Borular

Soba için çift cidarlı soba borusu kullanılması önerilir. Alternatif olarak, tek cidarlı soba borusu da kullanılabilir, ancak bu durumda borunun duvarlardan, perdelerden veya yanıcı herhangi bir şeyden en az 18 inç uzakta tutulması gerekir. Ayrıca, soba borusunun yangına dayanıklı olması ve yılda en az bir kez temizlenmesi önemlidir.

Boru çeşitleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Çelik Borular: Yüksek mukavemete sahip olup, inşaat, petrol ve gaz, HVAC gibi birçok sektörde kullanılır. 2. Bakır Borular: Isıtma, soğutma ve su tesisatı gibi uygulamalarda kullanılır. 3. Plastik Borular: PVC, PP, PE gibi malzemelerden yapılır ve su, atık su, elektrik kablolarının korunması gibi alanlarda tercih edilir. 4. Dökme Demir Borular: Su ve kanalizasyon sistemlerinde kullanılır, dayanıklı ve uzun ömürlüdür. 5. Alüminyum Borular: Havalandırma ve soğutma sistemlerinde kullanılan, hafif ve korozyona karşı dayanıklı borulardır.

Paslanmaz boru ölçüleri çeşitli standartlara göre değişiklik gösterir: 1. Kazan Boruları: Dış çap 21.3 mm - 88.9 mm, et kalınlığı 2.0 mm - 4.5 mm, boy 7 metre. 2. Su Boruları: Dış çap 21.3 mm - 323.9 mm, et kalınlığı 2 mm - 10 mm, standart boy 6 metredir. 3. Doğal Gaz Boruları: Dış çap 21.3 mm - 323.9 mm, et kalınlığı 2.80 mm - 9.50 mm, boy API 5L standartlarında 6 metredir. 4. Petrol Boruları: Dış çap 1/2" - 12 3/4", boy min. 6.0 m, maks. 12.8 m. 5. Sanayi Boruları: Dış çap 5 mm - 76 mm, et kalınlığı 0.70 mm - 3.0 mm, standart boy 6 metredir. Ayrıca, ASTM A269 ve ISO 4200 gibi uluslararası standartlar da paslanmaz boru boyutlarını belirler.

En iyi tesisat malzemesi olarak plastik borular ve bakır borular öne çıkmaktadır. Plastik borular, hafif olmaları, kolay montajlanabilmeleri ve korozyona karşı dayanıklı olmaları nedeniyle tercih edilir. Bakır borular ise yüksek ısı iletimleri, şekillendirilebilirlikleri ve uzun ömürlülükleri ile bilinir. Tesisat malzemesi seçimi, projenin gereksinimlerine ve yerel yönetmeliklere göre yapılmalıdır.

Spiral boruların UV dayanımlı olması, özellikle bazı uygulamalarda güneş ışığına veya ultraviyole (UV) radyasyonuna maruz kaldıklarında önemlidir. İşte bu durumun bazı nedenleri: 1. Sistem Verimliliği: UV dayanımlı borular, güneş enerjisi (GES) sistemlerinde verimliliği artırabilir ve dayanıklılığı sağlar. 2. Kimyasal Güvenlik: Kimya endüstrisinde, çeşitli kimyasal maddelere karşı dayanıklı olmaları güvenlik sağlar. 3. Uzun Ömür: Bu borular, uzun ömürlüdür ve düşük bakım gerektirir. 4. Dış Etkenlere Karşı Koruma: UV ışınları, boru yüzeyinde renk değişimlerine, kırılmalara veya çatlamalara neden olabilir; UV dayanımlı borular bu olumsuz etkileri önler.

Boru kaynağı için iki ana kaynak türü kullanılır: 1. Elektrik Ark Kaynağı: Bu yöntemde, elektrot ile boru arasında elektrik arkı oluşturulur ve yüksek ısı ile boru eritilerek birleştirilir. 2. Gazaltı Kaynağı: Ark, Argon, Helyum veya CO gibi koruyucu bir gaz atmosferi altında meydana gelir. Ayrıca, elektrofüzyon ve butt fusion gibi özel kaynak yöntemleri de PE100 gibi belirli boru türlerinde kullanılır.

Rehau ve Wavin farklı markalardır. Rehau, Almanya merkezli bir marka olup, yerden ısıtma boruları ve bağlantı ekipmanları konusunda uzmanlaşmıştır. Wavin ise Türkiye'de de faaliyet gösteren, inşaat, altyapı ve telekom gibi alanlarda geniş ürün yelpazesi sunan bir markadır.

Akpls, plastik altyapı ve inşaat çözümleri alanında faaliyet gösteren bir şirkettir. Başlıca ürün ve hizmetleri: tarımsal sulama sistemleri; PPRC boru ek parçaları; koruge boru ve ek parçaları; yerden ısıtma sistemleri; süzgeçler; muayene bacası ve menhol kutuları. Akpls, 3000'den fazla aktif müşteriye hizmet vermekte olup, ürünlerini Türkiye ve birçok Ortadoğu ülkesinde pazarlamaktadır.

Demir boru çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Dökme Demir Borular: Eritilmiş demirin döküm yöntemiyle kalıplara dökülmesiyle üretilir. 2. Siyah Demir Borular: Karbon çelikten imal edilir ve dış yüzeyleri siyah bir oksit tabakası ile kaplanır. 3. Galvanizli Demir Borular: Siyah demir boruların üzerine çinko kaplanarak korozyona karşı koruma sağlanmış halidir. 4. Paslanmaz Çelik Borular: Korozyona karşı yüksek dayanıklılık sağlayan özel bir alaşıma sahiptir. 5. Dikişli ve Dikişsiz Borular: Üretim yöntemlerine göre sınıflandırılır.

PVC borular, belirli koşullarda sağlıklı kabul edilebilir. - Malzeme Kalitesi: PVC borular, insan sağlığı açısından risk oluşturmayacak şekilde üretilmektedir. - Kimyasal Salım: Günümüzde gıda ve içme suyu taşınmasında kullanılan PVC borular, sağlığa zararlı maddeler salmamaktadır. Ancak, yaşlandıkça PVC boruların kırılgan hale gelmesi ve sızıntı riskinin artması gibi dezavantajlar da bulunmaktadır.

Demir boruların paslanmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Yüksek Nem ve Su Teması: Boruların depolanması sırasında su ile temas etmesi, oksidasyonu hızlandırarak pas oluşumuna neden olur. 2. Kimyasal Reaksiyonlar ve Korozyon: Havadaki oksijen ve suyla reaksiyona giren demir, demir oksit (pas) oluşturur. 3. Düşük Kaliteli Kaplama ve Koruyucu Malzeme Eksikliği: Boruların koruyucu kaplamalarla üretilmemesi, paslanmayı kaçınılmaz hale getirir. 4. Sürtünme ve Mekanik Aşınma: Sürekli çalışan makinelerde metal yüzeylerin aşınması, koruyucu tabakayı kaybederek paslanmaya daha açık hale gelmesine neden olur. 5. Tuzlu ve Asidik Ortamlar: Deniz kenarında veya endüstriyel tesislerde bulunan boruların tuzlu ve asitli ortamlara maruz kalması, paslanmayı hızlandırır.

Yerden ısıtma için en iyi borular PEX (çapraz bağlı polietilen) ve PE-RT (yüksek sıcaklığa dayanıklı polietilen) olarak kabul edilir. Avantajları: - PEX borular: Esnek, korozyona ve kimyasallara dayanıklı, yüksek sıcaklıklara dayanabilir. - PE-RT borular: Daha yüksek sıcaklık direnci, iyi esneklik, çevre dostu. Ayrıca, bakır borular da yerden ısıtma için uygundur, ancak şap içine montajda korozyon riski nedeniyle tercih edilmez.

Düşey borular, farklı alanlarda çeşitli işlevlere sahiptir: 1. Endüstriyel Sistemler: Toz veya granül haldeki malzemelerin taşınmasında, boru hatları ve bağlantı elemanları olarak kullanılır. 2. Yapı Sektörü: Drenaj boruları, suyu yapı etrafında serbest dolaşmasını önleyerek, suyun basıncıyla ve aşındırıcı etkisiyle yapıya zarar vermesini engeller. 3. İnşaat ve Tesisat: Katlardaki döşemeleri birbirine bağlayan düşey borular, kolon olarak adlandırılır ve yapısal destek sağlar.

Çelik boru çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Dikişsiz Çelik Borular: Borunun tek parça halinde üretildiği ve kaynak veya dikiş içermeyen boru türüdür. 2. Dikişli (Kaynaklı) Çelik Borular: Üretim sürecinde kaynak kullanılarak oluşturulan boru türüdür. 3. Yapısal Çelik Borular: İnşaat ve yapı endüstrisinde kullanılan borulardır. 4. Petrol ve Gaz Boruları: Petrol ve doğalgaz iletim hatları için kullanılan borular. 5. Isıtma, Soğutma ve Havalandırma (HVAC) Boruları: Isıtma, soğutma ve havalandırma sistemlerinde kullanılan borular. 6. Kimyasal ve Petrokimya Boruları: Kimyasal tesislerde kullanılan çelik borular. 7. Paslanmaz Çelik Borular: Paslanmaya karşı dirençli olan ve özel endüstriyel uygulamalarda kullanılan borular. 8. Alaşımlı Çelik Borular: Farklı metal alaşımlarından üretilen çelik borular. 9. Galvanizli Çelik Borular: Çinko kaplama ile korunan borular. 10. Hidrolik Borular: Hidrolik sistemlerde kullanılan yüksek basınca dayanıklı borular. 11. Drenaj Boruları: Sıvı veya atık drenajı için kullanılan borular.

CTP (Cam Elyaf Takviyeli Polyester) borunun ömrü, minimum 50 yıl olarak uluslararası standartlara göre tasarlanmıştır.

Cam borular çeşitli türlere ayrılır: 1. Helezonik Tip Quartz Cam Borular: Yüksek mukavemet, sıcaklık direnci ve uzun ömür sunan, helezonik yapıya sahip borulardır. 2. Düz Cam Borular: En yaygın kullanılan tür olup, ısıtma, soğutma, gaz dağıtımı ve endüstriyel uygulamalarda kullanılır. 3. Eğri Cam Borular: Uzun mesafelerde gaz dağıtımı için kullanılır. 4. Çekvalf Borular: Su veya gaz akışını kontrol etmek için çekvalf yapısına sahiptir. 5. Çift Katmanlı Borular: Isıtma veya soğutma sistemleri için kullanılır. 6. Özel Yapılı Borular: Özel ihtiyaçlar için üretilen, genellikle endüstriyel uygulamalarda kullanılan borulardır. Ayrıca, borosilikat cam borular ve laboratuvar cam boruları gibi daha spesifik türler de mevcuttur.

Yerden ısıtma sistemlerinde en çok tercih edilen boru markaları şunlardır: 1. Rehau: Dayanıklılığı ve üstün malzeme kalitesiyle bilinir. 2. Danfoss: Akıllı kontrol sistemleri ve termostatlarıyla öne çıkar. 3. Wavin: Esnek boru sistemleri ve kullanıcı dostu çözümleriyle dikkat çeker. 4. Frankische: Kaliteli yalıtım malzemeleri ve borularıyla bilinir. Ayrıca, PEX ve PPRC gibi genel plastik borular da yerden ısıtma sistemlerinde yaygın olarak kullanılır.

Boru standartları, farklı kullanım alanlarına ve basınç seviyelerine göre çeşitli uluslararası ve ulusal kuruluşlar tarafından belirlenmiştir. İşte bazı önemli boru standartları: 1. TS EN 10217: Basınçlı kaplar için kaynaklı çelik boruları tanımlar. Alt bölümleri: - TS EN 10217-1: Düşük basınçlı uygulamalar için. - TS EN 10217-2: Yüksek basınçlı uygulamalar için alaşımlı ve alaşımsız boruları kapsar. - TS EN 10217-7: Paslanmaz çelikten yapılmış basınçlı boruları içerir. 2. TS EN 10219: Soğuk şekillendirilmiş, kaynaklı yapısal çelik boruların standardıdır. 3. API 5L: Petrol ve doğal gaz boru hatlarında kullanılan çelik boruları tanımlar. 4. ASTM A53: Genel amaçlı çelik boruların üretiminde kullanılan bir Amerikan standardıdır. 5. DIN 2440 ve DIN 2441: Alman standartlarıdır ve basınçlı hatlarda kullanılır. 6. ISO 3183: Petrol ve doğal gaz endüstrisi boru hatları için uluslararası bir standarttır. 7. TS 11794: İçme suyu ve atıksu sistemlerinde kullanılan çelik borular için bir Türk standardıdır. Bu standartlar, boruların kimyasal bileşim, mekanik dayanım, üretim yöntemi ve kullanım alanlarına göre spesifikasyonlar belirler.

PEX borunun ömrü yaklaşık 40-50 yıldır.

Kroşilli (yivli) borular, eşanjörlerde daha iyi ısı transferi sağlar.