Botanika

Budaklı ağaç, ağaç gövdesinde bir miktar dal parçası bulunan ağaçtır. Ayrıca, budaklı ağaç terimi, "çangal" olarak da kullanılabilir. Budak, aynı zamanda, ağacın gelişerek dal haline gelecek sürgülü için de kullanılan bir terimdir. Budaklar, ağaçların doğal yapısı itibariyle oluşan bir kusurdur ve kereste kalitesini olumsuz yönde etkiler.

Coco de Mer ağacı, Hint Okyanusu'nda bulunan Seyşel Adaları'na özgüdür. Bu ağaç, yalnızca Seyşeller'deki Praslin ve Curieuse adalarında doğal olarak yetişir. Geçmişte, St. Pierre, Chauve-Souris ve Ile Ronde (Round Island) gibi adalarda da bulunurdu, ancak bir süre sonra burada nesli tükendi ve daha sonra yeniden tanıtıldı.

Manuka ağacı (Leptospermum scoparium), Myrtaceae (mersin) familyasına aittir.

Olgun evli İtalyan ladin ağacının nerede yetiştiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, ladin ağaçlarının genellikle kuzey yarımkürede, soğuk ve ılıman iklimlerde yetiştiği bilinmektedir. Türkiye'de ladin ağaçları özellikle Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde sıkça bulunur. Dünya genelinde ise ladin ağaçları Kanada, Kuzey Amerika, Kuzey Avrupa ve Asya'nın kuzey bölgelerinde yaygındır.

Denizli'de 50 tane endemik bitki türü bulunmaktadır. Bu endemik türlerden bazıları şunlardır: Hanım Çiğdemi; Müşkürüm; Körboğa Dikeni; Narin Lale; Yünlü Gelin (Çameli); Sıkı Değnek (Çivril); Sandras Menekşesi (Beyağaç); Denizli Sümbülü (Babadağ); İzmir Soğanı. Ayrıca, 2017 yılında Denizli'nin Acıpayam ilçesinde "Ekimia ozcan-secmenii" adı verilen yeni bir endemik bitki türü keşfedilmiştir.

Semüre ağacı, Katar'ın ana kara ağaçlarından biri olarak kabul edilir ve orta, batı ve güney bölgelerinde yaygındır. Ayrıca, sellerin bol olduğu bölgelerde ve nehir yataklarında yetişir. Türkiye'de ise doğal olarak yetişmez.

Van'da yetişen Boraginaceae türlerinden biri, 2024 yılında tanımlanan Onosma vanensis türüdür. Onosma vanensis, Doğu Anadolu'nun Van iline özgü, Haplotricha altseksiyonuna ait yeni bir türdür. Onosma vanensis; stony ve rocky yamaçlarda, yaklaşık 1900-2200 metre yükseklikte yetişir. Van'da yetişen diğer Boraginaceae türleri arasında Alkanna, Caccinia, Nonea gibi cinsler de bulunmaktadır.

Lübnan sediri (Cedrus libani), binlerce yıl yaşayabilen bir ağaç türüdür. Bazı kaynaklara göre, Lübnan sedirinin ömrü 4000 yıla kadar çıkabilir.

Dolama otu, genellikle Türkiye'nin dağlık bölgelerinde kendiliğinden yetişir. Ayrıca, dolama otunun dünya genelinde de yetiştiği bilinmektedir; örneğin, Orta Asya, Orta ve Doğu Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Amerika gibi bölgelerde de bulunur. Dolama otunun sulak alanları tercih ettiği ve yaz ortasında yeşermeye başladığı belirtilmiştir. Daha fazla bilgi için bitki yetiştirme uzmanlarına veya botanikçilere danışılması önerilir.

Doğu Ladini (Picea orientalis), 500 yılın üzerinde yaşayabilir.

Malatya'ya dikilebilecek bazı ağaç türleri: Kayısı: Malatya'da Hacıhaliloğlu, Kabaaşı, Soğancı, Çataloğlu, Şekerpare gibi kayısı çeşitleri yetiştirilebilir. Badem: Nonpareil, Teksas, Ferragnes gibi badem çeşitleri uygundur. Ceviz: Chandler, Franqueta, Şebin, Bilecik gibi türler yetiştirilebilir. Dut: Avustralya, yediveren beyaz ve siyah dut fidanı çeşitleri dikilebilir. Böğürtlen: Early Fat, Jumbo, Bursa 1-2-3, Chester gibi türler uygundur. Çınar: Battalgazi, Yeşilyurt gibi bölgelerde çınar ağaçları dikilebilir. Ardıç: Boz Ardıç gibi türler için uygun alanlar bulunmaktadır. Ayrıca, Malatya'da yonca, kabak, lavanta, pepino, kinoa gibi alternatif tarım ürünleri de yetiştirilmektedir. Ağaç dikimi için en uygun zaman, kış soğuklarının fazla olmadığı yerlerde sonbahardır; ancak soğuklar fazla ise ilkbahar da uygun bir zaman olabilir.

Pırnal meşesi (Quercus ilex), ortalama 1000 yıl yaşayabilir.

Okyanusal iklimde yetişen ağaç türleri şunlardır: Kışın yaprağını döken yayvan yapraklı ağaçlar. İğne yapraklı ağaçlar. Ayrıca, okyanusal iklimin etkisi altındaki bazı bölgelerde çalılık alanları ve otlaklar da bulunur.

Narenciyenin (turunçgiller) ana vatanı Çin, Güneydoğu Asya ve Hindistan'dır. Bugün ise narenciye, ılıman iklime sahip birçok ülkede yetiştirilmektedir.

Çam ağaçları yüzyılda bir çiçek açar.

Türk fındığı (Corylus colurna), Avrupa ve Asya'nın bazı bölgelerinde doğal olarak yetişir. Yetiştiği bölgeler: Türkiye: Kazdağları, Bolu, Kastamonu, Ankara-Nallıhan, Zonguldak-Yenice, Rize ve Trabzon yöreleri. Balkan ülkeleri: Bulgaristan ve Sırbistan. Kafkaslar: Gürcistan. Diğer bölgeler: Avrupa'nın güneydoğusu, Batı Himalayalar. Genellikle 100 ile 1.300 metre arasındaki yaprak döken ve iğne yapraklı ormanlarda, özellikle 300 ile 800 metre yükseklikte gözlenir.

Ağaç dalı, lignoselüloz adı verilen bir maddeden oluşur. Lignin, bitkinin odunsu yapısını ve dayanıklılığını sağlar. Selüloz, sert ve suda çözünemeyen bir maddedir ve ağaç dallarında, ağaç gövdelerinde ile ağacın bütün odunsu dokularında yer alır. Ayrıca, ağaç dallarının yapısında hemiselüloz da bulunur.

Akasya ağacının Latince adı Robinia pseudoacacia'dır çünkü: Robinia: Cins adı, Fransız bahçıvan Jean Robin'in onuruna verilmiştir. pseudoacacia: "Sahte akasya" anlamına gelir, çünkü bu ağaç akasya ailesine (Fabaceae) ait olsa da gerçek akasyalardan (Acacia) farklıdır.

Azerbaycan'da bulunan bazı meşe türleri şunlardır: Kestane yapraklı meşe (Quercus castaneifolia); İspir meşesi (Quercus macranthera); Sivri meyveli dişbudak (Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpa); Adi dişbudak (Fraxinus excelsior); Adi gürgen (Carpinus betulus); Doğu gürgeni (Carpinus orientalis); Doğu kayını (Fagus orientalis); Gürgen yapraklı zelkova (Zelkova carpinifolia); Gazax ardıcı (Juniperus salina); Uzunsov ardıcı (C. oblonga). Ayrıca, Talış Dağları-Lenkeran Ovası'nda bulunan Hazar Hirkan geniş ve iğne yapraklı karışık ormanlarında da çeşitli endemik meşe türleri bulunmaktadır.

Kuka ağacı en çok Hindistan ve Güney Amerika gibi tropikal bölgelerde yetişir. Ayrıca, kuka ağacı Endonezya'da da yaygın olarak bulunur. Türkiye'de ise kuka ağacı çok fazla yetişmez; genellikle Akdeniz ve Ege Bölgesi gibi sıcak iklimlerin yaşandığı yerlerde görülür.