Borular

Soba için kullanılabilecek bazı boru türleri: Paslanmaz şömine borusu. Çelik şömine borusu. Şömine flex boru. Tek cidarlı borular. Çift cidarlı borular. Doğru boru seçimi, şöminenin tipi, kullanım amacı ve mekanın yapısına bağlıdır.

Boru çeşitleri kullanılan malzemeye ve kullanım alanına göre farklılık gösterir. İşte bazı boru çeşitleri: Çelik Borular: Karbonlu çelik, galvanizli çelik ve paslanmaz çelik olmak üzere farklı türleri bulunur. PVC Borular: Polivinil klorürden üretilir, hafif, kolay montajlanabilir ve düşük maliyetlidir. Bakır Borular: Sert ve yumuşak bakır olarak ikiye ayrılır, yüksek ısı iletkenliği ve korozyon direnci vardır. Plastik Borular: PVC, CPVC, PPR ve PE-RT gibi farklı plastik türlerinden üretilir. Kompozit Borular: PEX-AL-PEX gibi, plastik ve metalin avantajlarını bir araya getirir. Haddelenmiş Sanayi Boruları: Çelik veya diğer metal alaşımlarından üretilir, yüksek mukavemet ve korozyon direnci sağlar. Spiral Kaynaklı (HSAW) Hat Boruları: Petrol, doğal gaz ve jeotermal sondaj gibi alanlarda kullanılır. Boruların kullanım alanları arasında su ve gaz taşıma hatları, altyapı projeleri, enerji sektörü, otomotiv ve beyaz eşya üretimi bulunur.

Paslanmaz boru ölçüleri, dış çap ve et kalınlığına göre değişiklik gösterir. İşte bazı yaygın paslanmaz boru ölçüleri: Dış Çap (mm): 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 25, 28, 30, 35, 38, 42, 45, 50, 54, 57, 60. Et Kalınlığı (mm): 0.1, 0.125, 0.15, 0.2, 0.25, 0.3, 0.4, 0.5, 0.6, 0.7, 0.8, 0.9, 1, 1.2, 1.5, 2, 2.5, 3, 4, 5. Bu ölçüler, paslanmaz boruların kalite ve yüzey tipine göre de değişiklik gösterebilir. Daha detaylı bilgi ve stok durumu için paslanmaz boru satan firmalara başvurulması önerilir.

En iyi tesisat malzemesi, kullanım amacına ve koşullara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İşte bazı öne çıkan seçenekler: Paslanmaz Çelik Borular: Sıcak ve soğuk su tesisatlarında sıklıkla tercih edilir. Bakır Borular: Yüksek ısı ve basınç toleransına sahiptir, mikropların büyümesini engelleyerek su kalitesini korur. PEX (Cross-Linked Polyethylene) Borular: Esnek yapıları sayesinde kolayca bükülebilir ve yapıştırıcı gerektirmez. PVC (Polyvinyl Chloride) Borular: Dayanıklı ve korozyona karşı dirençlidir, genellikle drenaj sistemlerinde kullanılır. CPVC (Chlorinated Polyvinyl Chloride) Borular: PVC'den daha yüksek klor içeriğine sahiptir, esnek yapısı ve yangına karşı dayanıklılığı ile sıcak su tesisatlarında yaygın olarak kullanılır. Tesisat malzemesi seçerken, dayanıklılık, uzun ömür, suyun kalitesini koruma ve montaj kolaylığı gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

Spiral borunun UV dayanımlı olmasının bazı nedenleri: Güneş ışığı ve UV radyasyonunun etkilerine maruz kalan uygulamalarda (güneş enerjisi sistemleri, kimya endüstrisi, tarım ve sulama sistemleri, havuz ve spa endüstrisi) borunun uzun ömürlü olmasını ve düşük bakım gerektirmesini sağlar. UV ışınları, plastik boruların zamanla kırılmasına veya bozulmasına neden olabilir. Çeşitli çevresel faktörlere karşı dayanıklılık gösterir; su, asidik veya alkali ortamlar gibi faktörlere karşı dirençlidir. Yüksek sıcaklık değişimlerine karşı dayanıklıdır ve yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında bile deformasyona uğramaz. Çevre dostu malzemelerle üretilir ve geri dönüştürülebilir olması, çevresel etkileri azaltır.

Boru kaynağı için kullanılan bazı kaynak türleri şunlardır: Tungsten İnert Gaz (TIG) Kaynağı: Hassas kaynaklar için uygundur ve genellikle alaşımlı çelikler, paslanmaz çelikler ve titanyum gibi özel metallerin kaynağında tercih edilir. Metal İnert Gaz (MIG) Kaynağı: Kalın metal boruların birleştirilmesi için kullanılır. Korumalı Metal Ark Kaynağı: Ağır imalatlarda ve tüp arayüzlerinin birleştirilmesinde kullanılır. Lazer Kaynağı: Küçük veya hassas boru bileşenleri için uygundur. Elektrofüzyon Kaynağı: Polietilen boruların birleştirilmesinde kullanılır. Alın Kaynağı: HDPE boruların birleştirilmesinde yaygın olarak kullanılır. Boru kaynağı için kullanılacak kaynak türü, uygulamanın gereksinimlerine ve malzeme türüne bağlı olarak değişir.

Rehau ve Wavin aynı değildir, her ikisi de yerden ısıtma sistemleri için malzeme üreten farklı markalardır. Rehau, Almanya merkezli bir firma olup, özellikle dayanıklı ve uzun ömürlü yerden ısıtma boruları ve bağlantı ekipmanları ile tanınır. Her iki marka da kaliteli ürünler sunsa da, tercih kullanıcının ihtiyaçlarına ve projenin gereksinimlerine bağlı olarak değişebilir.

Akpls, plastik altyapı ve inşaat çözümleri alanında faaliyet gösteren bir şirkettir. Başlıca ürün ve hizmetleri: tarımsal sulama sistemleri; PPRC boru ek parçaları; koruge boru ve ek parçaları; yerden ısıtma sistemleri; süzgeçler; muayene bacası ve menhol kutuları. Akpls, 3000'den fazla aktif müşteriye hizmet vermekte olup, ürünlerini Türkiye ve birçok Ortadoğu ülkesinde pazarlamaktadır.

Demir boru çeşitlerinden bazıları şunlardır: Galvanizli demir borular. Siyah demir borular. Dökme demir borular. Dikişli ve dikişsiz borular. Paslanmaz çelik borular. Demir boru çeşitleri, farklı endüstriyel ve inşaat uygulamalarında geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir ve ihtiyaca uygun olarak tercih edilirler.

PVC borular, doğru kullanıldığında sağlık açısından güvenli kabul edilir. PVC boruların sağlıklı kabul edilmesinin bazı nedenleri: NSF/ANSI/CAN 61 standardına uygunluk. Toksik gaz yaymama. Bakım gerektirmeme. Ancak, PVC boruların bazı dezavantajları da vardır: Yüksek sıcaklık dayanımı. UV ışınlarına duyarlılık. Bükülme direnci.

Demir boruların paslanmasının başlıca nedenleri şunlardır: Yüksek nem ve su teması. Kimyasal reaksiyonlar ve korozyon. Düşük kaliteli kaplama ve koruyucu malzeme eksikliği. Sürtünme ve mekanik aşınma. Tuzlu ve asidik ortamlar.

Yerden ısıtma için PEX (çapraz bağlı polietilen) ve PERT (polietilen yükseltilmiş sıcaklık) boruları arasında seçim yaparken, kullanım amacına ve bütçeye göre karar verilmelidir: PEX borular: Dayanıklılık: Yüksek sıcaklık ve basınca karşı üstün dayanıklıdır. Maliyet: Malzeme ve özel araçlara ihtiyaç duyulması nedeniyle ön maliyeti yüksektir, ancak uzun vadeli güvenilirliği sayesinde bakım maliyetlerini düşürür. Onarım: Hasar gördüğünde, özellikle PEX-A tipi, kolayca onarılabilir. PERT borular: Maliyet: Daha düşük malzeme maliyetleriyle bütçe dostu bir seçenektir. Sıcaklık ve basınç performansı: Yaklaşık 180°F (82°C) sıcaklığa dayanabilir, ancak PEX kadar yüksek basınçlara dayanamayabilir. Onarım: Bükülmeler ve hasarlar genellikle kesme ve bağlantı parçaları gerektirir, bu da bakımı biraz zorlaştırır. Uzun vadeli güvenilirlik ve yüksek performans için PEX, bütçe dostu ve çevre bilincine sahip bir çözüm için ise PERT tercih edilebilir. Yerden ısıtma borusu seçerken, oksijen bariyerli olmasına dikkat edilmelidir.

Düşey borular, farklı alanlarda çeşitli işlevlere sahiptir: Endüstriyel sistemler: Toz veya granül haldeki malzemelerin taşınmasında, boru hatları ve bağlantı elemanları olarak kullanılır. Yapı sektörü: Drenaj boruları, suyu yapı etrafında serbest dolaşmasını önleyerek, suyun basıncıyla ve aşındırıcı etkisiyle yapıya zarar vermesini engeller. İnşaat ve tesisat: Katlardaki döşemeleri birbirine bağlayan düşey borular, kolon olarak adlandırılır ve yapısal destek sağlar.

Çelik boru çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: Dikişsiz (kaynaksız) çelik borular. Kaynaklı çelik borular. Kullanım alanlarına göre çelik boru çeşitleri: Yapısal çelik borular. Petrol ve gaz boruları. Isıtma, soğutma ve havalandırma (HVAC) boruları. Kimyasal ve petrokimya boruları. Paslanmaz çelik borular. Alaşımlı çelik borular. Galvanizli çelik borular. Karbon çelik borular. Hidrolik borular. Drenaj boruları.

CTP (cam elyaf takviyeli plastik) borular, kullanım koşullarına bağlı olarak 50 yıl ve üzeri bir ömre sahiptir. Bazı kaynaklarda ise uygun üretim ve montaj koşulları sağlandığında, CTP malzemelerin 20 ila 50 yıl arasında uzun bir hizmet ömrüne sahip olduğu belirtilmektedir.

Cam borular, çeşitli özelliklere ve kullanım alanlarına göre farklı türlere ayrılabilir. İşte bazı cam boru çeşitleri: Borosilikat Cam Borular: Yüksek ısı ve kimyasal dayanıklılığa sahiptir, laboratuvar ekipmanları ve mutfak gereçleri yapımında kullanılır. Helezonik Tip Quartz Cam Borular: Yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır ve ısıtma, soğutma, gaz dağıtımı gibi alanlarda kullanılır. Cam Elyaf Takviyeli Plastik Borular: Bina tesisatlarında soğuk ve sıcak su iletiminde kullanılır. Bu türler dışında, farklı çap ve bağlantı tiplerine göre çeşitli cam boru adaptörleri ve kelepçeleri de bulunmaktadır.

Yerden ısıtma sistemlerinde kullanılan bazı marka borular: Rehau. Fraenkische. Danfoss. Wavin Pilsa. Kalde, Vesbo, KAS. Yerden ısıtma sisteminde hangi marka borunun tercih edilmesi gerektiği, projenin kapsamına, bütçeye ve beklentilere göre değişir.

Bazı boru standartları: TS EN 10217: Basınçlı kaplar için kaynaklı çelik boruları tanımlar. TS EN 10219: Soğuk şekillendirilmiş, kaynaklı yapısal çelik boruların standardıdır. TS EN 10305: Hassas çelik borular için standarttır. API 5L: Petrol ve doğal gaz boru hatlarında kullanılan çelik boruları tanımlar. ASTM A53: Genel amaçlı çelik boruların üretiminde kullanılan bir Amerikan standardıdır. ASTM A106: Yüksek sıcaklık ve basıncın olduğu uygulamalar için karbon çelik boruları çıkarır. DIN 2440 ve DIN 2441: Alman standartlarıdır ve basınçlı hatlarda kullanılır. DIN 2448: Dikişsiz çelik boruları kapsayan bir Alman standardıdır. ISO 3183: Petrol ve doğal gaz endüstrisi boru hatları için uluslararası bir standarttır. TS 11794: İçme suyu ve atıksu sistemlerinde kullanılan çelik borular için bir Türk standardıdır. Ayrıca, ANSI/ASME ve ISO gibi standartlar da boru ölçülerinin belirlenmesinde kullanılır.

PEX borunun ömrü, kullanılan malzemeye ve montajın kalitesine bağlı olarak 30 ila 50 yıl arasında değişebilir. Örneğin, PE-RT tip PEX borular için sıcaklık ve basınç ilişkisine göre belirlenen servis ömürleri şu şekildedir: 10 °C sıcaklıkta 50 yıl için 17,0 bar basınç; 20 °C sıcaklıkta 50 yıl için 16,3 bar basınç; 50 °C sıcaklıkta 50 yıl için 11,6 bar basınç. PEX boruların uzun ömürlü olması için düzenli bakım yapılması, potansiyel sorunların erken tespiti ve onarımı önemlidir.

Eşanjörlerde daha iyi ısı transferi sağlayan borular arasında kroşilli borular, kanatlı borular ve yivli borular öne çıkmaktadır. Kroşilli borular: Boruların çevresinde helezon şeklinde yivler açılarak ısı transferi artırılır. Bu, düşük akışkan hızlarında bile yüksek ısı transfer oranı sağlar. Kanatlı borular: Boru yüzeyini genişleterek daha fazla ısı değişimi sağlar. Bu, özellikle sıcaklık farkının düşük olduğu sistemlerde avantaj sunar. Yivli borular: Düz borulara göre 2,5-3 kat daha fazla dış temas yüzey alanına sahiptir, bu da ısı transferini artırır. Malzeme seçimi de ısı transferini etkiler; AISI 316L, titanyum, bakır-nikel gibi yüksek ısı iletkenliğine sahip malzemeler tercih edilir. En iyi ısı transferi sağlayan boru türü, uygulamanın gereksinimlerine ve çalışma koşullarına bağlı olarak değişir.