık edilen konuları aydınlatmak, tamamlamak ve bilgilerinin dayandığı durumları gereğince değerlendirebilmek için tanığa ayrıca soru yöneltilebilir. Tanık, yalnızca gördüklerini ve duyduklarını aktarır, görüşü sorulmaz.

Avukatların duruşmadan kaç gün önce hazırlık yaptığına dair kesin bir süre vermek mümkün değildir. Ancak, duruşma öncesi hazırlık süreci genellikle şu adımları içerir: İddianamenin tebliği. Tanık ve bilirkişi listesi. Delillerin toplanması. Bu süreler, davanın türüne, mahkemenin yoğunluğuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Avukatın duruşma hazırlığı için yapması gerekenler: Dosyaya hâkim olmak. Olasılıkları değerlendirmek. Konuşmayı yazılı hale getirmek. Performansı planlamak. Tebligatların usulüne uygun yapılmasını sağlamak. Sanığın ve mağdurun haklarını korumak. Duruşma hazırlığı, ceza muhakemesinde adil ve etkin bir yargılama süreci için temel bir aşamadır.

Suçlular, duruşmalarda takım elbise giyerek iyi hal indirimi alabilmek için şekilsel bir tutum sergilemiş olurlar. Ancak, 2022 yılında yapılan bir değişiklikle, failin sırf indirim alabilmek için kılık ve kıyafetine özen göstermesi, takım elbise giymesi gibi duruşmadaki şekli tutum ve davranışları indirim nedeni olarak dikkate alınmamaktadır. Takım elbise, aynı zamanda saygının ve ciddiyetin görsel bir temsili olarak kabul edilir ve mahkemeye, hukuka ve yargılama sürecine duyulan saygının bir ifadesi olarak da görülebilir.

Ceza davasında itirazda duruşma, kanunen aksi belirtilmediği sürece duruşmasız ve dosya üzerinden yapılır. İtiraz duruşmasında genel süreç: 1. Duruşmanın başlaması. 2. İddianamenin okunması. 3. Tanık ifadeleri. 4. Delillerin sunulması. 5. Savunmaların sunulması. 6. Müzakereler ve karar aşaması. 7. Kararın açıklanması. İtiraz hakkında verilen kararlar, kararın infazını engellemez, ancak infazın geri bırakılmasına karar verilebilir.

Tanık listesi, dava dilekçesi veya cevap dilekçesi ekinde ya da ön inceleme duruşmasından sonraki iki haftalık kesin süre içinde sunulabilir. Eğer tanık listesi belirlenen süre içinde sunulmazsa, bu durum bazı hak kayıplarına yol açabilir; örneğin tanık dinletme hakkı kaybedilebilir. Uygulamada, tanık listesi genellikle ön inceleme duruşmasından sonra sunulmaktadır.

Evet, duruşmada hazır edilen tanığın dinlenmesi zorunludur. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 243. maddesine göre, tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hallerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf, o duruşmada hazır bulundurursa tanıklar dinlenir. Ancak, telefon veya e-posta gibi araçlarla çağrılan tanık gelmezse, resmî tebligat ve davetiye sisteminde olduğu gibi zorla getirme veya para cezası gibi yaptırımlar uygulanamaz.

Savcı mütalaasına karşı beyan, ceza davasının duruşmasında, "delillerin tartışılması" aşamasında yapılır. Süre: Ceza mahkemelerinde mütalaaya karşı beyan süresi genellikle bir sonraki celseye kadar verilir. Durum: Savcı mütalaasının beraat yönünde olması halinde, sanık ya da müdafi itiraz etmeyecektir; savcının mütalaasında sanığın cezalandırılmasını istemesi halinde ise süre içerisinde mütalaaya karşı mahkemeye yazılı savunma sunulacaktır.