Bağımlılık

Yeşilay ve Kızılay farklı alanlarda mücadele eder: - Yeşilay, sigara, içki, uyuşturucu ve kumar gibi bağımlılıklarla mücadele eder ve sağlıklı bir nesil için çalışır. - Kızılay ise doğal afetler, savaşlar ve diğer acil durumlarda insanlara yardım eder; sağlık, kan bağışı ve sosyal yardım gibi alanlarda faaliyet gösterir.

Yeşilay'a göre tütün bağımlılığı, nikotin kullanım bozukluğu olarak da adlandırılan, tütün ürünlerine karşı güçlü bir kullanma isteği ve bağımlılık durumudur. Tütün bağımlılığının temel belirtileri şunlardır: - Kullanımı kontrol etme kabiliyetinin bozulması; - Tütün kullanımına diğer etkinliklere göre daha fazla öncelik verilmesi; - Zararlarla veya olumsuz sonuçlarla karşılaşılmasına rağmen kullanıma devam edilmesi; - Nikotinin gitgide eski etkisini kaybetmesi (tolerans geliştirilmesi); - Tütünün kesilmesiyle veya azaltılmasıyla yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması. Tütün bağımlılığının yol açtığı sağlık sorunları arasında kalp ve damar hastalıkları, akciğer rahatsızlıkları, mide kanseri ve cilt sorunları yer alır.

Madde bağımlılığı, bir kişinin belirli bir maddeye karşı kontrolsüz ve sürekli bir istek duyması durumudur. Zararları ise hem bireysel hem de toplumsal düzeyde çok çeşitlidir: Bireysel Zararlar: - Fiziksel sağlık sorunları: Karaciğer, kalp ve akciğer hastalıkları gibi. - Psikolojik sorunlar: Depresyon, anksiyete, psikoz ve halüsinasyonlar. - Sosyal ilişkilerin bozulması: Aile ve arkadaş çevresinden uzaklaşma. - İş ve okul hayatında başarısızlık: Sorumlulukların ihmal edilmesi. Toplumsal Zararlar: - Ekonomik sorunlar: Madde kullanımı ve bağımlılığın tedavisi için artan maliyetler. - Suç işleme ve şiddet: Bağımlılığın yol açtığı davranışlar sonucu ortaya çıkan yasal sorunlar ve aile içi şiddet. - Ölümler: Madde kullanımına bağlı zehirlenmeler ve aşırı doz alımları. Madde bağımlılığının önlenmesi için bireysel, ailevi ve toplumsal düzeyde farkındalık yaratmak ve tedavi hizmetlerine kolay erişim sağlamak önemlidir.

Liman Ayık Yaşam Derneği, alkol ve madde bağımlılığı olan bireylere yönelik ücretsiz, ilaçsız ve yatılı tedavi hizmetleri sunmaktadır. Derneğin yaptığı işler arasında: - Rehabilitasyon süreci yönetimi (3-6 ay). - Psikoterapi ve bağımlılığa götüren sebeplerin tespiti. - Ayık yaşam ve 12 basamak programları ile rol model danışmanlık hizmetleri. - Değerler eğitimi ile milli ve manevi yönlerin güçlendirilmesi. - Aile eğitimleri ve bağımlı bireylerin adli ve hastane süreçlerinin takibi. - Mezunların istihdam edilmesi.

Ceyay kelimesi iki farklı bağlamda değerlendirilebilir: 1. Yeşilay: Dr. Mazhar Osman Uzman ve otuz aydın arkadaşı tarafından 5 Mart 1920'de İstanbul'da kurulan Yeşilay, alkol, tütün, uyuşturucu gibi madde bağımlılığıyla mücadele amacıyla faaliyet gösterir. 2. Ceyay Bilişim ve E-Ticaret Limited Şirketi: İstanbul'un Kağıthane ilçesinde kayıtlı bir şirket olup, radyo, televizyon, posta yoluyla veya internet üzerinden yapılan perakende ticaret ile uğraşmaktadır.

Yeşilay bağımlılık yarışmalarında kazananlar farklı kategorilerde değişiklik göstermektedir: 1. Liseler Arası Münazara Turnuvası: 2024 Türkiye finalinde Beşiktaş Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi takımı birinci olmuştur. 2. Uluslararası Yeşilay Karikatür Yarışması: 2024 yılında düzenlenen yarışmada birincilik ödülünü Ukrayna'dan Vladimir Kazanevsky kazanmıştır. 3. Bağımlılıkla Mücadele Fotoğraf Yarışması: 2024 yılında bu yarışmada ödül kazanan sanatçılardan biri Muş Fotoğraf ve Sanat Derneği Başkanı Sezgin Hatipağaoğlu olmuştur.

Clicker oyunları, oyuncuların fareyle tıklayarak ödüller kazandığı ve bu ödülleri kullanarak ilerlemelerini sağladığı oyun türleridir. Bu oyunlar genellikle şu amaçlarla oynanır: 1. Eğlence: Minimum etkileşim gerektiren ve basit mekaniklere sahip olan clicker oyunları, zaman geçirmek ve eğlenmek için idealdir. 2. Bağımlılık: Sürekli ilerleme hissi ve dopamin salınımı sayesinde bağımlılık yapıcı olabilirler. 3. Strateji ve Yatırım: Oyuncular, yatırımlarını büyüterek ve stratejik kararlar alarak oyun içinde daha fazla kazanç elde edebilirler. 4. Pasif Gelir: Birçok clicker oyunu, oyuncu çevrimdışıyken bile para kazanmaya devam etme imkanı sunar.

"Lol bağımlısı" ifadesi, genellikle "League of Legends" (LoL) adlı video oyununa aşırı derecede ilgi duyan ve bu oyunu sıkça oynayan kişiler için kullanılır. Bu terim, oyuncunun oyun süresini dengeleyememesi ve bu durumun günlük yaşamını olumsuz etkilemesi durumunda kullanılır.

“Bağımlı olma, özgür ol” sözü, herhangi bir şeye bağlı olmadan özgürce yaşamak anlamına gelir. Bu söz, özellikle zararlı alışkanlıkların kölesi olmamak ve hayatı kendi istekleriyle idare etmek gerektiğini ifade eder.

Ekran bağımlısı olduğu nasıl anlaşılır sorusuna dair bazı belirtiler şunlardır: 1. Zaman Kontrolü: Kişi, ekran karşısında geçirdiği süreyi kontrol edemez ve bu süre günlük işlerini ihmal etmesine neden olur. 2. Artan Tolerans: Zamanla daha fazla ekran süresine ihtiyaç duyar ve aynı uyarıcı etkiyi elde etmek için daha fazla zaman harcar. 3. Sosyal İzolasyon: Ekran bağımlılığı olan kişiler, çevresindeki insanlarla iletişim kurma isteğini kaybedebilir ve yalnız vakit geçirmeyi tercih ederler. 4. Fiziksel Sağlık Sorunları: Uzun süreli ekran kullanımı göz yorgunluğu, boyun ağrısı, baş ağrısı ve uyku sorunları gibi fiziksel sağlık sorunlarına yol açabilir. 5. Duygusal Sorunlar: Kaygı, depresyon, öfke ve stres gibi duygusal sorunlar yaşanabilir. Bu belirtiler fark edildiğinde, erken müdahale ile ekran bağımlılığının etkileri azaltılabilir ve profesyonel yardım almak önemlidir.

Sosyal medyada dopamin seviyelerini artırmak için şu yöntemler önerilir: 1. Dijital Detoks: Ekran başında geçirilen süreyi azaltmak, beyindeki ödül mekanizmasını yeniden düzenlemeye yardımcı olur. 2. Yeni Alışkanlıklar Edinmek: Egzersiz yapmak, meditasyon gibi aktiviteler dopamin salınımını doğal yollarla dengeler ve stres seviyesini azaltır. 3. Sosyal Etkileşim: İnsanlarla yüz yüze veya çevrimiçi olarak vakit geçirmek, dopamin üretimini destekler. 4. Sınırlamalar Koymak: Sosyal medya kullanımını belirli saatlerle kısıtlamak, bağımlılığa yol açan davranışları sınırlamaya yardımcı olur. 5. Profesyonel Destek Almak: Psikolojik danışmanlık, dopamin bağımlılığını anlamak ve başa çıkmak için etkili bir yöntemdir.

Brad Pitt'in alkol ve uyuşturucu bağımlılığından kurtulmak için tedavi gördüğü bilinmektedir. Ayrıca, sigarayı da bıraktığı ve yerine nikotin aromalı sakız kullandığı belirtilmiştir.

"En iyi müptela filmi" olarak değerlendirilebilecek birkaç seçenek şunlardır: 1. Müptela (Addicted, 2014): Yönetmenliğini Bille Woodruff'un yaptığı bu ABD yapımı erotik gerilim filmi, başarılı bir iş kadınının yaşadığı iç çatışmaları ve bağımlılığını konu alır. 2. "Bağımlılık: Bir Aşk Hikayesi" (Fifty Shades of Grey, 2015): E. L. James'in romanından uyarlanan bu film, bir edebiyat öğrencisi ile zengin bir iş adamı arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkinin getirdiği bağımlılıkları anlatır. Bu filmler, müptela temasını farklı açılardan ele almaktadır.

Yeşilay'ın uzaktan eğitim platformu, Yeşilay Uzaktan Eğitim Platformu olarak adlandırılır. Bu platform, öğretmenler, öğrenciler, bağımlılık profesyonelleri ve bağımlılıklarla ilgili bilgi almak isteyen herkes için hazırlanmış alkol, madde, tütün, teknoloji bağımlılığı ve sağlıklı yaşam alanlarında etkinlikler, videolar ve interaktif içerikler sunar. Platforma erişmek için iki yöntem bulunmaktadır: 1. EBA üzerinden: EBA hesap bilgileriyle uzaktanegitim.yesilay.org.tr adresinden erişilebilir. 2. Doğrudan bağlantı: Platformun ana sayfasına yesilay.org.tr adresinden de ulaşılabilir.

NoFap'a başladıktan sonra normale dönme süresi kişiden kişiye değişir ve genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürer. Bu süreç, beynin pornografi tüketimine bağlı olarak oluşan bağımlılık ve alışkanlıklardan kurtulup yeniden yapılanmasına bağlıdır.

Yeşilay'ın en iyi bağımlılığı anlatan eser yarışmasının 16 yaş altı kategorisi bulunmaktadır.

Fonksiyonel bağımlılığın evreleri genellikle madde bağımlılığı bağlamında ele alınır ve şu şekilde sıralanabilir: 1. Deneme Evresi: Birey, maddeyi merak ederek bir iki kere kullanır. 2. Sosyal Eğlencesel Kullanım: Madde, eğlence amaçlı ara sıra kullanılır. 3. Düzenli Kullanım: Madde kullanım sıklığı ve çeşidi artar. 4. Bağımlılık: Madde, kişinin yaşamında vazgeçilmez bir yere sahip olur. Diğer bir sınıflandırma ise Prochaska ve Di Clemente'nin bağımlılık döngüsü modeline göre yapılır ve şu evreleri içerir: 1. Farkındalık Öncesi Dönem: Kişi, madde kullanımının olumsuz etkilerini fark etmez. 2. Farkındalık Dönemi: Kişi, sağlığının madde kullanımından olumsuz etkilendiğini fark eder. 3. Hazırlık Dönemi: Kişi, maddeyi bırakmaya karar verir ancak eyleme geçmekte zorlanır. 4. Eyleme Geçme Dönemi: Kişi, madde kullanımını bırakır. 5. Sürdürme Dönemi: Kişi, maddeyi kullanmamaya devam eder ve tekrar başlamamak için çaba gösterir. 6. Yeniden Başlama Dönemi: Kişi, sürdürme evresinde kalamayıp tekrar madde kullanmaya başlar.

Alkolün en büyük sebebi olarak bağımlılık gösterilebilir. Alkol, merkezi sinir sistemini etkileyen bir madde olup, uzun süreli kullanımda beyin hücrelerine kalıcı hasar verebilir ve bağımlılık oluşturabilir. Alkol tüketiminin yol açtığı bazı olumsuz sonuçlar: Sağlık sorunları: Karaciğer hastalıkları (yağlanma, hepatit, siroz), kalp ve damar hastalıkları, kanser türleri, sinir sistemi bozuklukları. Sosyal problemler: Aile içi şiddet, huzursuzluk, iş yerinde performans düşüklüğü, maddi kayıplar. Psikolojik sorunlar: Depresyon, kaygı bozuklukları, alkolizm. Dünya Sağlık Örgütü'nün raporlarına göre, alkolün zararlı etkilerinden her yıl 3 milyondan fazla insan hayatını kaybetmektedir.

Yeşilay Bağımlılık Yarışmasına katılmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Başvuru Tarihi: Yarışmaya başvurular 18 Kasım 2024 tarihinde başlayıp, 14 Mart 2025 tarihine kadar devam edecektir. 2. Eserlerin Teslimi: Öğrenciler, hazırladıkları edebi (kompozisyon, şiir, hikâye) veya görsel eserleri (resim, karikatür, afiş) okullarındaki öğretmenlere teslim edeceklerdir. 3. Sisteme Yükleme: Öğretmenler, snsg.yesilay.org.tr adresindeki "Yarışmaya Katıl" butonuna tıklayıp, MEBBİS numarası ile giriş yaparak eserleri sisteme yükleyeceklerdir. 4. Değerlendirme: Eserler, okullarda kurulan komisyon tarafından değerlendirilerek okul birincileri seçilecektir. 5. Ödül Töreni: Ülke genelinde dereceye giren eserler, 12-18 Mayıs 2025 haftasında İstanbul'da düzenlenecek büyük ödül töreninde açıklanacaktır. Yarışmaya katılabilmek için eserlerin daha önce herhangi bir yarışmada ödül almamış veya herhangi bir yerde yayımlanmamış olması gerekmektedir.

Bağımlılık konusu, bireylerin bir madde ya da davranışa karşı geliştirdikleri sürekli kullanım arzusunu ifade eder. Mükemmel bağımlılık konusu olarak şu türler öne çıkmaktadır: 1. Alkol Bağımlılığı: Karaciğer hasarı, sinir sistemi bozuklukları ve kalp sorunları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açar. 2. Uyuşturucu Bağımlılığı: Kalp atışlarının artması, bağışıklık sistemi zayıflaması ve organ hasarları gibi fiziksel etkiler; depresyon ve anksiyete gibi psikolojik etkiler yaratır. 3. Teknoloji ve İnternet Bağımlılığı: Sosyal ilişkilerde bozulma, akademik ve profesyonel performans düşüşü gibi sorunlara neden olur. 4. Kumar Bağımlılığı: Finansal kayıplar, aile sorunları ve zihinsel sağlıkta bozulma gibi etkilerle kendini gösterir. 5. Yiyecek Bağımlılığı: Obezite gibi sağlık sorunlarına yol açar. Bağımlılıkla mücadelede, eğitim, bilinçlendirme ve farkındalık çalışmaları gibi önleyici tedbirler önemlidir.