BilişselSüreçler

Dinlemenin aşamaları görsel olarak şu şekilde özetlenebilir: 1. Alma (Receiving). 2. Yorumlama (Interpreting). 3. Hatırlama (Remembering). 4. Değerlendirme (Evaluating). 5. Yanıt Verme (Responding).

Polyanna'nın savunma mekanizması, tatlı limon veya mantığa bürüme olarak da bilinir. Örneğin, hırsızlık geçiren bir kişi "bu bana ders oldu, bir daha evin kapısını kilitleyerek uyumam gerektiğini öğrenmiş oldum" diyebilir. Ancak, bu tür savunma mekanizmalarının aşırı kullanımı sorunlara yol açabilir ve gerçeklikten uzaklaşmaya neden olabilir.

Webb taksonomisinin seviyeleri, bilgi derinliği modeline göre dört ana kategoriye ayrılır: 1. Geri Çağırma ve Yeniden Üretim. 2. Becerilerin/Kavramların Temel Uygulaması. 3. Stratejik Düşünme. 4. Geniş Düşünme.

Yapılandırmacılık, öğrenmenin nasıl gerçekleştiğine ilişkin bir kuramdır. Yapılandırmacılığın temel ilkeleri: - Öğrenci merkezli öğrenme: Öğrenciler, öğrenme sürecinin merkezinde yer alır ve aktif rol oynar. - Ön bilgilerin kullanımı: Yeni bilgilerin yapılandırılmasında öğrencilerin mevcut bilgileri ve deneyimleri temel alınır. - Sosyal etkileşim: Öğrenme, sosyal bir süreç olarak görülür ve grup çalışmaları ile tartışmalar yoluyla gerçekleşir. - Öz-düzenleme: Öğrenciler, kendi öğrenme süreçlerini planlama, izleme ve değerlendirme sorumluluğunu alır. Yapılandırmacılığın türleri: - Bilişsel yapılandırmacılık: Bilgi, bireyin bilişsel yapıları üzerine işlenerek yapılandırılır. - Sosyal yapılandırmacılık: Öğrenme, sosyal etkileşimlerle gerçekleşir ve kültürel çevrenin etkisi önemlidir. - Radikal yapılandırmacılık: Bilgi, bireysel deneyime dayalı olarak öznel biçimde yapılandırılır.

Problemlerin mantığı, bir sorunun çözüm sürecini kapsayan ve bireyin mantık, bilgi ve deneyimlerini kullanarak zorlukların üstesinden gelmesini içeren bir süreçtir. Problem çözme adımları genellikle dört temel aşamadan oluşur: 1. Problemi Anlama: Sorunun ana nedenini belirlemek ve temel bilgileri analiz etmek. 2. Plan Yapma: Çözüm için alternatif yollar geliştirmek ve en uygun planı seçmek. 3. Planı Uygulama: Belirlenen çözümü hayata geçirmek ve etkilerini gözlemlemek. 4. Çözümü Değerlendirme: Uygulanan planın başarısını değerlendirmek ve gerekirse yeniden ayarlamak.

Duygular ve düşünceler arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Duygular: Olaylara verdiğimiz tepkilerdir ve genellikle tek bir sözcükle ifade edilebilirler. 2. Düşünceler: Olayları anlamlandırmak, analiz etmek ve sonuca ulaşmak için yaptığımız düşünme eyleminin sonucudur. Özetle, duygular içsel ve anlık tepkilerken, düşünceler daha karmaşık ve analitik süreçlerdir.

Algı videoları, genellikle algının ne olduğu, türleri ve nasıl çalıştığı gibi konuları anlatır. Bu videolar, aşağıdaki alt başlıkları içerebilir: 1. Algı Tanımı: Algı, dış dünyadan gelen bilgileri duyular aracılığıyla toplayıp yorumlayarak zihinsel bir temsil oluşturma sürecidir. 2. Farklı Algı Türleri: Görme, işitme, dokunma, tatma ve koklama gibi duyu organlarımız aracılığıyla algıladığımız bilgiler farklı algı türlerini oluşturur. 3. Algı Süreci: Uyaranların alınması, yorumlanması ve anlamlandırılması aşamalarından oluşur. 4. Algı ve Günlük Yaşam: Öğrenme, problem çözme, karar verme ve iletişim gibi bilişsel süreçleri nasıl etkilediği anlatılır. 5. Algı Yönetimi: Sosyal medyada ve diğer alanlarda algının nasıl yönlendirildiği ve manipüle edildiği örnekleri sunulur.

Bilgiye ulaşmanın üç temel yolu şunlardır: 1. Rasyonel Yolla Bilgi Edinme: Akıl yürütme yoluyla bilgiye ulaşma yöntemidir. 2. Görgül Yolla Bilgi Edinme: Gözlem ve deney yoluyla bilgi edinme yöntemidir. 3. Bilimsel Yolla Bilgi Edinme: Hem akıl yürütme hem de gözlem yöntemlerini birleştiren bir yaklaşımdır.

Algıyı şekillendiren bilişsel süreçler şunlardır: 1. Dikkat: Hangi bilgilerin işleneceğini belirler ve seçici dikkat, belirli uyaranlara odaklanmayı sağlar. 2. Hafıza: Geçmiş deneyimler, duyusal bilgilerin yorumlanması için bir bağlam sağlar. 3. Şema Teorisi: Bilgileri düzenlemeye ve yorumlamaya yardımcı olan zihinsel çerçeveler kullanır. 4. Beklentiler ve Ön Bilgi: Görmeyi beklediğimiz şey, algıladığımız şeyi etkiler. 5. Gestalt İlkeleri: Algının bütününün, onu oluşturan parçaların toplamından daha büyük olduğunu vurgular. Ayrıca, kültürel faktörler ve kişisel deneyimler de algıyı etkileyen önemli bilişsel süreçlerdir.

Okurun gözü, okuma sırasında göz izleme tekniği ile incelenerek, beynin bilişsel süreçleri hakkında bilgi verir. Göz izleme verilerine göre, okuma sırasında iki temel göz hareketi kullanılır: 1. Sekme (saccade): Okurun gözlerini hızlı ve sürekli olarak hareket ettirdiği göz hareketleridir. 2. Sabitleme (fixation): Gözlerin nispeten hareketsiz kaldığı ve ortalama 200-300 ms süren göz hareketleridir. Bu bilgiler, okuma esnasında harf tanıma, sözcük anlama gibi bilişsel işlemlerin nasıl gerçekleştiğini anlamak için kullanılır.

Bazı şeyleri çabuk öğrenirken bazılarını zor öğrenmenin nedenleri çeşitli faktörlere bağlıdır: 1. Güdülenme Durumu: Öğrenme için motive olmak önemlidir. 2. Zeka: Zeka düzeyi, öğrenme yeteneğini etkiler; zeka arttıkça öğrenme de genellikle hızlanır. 3. Yaş: Öğrenme yeteneği, 20 yaşına kadar artar, ardından sabit kalır ve daha sonra düşmeye başlar. 4. Biyolojik Özellikler: Hastalık veya kaza nedeniyle hasar gören hücreler veya genetik özellikler, öğrenmeyi kolaylaştırabilir ya da zorlaştırabilir. 5. Öğrenilen Malzemenin Özellikleri: Malzemenin zorluğu, ayırt edilebilirliği, anlamlılığı ve çağrışımsallığı gibi faktörler öğrenmeyi etkiler. 6. Öğrenme Yöntemi: Aralıklı çalışma, bütün veya parça halinde öğrenme gibi yöntemler, öğrenme sürecini daha etkili hale getirebilir.

Öğrenme, yeni bilgi, beceri, anlayış veya deneyim kazanma sürecidir. Öğrenmenin nasıl gerçekleştiğine dair temel aşamalar şunlardır: 1. Bilgi Toplama: Birey, çevresindeki olayları ve bilgileri gözlemleyerek veya dinleyerek yeni bilgiler edinir. 2. Bilgiyi İşleme: Toplanan bilgi, bireyin zihninde işlenir ve mevcut bilgilerle ilişkilendirilir. 3. Bilgiyi Depolama: İşlenen bilgi, uzun veya kısa vadeli bellekte saklanır. 4. Bilgiyi Geri Getirme: Birey, gerektiğinde öğrendiği bilgiyi geri getirir ve kullanır. Öğrenme türleri ise görsel, işitsel, kinestetik (dokunsal) ve okuma-yazma odaklı gibi çeşitli şekillerde olabilir.

Konak savunma mekanizmaları, bireyin zorlayıcı ve tehdit edici durumlarla başa çıkabilmek için geliştirdiği psikolojik stratejilerdir. İşte bazı yaygın konak savunma mekanizmaları: 1. Bastırma: Kaygı yaratan düşünce ve anıların bilinçaltına itilmesi. 2. İnkar: Gerçekliği reddetme mekanizması, durumun yok sayılması. 3. Yansıtma: Kendi olumsuz duygu ve düşüncelerini başkalarına atfetme. 4. Yer Değiştirme: Duygu veya tepkinin asıl hedefi yerine daha güvenli bir hedefe yönlendirilmesi. 5. Yüceltme: Kabul edilemez dürtülerin sosyal olarak kabul edilebilir uğraşılara dönüştürülmesi. 6. Karşıt Tepki Oluşturma: Asıl tepkinin tam tersini gösterme. 7. Bölme: Kişileri veya durumları tamamen "iyi" ya da "kötü" olarak kategorize etme. Bu mekanizmalar, bireyin psikolojik dengesini korumasına yardımcı olsa da aşırı kullanıldığında gerçeklerle yüzleşmeyi engelleyebilir.

Dikkat türleri şunlardır: 1. Edilgin (Pasif) Dikkat: Doğrudan dış uyaranların etkisi ile oluşur, kişi uyarana istemsiz olarak dikkat eder. 2. Etkin (Aktif) Dikkat: Fiziksel ve psikolojik bir çabayla gerçekleştirilir. 3. Seçici Dikkat: İnsanın, belirli bir anda yer alan varlık ve olaylardan, bir veya birkaç uyarıcıya yönelmesi. 4. Odaklanmış Dikkat: Bireyin dikkati dağıtan diğer uyaranlara rağmen dikkatini belli bir uyarıcıya odaklayabilme yeteneği. 5. Bölünmüş Dikkat: Aynı anda birden çok görevi yerine getirebilme yeteneği. 6. Sürdürülen (Sürekli) Dikkat: Bireyin dikkatini bir etkinlik veya uyaran üzerinde koruyabilmesi.

Kelly'nin Kişisel Yapılar Kuramı, bireylerin dünyayı nasıl algıladıklarını ve bu algıların davranışlarını nasıl şekillendirdiğini açıklamaya çalışan bir psikolojik yaklaşımdır. Kuramın temel ilkeleri: - Kişisel yapılar: Bireyler, deneyimlerini ve gözlemlerini kullanarak dünyayı anlamak için mental yapılar geliştirirler. - Hipotez testi: Bireyler, yaşamlarına ilişkin hipotezler geliştirir ve bunları deneyimler aracılığıyla test ederler. - Amaç: Belirsizliği azaltmak ve geleceğe ilişkin kestirimlerde bulunmaktır. Bu kuram, psikoterapi, eğitim ve iş dünyası gibi çeşitli alanlarda uygulanmakta ve bireylerin düşünce süreçlerini, karar alma mekanizmalarını ve sosyal etkileşimlerini anlamak için kullanılmaktadır.

Empati ve tarihsel empati arasındaki temel fark, bakış açısı ve bağlamın değişmesidir. Empati, bir bireyin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak onun duygularını, düşüncelerini ve deneyimlerini anlamaya çalışmasıdır. Tarihsel empati ise, geçmişin kendi koşulları ve bağlamı içinde değerlendirilmesi, geçmişte yaşamış insanların durumlarının onların gözüyle anlaşılmasıdır.

Akıl, 2015 yılında da aynı tanımla kullanılmıştır: "Düşünme, anlama ve kavrama gücü, us".

Algı, bireylerin çevrelerinden gelen uyarıları yorumlama ve anlamlandırma sürecidir. Algı oluşumu beş temel aşamadan geçer: 1. Duyum: Çevreden gelen uyarıcıların duyu organları tarafından algılanması. 2. İşleme: Duyusal bilgilerin beynin ilgili bölgeleri tarafından analiz edilmesi ve yorumlanması. 3. Yorumlama: İşlenen bilginin, bireyin önceki deneyimlerine ve bilgi birikimine dayanarak anlamlandırılması. 4. Depolama: Algılanan bilginin hafızada saklanması. 5. Tepki: Algılanan ve yorumlanan bilgilere karşı verilen duygusal veya davranışsal tepki. Algıyı etkileyen faktörler arasında kişisel özellikler, kültürel bağlam ve bağlamsal farklılıklar yer alır.

İnsan kötü olayları unutamayabilir çünkü bu tür anılar, beynin koruyucu mekanizmaları tarafından bastırılabilir ve rahatsız edici deneyimlerin hatırlanmasını engelleyebilir. Ayrıca, duyguların etkisi de unutmayı zorlaştırır; kötü olayların bize hissettirdiği yoğun duygular, bu anıların zihinde daha kalıcı olmasına neden olabilir. Eğer kötü anılar, kişinin yaşamını olumsuz etkiliyorsa, profesyonel yardım almak ve terapi gibi destek araçlarıyla bu anılarla başa çıkmak önemlidir.

Yapay zeka (YZ), insanı şu şekilde tanımlar: - Bilişsel işlevler: YZ, insanların öğrenme, sorun çözme, karar alma gibi bilişsel süreçlerini taklit eder. - Veri analizi: YZ, büyük veri kümelerini analiz ederek içgörüler çıkarır ve veriye dayalı tahminlerde bulunur. - Otonom hareket: YZ ile donatılmış cihazlar ve sistemler, bağımsız olarak hareket edebilir ve kullanıcılara önerilerde bulunabilir. - Sürekli kullanılabilirlik: YZ, biyolojik ihtiyaçları olmadığı için gün boyunca kesintisiz çalışabilir.