Dalga

Dalganın periyodu (T) şu formülle hesaplanır: T = 1 / f. Burada f, dalganın frekansını ifade eder. Ayrıca, dalga boyu (Ä) ve hız (v) bilindiğinde periyot şu formülle hesaplanabilir: T = Ä / v. Bu formül, dalga hızının (v) dalga boyu (Ä) ve kaynağın periyodu (T) ile ilişkili olduğunu gösterir.

Sesin yansıması, ses dalgalarının bir yüzeye çarpıp geri dönmesi olayıdır. Sesin yansımasının bazı sonuçları: Yankı: Ses, dağ gibi sert bir yüzeye çarptığında geri döner ve birkaç saniye sonra yankı olarak duyulur. Yön ve doğrultu değişikliği: Ses dalgaları, sert bir yüzeye çarptığında doğrultusunu ve yönünü değiştirir. Uzaklığın ölçülmesi: Sesin yansıma özelliğinden yararlanılarak mesafeler ölçülebilir. Hayvanlar için yön belirleme: Yarasalar ve yunuslar, seslerin cisimler üzerinde yansımasından faydalanarak hareket yönlerini belirlerler. Sesin yansıması, ışığın yansımasına benzer ve aynı yasalara tabidir.

Yelpaze dalga ifadesi, coğrafya bağlamında kullanıldığında, yelpaze ve dalga kavramlarının birleşiminden oluşan bir yer şeklini ifade eder. Yelpaze, akarsuların taşıdığı malzemeleri eğimin azaldığı yerlerde yarım koni şeklinde biriktirmesiyle oluşan bir birikim şeklidir. Dalga ise, deniz ve göl yüzeylerinde rüzgarların etkisiyle meydana gelen salınım hareketleridir. Yelpaze dalga ifadesi, bu iki kavramın bir araya gelmesiyle, akarsuların taşıdığı malzemeleri dalga etkisiyle biriktirmesi sonucu oluşan bir yer şeklini tanımlayabilir. Ancak, bu terim yaygın olarak kullanılan bir coğrafi terim değildir. Daha spesifik bir açıklama için, bağlamın veya terimin daha fazla detayının verilmesi gerekebilir.

Dairesel ve doğrusal dalga arasındaki temel farklar şunlardır: İlerleme Yönü: Doğrusal dalgalar, birbirine paralel olarak ilerler. Dairesel dalgalar, dalga kaynağından dışa doğru ve yarıçap doğrultusunda, her yöne doğru genişleyen halkalar şeklinde yayılır. Oluşum Şekli: Doğrusal dalgalar, düz bir çubuğun suya batırılıp çıkarılmasıyla oluşur. Dairesel dalgalar, noktasal bir kaynağın suya batırılıp çıkarılmasıyla oluşur. Tepelerin ve Çukurların Gösterimi: Doğrusal dalgalarda, tepeler düz, çukurlar ise kesikli çizgilerle gösterilir. Dairesel dalgalarda, dalga tepeleri aydınlık, dalga çukurları ise karanlık halkalar şeklinde görülür.

Evet, gemideyken dalga hissedilebilir. Bir geminin konumuna bağlı olarak, gemideki insanlar hem depremleri hem de tsunamileri hissedebilir. Tsunami sığ sulara ulaştığında tehlike artar; çünkü tsunaminin enerjisi sığ sularda azalırken yüksekliği artar ve bu durum gemileri fırlatma gücüne sahip olabilir. Ayrıca, deniz tabanı yükseldiğinde yakındaki kıyıya ve açık denize doğru olmak üzere iki yönde bir tsunami dalgası gönderir ve bu dalga gemiyi itebilir. Ancak, genellikle tsunami dalgalarının yüksekliği bir metreden azdır ve gemideki kimse tarafından hissedilmez. Denizde oluşacak dalganın yolcu veya kargo gemisini yalnızca birkaç santimetre yükselteceği ve bunun da gemide fark edilmeyeceği de söylenmektedir.

Dalga frekansı, belirli bir süre içerisinde yapılan toplam titreşim veya salınımların bir ölçümüdür. Frekans, Hertz (Hz) birimiyle ifade edilir ve bir saniyede hareketin kaç kez tekrarlandığını gösterir. Frekans (f) = 1 / T formülüyle hesaplanır.

Dalgalar, kıyıya yaklaştıkça suyun derinliğinin azalması nedeniyle duvarlara vurur. Dalgaların duvarlara vurması, genellikle rüzgarın suya çarpması sonucu oluşan enerji transferi ile ilgilidir.

Radyasyon, dalga ve parçacık tipine göre iki ana gruba ayrılır: 1. Parçacık Tipi Radyasyon: Alfa Parçacıkları: Helyum çekirdekleri (2 proton, 2 nötron). Beta Parçacıkları: Pozitif veya negatif yüklü elektronlar. Nötronlar: Elektrik yükü olmayan parçacıklar. 2. Dalga Tipi Radyasyon: Gama Işınları: Atom çekirdeğinden yayılan yüksek enerjili elektromanyetik dalgalar. X-Işınları: Görünür ışık ve mor ötesi ışınları gibi dalga şeklinde yayılan yüksek enerjili elektromanyetik radyasyon. İyonlaştırıcı ve iyonlaştırıcı olmayan olarak da sınıflandırılabilir.

Denizlerin altındaki karanlık, 200 metre derinlikten itibaren başlar ve bu seviyede neredeyse hiç ışık yoktur. Denizlerdeki dalgalar ise iki ana kategoriye ayrılır: 1. Yüzey dalgaları: Çıplak gözle görülebilen dalgalar. 2. İç dalgalar: Farklı yoğunluktaki su katmanları arasında oluşan ve ancak özel ekipmanlarla tespit edilebilen dalgalar. Bu bilgiler, Kuran'da Nur Suresi 40. ayette geçen "dalga üstüne dalga" ifadesiyle ilişkilendirilir. Bu tür bilgilerin, insanın denizlerin derinliklerine dalmasını sağlayacak donanımların bulunmadığı bir dönemde verilmesi, Kuran'ın mucizelerinden biri olarak yorumlanır.

Boyuna ve uzunlamasına ifadeleri, Türkçede farklı anlamlarda kullanılabilir: Boyuna. Sürekli, durmadan, devamlı. Boy yönünde, dikey doğrultuda. Kişinin boyuna uygun, kendi seviyesinde. Uzunlamasına. Uzun olan, bir zeminde boylu boyunca duran. Bir eylemin hiç ara vermeden, durmaksızın yapıldığını ifade eden.

TYT'de dalganın yayılma hızı sadece ortama bağlıdır. Dalganın yayılma hızı, dalga boyu ve frekansa bağlı gibi görünse de, bu değerler ortama bağlı değildir; dalga boyu arttıkça frekans azalır veya frekans arttıkça dalga boyu azalır, ancak hız sabit kalır. Dolayısıyla, bir dalganın yayılma hızını etkileyen faktörler şunlardır: Ortam esnekliği; Ortam yoğunluğu. Ortam şartları değişmediği sürece dalganın hızı da değişmez.

Dalga boyu, bir dalga örüntüsünün tekrarlanan birimleri arasındaki mesafedir. Dalga boyu genellikle Yunanca lamda (λ) harfi ile gösterilir. Dalga boyu, frekansa bağlı olup frekans ile ters orantılıdır; yani frekans uzadıkça dalga boyu kısalır, frekans kısaldıkça dalga boyu uzar. Dalga boyu, hıza da bağlıdır; ancak frekansın aksine dalga boyu hız ile doğru orantılıdır. Coğrafya terimi olarak ise yan yana bulunan iki dalganın sırtı arasındaki mesafe olan yatay değişken uzaklıktır.

Su dalgalarında girişim deseni, iki veya daha fazla dalganın üst üste binerek birbirini kuvvetlendirmesi veya sönümlemesi sonucu oluşur. Girişim deseninde gözlemlenen bazı unsurlar: Çift tepe (çift katarı). Çift çukur (çift katarı). Düğüm noktaları. Katar çizgileri. Düğüm çizgileri. Girişim deseni, dalga leğeni gibi uygun araçlar kullanılarak gözlemlenebilir.

Fen bilimlerinde periyot, periyodik tabloda yatay olarak numaralandırılmış sıraların her biri için kullanılan terimdir. Aynı periyotta bulunan elementlerin tamamı aynı sayıda elektron kabuğuna sahiptir. Periyodik tabloda 7 periyot bulunur.

Dalga boyunu belirleyen faktörler: Frekans: Dalga boyu, frekans ile ters orantılıdır; frekans arttıkça dalga boyu kısalır, frekans azaldıkça dalga boyu uzar. Hız: Dalga boyu, dalga hızı ile doğru orantılıdır; hız arttıkça dalga boyu da uzar. Ayrıca, De Broglie'nin teorisi, her hareketli cisme eşlik eden bir dalga boyu olduğunu öne sürer.

Fizikte periyodik dalga, eşit zaman aralıklarıyla oluşturulan sarsıntılar sonucunda oluşan dalgalardır. Periyodik dalgaların bazı özellikleri: Dalga boyu. Periyot. Frekans. Atmalar, düzenli titreşimler olmadığı için dalgaboyları veya periyotları yoktur; bu nedenle periyodik dalgalar, atmalardan farklıdır.

Faz farkı, iki veya daha fazla alternatif niceliğin maksimum veya sıfır değerlerine ulaşma zamanlarındaki farkı ifade eder. Faz farkı kavramı, özellikle elektrik mühendisliğinde gerilim ve akım arasındaki ilişkiyi anlamak için önemlidir. Faz farkı, aynı zamanda iki fonksiyon arasındaki zamansal değişim miktarını da ifade edebilir.

Boyuna dalgalar, yayılma doğrultusu ile titreşim doğrultusu aynı olan dalgalardır. Bazı boyuna dalga örnekleri: ses dalgaları; sismik P dalgaları (deprem ve patlamalar sonucu oluşur); yay dalgaları.

Ses, boşlukta yayılmaz. Işık ise boşlukta yayılır.

Boyuna dalgalarda sıkışma ve genişleme, dalganın yayılma yönü ile paralel bir hareket sergiler. Sıkışma (compression), moleküllerin birbirine en yakın olduğu, yani basıncın en yüksek olduğu bölgelerdir. Genişleme (rarefaction) ise moleküllerin birbirinden en uzak olduğu, yani basıncın en düşük olduğu bölgelerdir. Bu sıkışma ve genişleme, dalganın ilerlemesini sağlar. Boyuna dalgaların bazı örnekleri şunlardır: ses dalgaları; sismik P-dalgaları; metal bir çubukta oluşan dalgalar.