FizikselBüyüklükler

Sıvılarda basınç, sıvı basıncı formülü kullanılarak hesaplanır. Bu formül şu şekildedir: P = h x d x g. Burada: - P: Basınç (pascal, Pa); - h: Derinlik (sıvının yüzeyinden olan dik uzaklık, metre, m); - d: Yoğunluk (sıvının cinsi, kilogram/metreküp, kg/m³); - g: Yer çekimi ivmesi (dünya üzerinde sabit kabul edilir). Sıvı basıncını etkileyen iki ana faktör, sıvının derinliği ve yoğunluğudur.

Momentum ve enerji, birbirine yakından bağlı iki fiziksel büyüklüktür. Momentum, bir nesnenin kütlesi ve hızının çarpımıdır. İlişki şu şekilde özetlenebilir: - Kinetik enerji, bir cismin hareket enerjisidir ve momentum ile doğrudan ilişkilidir. - Momentum ve enerji, çarpışma olaylarında birbirine dönüşebilir. - Einstein'ın E=mc² denklemi, kütlenin aslında enerjinin yoğunlaşmış bir formu olduğunu ve momentumun enerjiyle doğrudan ilişkili olduğunu gösterir.

Kütle ve ağırlık aynı şeyler değildir çünkü farklı fiziksel büyüklükleri ifade ederler. Kütle, bir cismin sahip olduğu madde miktarını ifade eder ve bu miktar, cismin bulunduğu yer veya yerçekimi kuvvetine bağlı olarak değişmez. Ağırlık ise bir cisme etki eden yerçekimi kuvvetinin büyüklüğünü ifade eder.

Vektörel büyüklüklerin özellikleri şunlardır: 1. Hem büyüklük (miktar) hem de yön bilgisi içerirler. 2. Sembollerin üzerine bir ok işareti konularak gösterilirler (örneğin: F⃗). 3. Dört temel özellikleri vardır: başlangıç noktası, doğrultu, büyüklük ve yön. 4. İki vektör toplanabilir veya çıkarılabilir. 5. Bir vektör, bir vektöre bölünemez, çünkü bu durumda sonuç fiziksel bir nicelik olamaz.

G harfi, fizikte ağırlık ifadesini temsil eder.

Işınım ve ışık şiddeti fizikte farklı kavramları ifade eder: 1. Işınım: Bir cismin yaydığı enerjinin uzaya veya çevresine yayılmasıdır. 2. Işık Şiddeti: Bir ışık kaynağının birim zamanda yaydığı ışık enerjisi olarak tanımlanır.

Kap taban alanı, kabın tabanındaki sıvı basıncını etkilemez.

Işık akısı, birim yüzeyinden, birim zamanda geçen ışık enerjisi olarak tanımlanır. Işık akısı, lümen (lm) birimi ile ölçülür.

Işık şiddeti ve ışık akısı farklı şekillerde değişir: 1. Işık Şiddeti: Işık şiddeti, ışık kaynağının yaydığı birim zamandaki enerji miktarıdır ve ışık kaynağına bağlı olarak değişir. 2. Işık Akısı: Işık kaynağından birim zamanda çıkan ışık miktarıdır ve ışık şiddetine bağlı olarak değişir. Işık şiddeti ve ışık akısının diğer değişim faktörleri: - Yüzey Alanı: Işık akısı sabit iken yüzey alanı artarsa, aydınlanma şiddeti azalır çünkü birim yüzeye daha az ışık düşer. - Kaynağın Uzaklığı: Işık kaynağı yüzeye uzaklaştıkça, aydınlanma şiddeti azalır (ters kare yasasına göre). - Işınların Açısı: Işınların yüzeyle yaptığı açı arttıkça, aydınlanma şiddeti de artar.

Kalınlık vektörü ifadesi, fizikte kullanılan bir terim değildir. Ancak, vektör kavramı, fizikte büyüklüğü ve yönü olan nicelikleri ifade etmek için kullanılır. Vektörlerin bazı özellikleri şunlardır: - Büyüklük (şiddet): Vektörün uzunluğu ile orantılıdır. - Yön: Vektörün okunun gösterdiği taraftır. - Başlangıç noktası: Her vektörün bir başlangıç noktası vardır. Bu bağlamda, "kalınlık vektörü" yerine yer değiştirme vektörü veya kuvvet vektörü gibi spesifik vektör türleri düşünülebilir.

Hız-zaman grafiğinde alınan yol, grafiğin altında kalan alan hesaplanarak bulunur.

Vektörel büyüklüklerle ilgili 25 soru şunlar olabilir: 1. Vektörel büyüklük nedir? Hem büyüklük hem de yön içeren fiziksel niceliklere ne denir? 2. Vektörlerin gösterimi nasıl yapılır? Vektörler genellikle nasıl temsil edilir? 3. Vektörlerin dört elemanı nedir? Uygulama noktası, büyüklük, yön ve doğrultu vektörlerin hangi elemanlarıdır? 4. İki vektörün eşitliği nasıl belirlenir? Aynı yönlü ve büyüklükleri eşit olan iki vektör birbirine eşit midir? 5. Bir vektörün negatifi nedir? Bir vektörün tersi yönde olan ve aynı büyüklüğe sahip vektörüne ne denir? 6. Vektörlerin taşınması mümkün müdür? Vektörlerin büyüklüğü ve yönü değiştirilmeden bir yerden başka bir yere taşınması mümkün müdür? 7. Vektörlerin toplanması nasıl yapılır? Uç uca ekleme (çokgen) metodu ve paralelkenar metodu ile vektörlerin toplamı nasıl bulunur? 8. Vektörlerin çıkarılması nasıl yapılır? İki vektörün farkı, vektörlerden biri ile diğerinin tersinin toplanmasıyla bulunur mu? 9. Vektörlerin skalerle çarpımı ve skalere bölümü nedir? Bir vektörün bir sayı ile çarpımı ve bir sayıya bölümü ne tür işlemler doğurur? 10. Kuvvet vektörel bir büyüklük müdür? Evet, kuvvet bir vektörel büyüklüktür. 11. Hız vektörel bir büyüklük müdür? Evet, hız da vektörel bir büyüklüktür. 12. İvme vektörel bir büyüklük müdür? Evet, ivme vektörel bir büyüklüktür. 13. Yer değiştirme vektörel bir büyüklük müdür? Evet, yer değiştirme de vektörel bir büyüklüktür. 14. Momentum vektörel bir büyüklük müdür? Evet, momentum vektörel bir büyüklüktür. 15. Elektrik alanı vektörel bir büyüklük müdür? Evet, elektrik alanı da vektörel bir büyüklüktür. 16. Manyetik alan vektörel bir büyüklük müdür? Evet, manyetik alan vektörel bir büyüklüktür. 17. Vektörlerin bileşenleri nedir? Bir vektörün koordinat eksenleri üzerindeki iz düşümüne ne denir?

Basınç ile ilgili 10 soru ve cevapları: 1. Soru: Katı basıncı, cismin ağırlığının temas yüzeyine oranıyla hesaplanır. Bu orantı ters mi yoksa doğru orantılı mıdır? Cevap: Katı basıncı, kuvvetle doğru, yüzey alanıyla ters orantılıdır. 2. Soru: Bir inşaat işçisi, 800 N ağırlığındaki beton blokları taşırken ayakkabılarının taban alanı toplam 0,04 m²'dir. İşçinin zemine uyguladığı basınç kaç Pascal'dır? Cevap: Basınç = Kuvvet / Yüzey alanı = 800 / 0,04 = 20.000 Pa. 3. Soru: 60 kg'lık bir öğrenci, 300 cm² yüzey alanına sahip bir kar ayakkabısı giyiyor. Kar üzerinde oluşan basınç kaç Pascal'dır? Cevap: 300 cm² = 0,03 m², Kuvvet = 60 10 = 600 N, Basınç = 600 / 0,03 = 20.000 Pa. 4. Soru: Bir vinç operatörü, 2000 kg kütleli bir yükü 2 m² yüzey alanına sahip paletler üzerinde taşıyor. Yerin uyguladığı basınç kaç kPa'dır? Cevap: Kuvvet = 2000 10 = 20.000 N, Basınç = 20.000 / 2 = 10.000 Pa = 10 kPa. 5. Soru: Bir kamyonun arka tekerleklerinin toplam yüzey alanı 0,2 m²'dir. Kamyonun toplam ağırlığı 40.000 N olduğuna göre, tekerleklerin yola uyguladığı basınç kaç kPa'dır? Cevap: Basınç = Kuvvet / Yüzey alanı = 40.000 / 0,2 = 200.000 Pa = 200 kPa. 6. Soru: Sıvı basıncı, sıvının kap tabanına yaptığı basınç, sıvının derinliğine mi yoksa kabın şekline mi bağlıdır? Cevap: Sıvı basıncı, sıvının derinliğine bağlıdır

Aydınlanma şiddeti, bir ışık kaynağı tarafından aydınlatılan birim yüzeye düşen ışık akısının miktarıdır. Birimi lüks (lux) olarak ifade edilir.

Anomometre ve anemometre terimleri farklı anlamlara sahiptir: - Anomometre, genel olarak ölçüm cihazı anlamında kullanılır ve çeşitli fiziksel büyüklüklerin ölçümünde kullanılabilir. - Anemometre ise özellikle rüzgar hızını ve bazen de yönünü ölçmek için kullanılan bir cihazdır.

P.V.T kuralı, fizikte ideal gaz yasaları kapsamında yer alan bir kuraldır. Formül olarak şu şekilde yazılır: P.V = n.R.T. Burada: - P: Basınç, - V: Hacim, - n: Gaz miktarı (mol), - R: Gaz sabiti, - T: Sıcaklık (Kelvin).

Hareketli bir şeyin birim zamanındaki hız değişimine ivme denir.

Efektif basınç, mutlak basınçtan küçük olduğunda büyük kabul edilir. Mutlak basınç, basıncın ölçüldüğü noktada oluşan gerçek basınç değeridir.

Kuvveti tanıyalım konu anlatımı şu şekilde yapılabilir: 1. Kuvvetin Tanımı: Kuvvetin, bir cismi hızlandırabilen, yavaşlatabilen ya da durdurabilen, cisimlerin yönünü, doğrultusunu veya şeklini değiştirebilen etki olduğu açıklanır. 2. Kuvvetin Özellikleri: Kuvvetin dört temel özelliği olduğu belirtilir: büyüklüğü, doğrultusu, yönü ve uygulama noktası. 3. Kuvvetin Ölçülmesi: Kuvvetin dinamometre adı verilen bir aletle ölçüldüğü ve biriminin Newton (N) olduğu anlatılır. 4. Kuvvetin Günlük Hayattaki Örnekleri: Yazı yazarken, top oynarken, bisiklet sürerken, kapıyı açıp kapatırken kuvvet uyguladığımız örnekler verilir. 5. Sürtünme Kuvveti: Birbirine temas eden iki yüzey arasında meydana gelen hareketi engelleyici kuvvetin sürtünme kuvveti olduğu açıklanır.

Basınç ve nem ölçerler farklı fiziksel büyüklükleri ölçmek için kullanılan cihazlardır: 1. Basınç Ölçer: Basınç sensörü olarak da bilinir, bir akışkanın (sıvı veya gaz) basıncını ölçen ve bu basıncı elektrik sinyaline dönüştüren bir cihazdır. Çeşitli türleri vardır: - Mutlak Basınç Sensörü: Basıncı mükemmel bir vakuma göre ölçer. - Gösterge Basınç Sensörü: Ortamın atmosferik basıncına göre basıncı ölçer. - Fark Basınç Sensörü: İki farklı noktadan alınan ölçüm değerlerinin farkını verir. 2. Nem Ölçer (Higrometre): Havadaki net nemi ve nem oranını ölçen alettir. Üç temel türü vardır: - Psikrometre: Biri daima ıslak tutulan iki kabın içindeki termometreler aracılığıyla ölçüm yapar. - Yoğunlaştırıcı Tip Higrometre: Havadaki su buharını yoğunlaştırarak ortamdaki nemi bulur. - Kimyasal Higrometre: Kimyasal işlemlerden geçmiş metal tellerin elektrik direncinin havadaki nem oranında değişmesi prensibiyle çalışır.