Atasözleri

"İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır" atasözü, iki farklı anlama gelebilir: 1. Birisinden zor bir şey istemeden önce, daha az zor olan bir şeyi kendisinin yapabilmesi gerektiğini ifade eder. 2. Birine öğüt verilemeden önce, kişinin kendi davranışlarını ve yaptıklarını gözden geçirmesi gerektiğini belirtir. Ayrıca, bu atasözü, başkasına karşı acı verecek bir iş yapan kişinin, önce işin çok daha küçüğünü kendisine denemesi gerektiğini anlatır. Son olarak, bu atasözü, kendisi küçük bir kötülüğe katlanamayan kişinin, başkalarına büyük kötülükler yapmaktan kaçınması gerektiğini de vurgular.

"Aslan yattığı yerden belli olur" atasözü, bir insanın kişiliğinin, oturup yattığı yerin temizliğinden ve düzeninden anlaşılabileceğini ifade eder. Temiz ve düzenli bir yaşam alanı, kişinin titiz, disiplinli ve sorumluluk sahibi olduğunu gösterebilir.

Ömer Asım Aksoy'un "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü" üç ciltten oluşmaktadır.

"Ars longa, vita brevis" Latince bir söz olup, "Sanat uzun, hayat kısa" anlamına gelir.

Alın teri dökmek atasözü, kazanç elde etmek için çalışmak ve başarı elde etmek için çaba sarf etmek anlamına gelir. Bu deyim, genellikle fiziksel güç gerektiren işler için kullanılır. Örnek cümleler: "Bu devirde bir şeyleri başarmak için alın teri dökmek yetmiyor." "Çok alın teri döktüm ama sonunda hayallerimi bir bir gerçekleştirdim." "Bu fabrika müdür olmak için yıllarca alın teri döktüm."

Atasözleri ve deyimlerin anlamlarını bulabileceğiniz bazı kaynaklar: Ebeveynakademisi.trtcocuk.net.tr sitesinde, çocuklarınızla birlikte araştırıp öğrenebileceğiniz atasözleri ve anlamları yer almaktadır. Fikriyat.com sitesinde, en çok kullanılan atasözleri ve anlamları bir galeride toplanmıştır. Milliyet.com.tr sitesinde, Türkçede en çok kullanılan kısa ve uzun atasözleri ile deyimlerin örnekleri ve anlamları bulunmaktadır. Iienstitu.com sitesinde, sık kullanılan atasözleri ve anlamları açıklanmıştır. Sehirhafizasi.sakarya.edu.tr sitesinde, atasözleri ve deyimlerin anlamları hakkında bilgi verilmektedir.

"Haydan gelen huya gider" atasözü, iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Allah'tan gelen Allah'a gider: Bu anlam, Allah'ın "Hayy" (diri olan) ve "Hu" (O) sıfatları ile ilişkilidir ve "Her zaman diri olan Rabbimizden gelen her şey yine o Rabbimize dönecektir" anlamına gelir. 2. Kolay ve emeksiz kazanılan şeyler elden kolay çıkar: Halk arasında daha çok bu anlamıyla bilinir ve bedavadan gelen bir kazancın veya eşyanın aynı şekilde boş yere gideceği şeklinde ifade edilir.

"Acele işe şeytan karışır" atasözü, aceleyle yapılan işlerin genellikle düşünülmeden ve planlanmadan yapıldığı için sonuçlarının olumsuz olabileceğini vurgular. Atasözünde "şeytan"ın işin içine karışması, aceleyle yapılan işin bozuk, yanlış ya da eksik sonuçlanacağını sembolize eder. Bu atasözü, sabırlı ve planlı çalışmanın önemine dikkat çeker. "Aceleci şeytana yem olur" atasözü hakkında ise bilgi bulunamadı.

En güzel Türk atasözlerinden bazıları şunlardır: Gülme komşuna, gelir başına. Gülü seven dikenine katlanır. Gün doğmadan neler doğar. Her işin başı sağlık. İyilik eden iyilik bulur. Sona kalan dona kalır. Bir elin nesi var, iki elin sesi var. Akıl akıldan üstündür. Öfkeyle kalkan zararla oturur. Ne ekersen onu biçersin.

Evet, "haydan gelen huya gider" bir deyimdir. Türk Dil Kurumu'na göre, "kolay ve emeksiz kazanılan şeylerin elden kolay çıkacağı" anlamında kullanılan bir sözdür. Ancak bu deyimin aslı, "Hayy'dan gelen Hû'ya gider" şeklindedir.

İşte bazı Rus atasözleri: "Sen siyasetle ilgilenmezsen, siyaset bir gün seninle ilgilenir". "Çirkin kadın yoktur, az votka vardır". "Acele hareket yalnızca sinek yakalamaya yarar". "İnsanı elbisesine göre karşılar, bilgisine göre uğurlarlar". "Kurtlarla arkadaş ol, yalnız elinden baltayı bırakma". "Çay, votka gibi bol bol içebileceğiniz bir şey değildir". "Islak adam yağmurdan korkmaz". "Karşılıklı oturup votka içmediğin kimseyle düşman olma". "Para konuşunca, doğruluk susar". "Uyuyan tilki rüyasında tavuk görürmüş". Rus atasözleri, toplumun değerlerini ve yaşam felsefesini yansıtır.

Adalet ile ilgili bazı özlü sözler: "Adalet, halkın gıdasıdır. İnsan ona daima muhtaçtır." (F. R. De Chateaubriand). "Adalet topaldır, ağır ağır yürür, fakat gideceği yere er-geç varır." (Mirabeau). "Adaletin olmadığı yerde ahlak da yoktur." (Montaigne). "İyi olmak kolaydır, zor olan adil olmaktır." (Victor Hugo). "Bir tek kişiye yapılan haksızlık, bütün topluluğa yönelmiş bir tehdittir." (Montesquieu). "Adalet, tabiat düzenine uymaktır." (H. Ziya Ülken). "Adalet, devletlerin refahı parayla değil adaletle ölçülür." (Konfüçyüs). "Sevginin kurduğu devleti adalet devam ettirir." (Farabi). "Kılıcın yapamadığını adalet yapar." (Kanuni Sultan Süleyman). "Adalet, milletlerin ekmeğidir; milletler daima adalete acıkırlar." (Herakleitos).

Parayı Veren Düdüğü Çalar fıkrası, istenilen bir şeye ulaşmak için parasını vermek gerektiğini vurgular. Fıkrada anlatılana göre, bir kişi bir şeyi istediğinde para verirken, diğerleri bedavaya o şeye sahip olmaya çalışırsa bu imkansızdır. Fıkranın ana fikri, para ve menfaat ilişkisine dayanır. Ayrıca, bu fıkra insanlara bu dünyada her isteğin bir karşılığı olduğunu, emeksiz yemek olmadığını anlatır.

Çalışmak ve alın teriyle ilgili bazı deyimler: Alın teri dökmek. Ekmeğini taştan çıkarmak. Arı kovanı gibi çalışmak. Irgat gibi çalışmak. Dişini tırnağına takmak. Eşek gibi çalışmak. Geceyi gündüze katmak. Tırnaklarıyla kazımak. Kendi yağıyla kavrulmak. Kolları sıvamak.

"Öfkeyle kalkan zararla oturur" atasözü, öfkeliyken verilen tepkilerin ve yapılan davranışların pişmanlık yaratacağını ve kişiye zarar vereceğini ifade eder. Öfkelendiğinde kişi, akıl ve mantığının kontrolü yerine duygularının etkisi altında kalır ve bu durum, yaptığı işin sonuçlarını düşünememesine yol açar.

"Öfkeyle kalkan zararla oturur" atasözü, öfkeliyken verilen tepkilerin ve yapılan davranışların pişmanlık yaratacağını ve kişiye zarar vereceğini ifade eder. Öfkelendiğinde kişi, akıl ve mantığının kontrolü yerine duygularının etkisi altında kalır ve bu durum, yaptığı işin sonuçlarını düşünememesine yol açar.

Üzüm Üzüme Baka Baka Kararır atasözü, cümle içinde şu şekilde kullanılabilir: "Esra’nın ağzından düşürmediği şarkıyı, Ezgi’de devamlı söylemeye başladı, ne de olsa üzüm üzüme baka baka kararır." "Onur’da, Orhan gibi devamlı saçlarıyla oynuyor, üzüm üzüme baka baka kararırmış." Bu atasözü, uzun süre aynı ortamı paylaşan ve vakit geçiren kişilerin, birbirlerinin huylarından ve karakterlerinden etkileneceğini anlatır.

İstisnalar, her durumda kuralı bozmaz. "İstisnalar kaideyi bozmaz" atasözü, bir konuda temel ve esas olan ana kuralın dışında oluşmuş bir iki örnek durumun ana kuralı bozmadığını ifade eder. Ancak, bazı istisnalar özel durumlar söz konusu olduğunda kuralları göz ardı edebilir ve bu durum kaideyi bozabilir.

"Zürefanın düşkünü" ve "fukaranın düşkünü" ifadeleri, farklı anlamlar taşır ve farklı bağlamlarda kullanılır. "Zürefanın düşkünü", "zürefa" kelimesinin "zarifler" anlamında kullanıldığı bir atasözünde geçer. "Fukaranın düşkünü" ifadesi ise, yanlış bir kullanım olup, doğru ifade "zürefanın düşkünü"dür. Dolayısıyla, bu iki ifade arasında bir karşılaştırma yapmak mümkün değildir.

"Ak akçe kara gün içindir" atasözü, zor zamanlar için birikim yapmanın önemini vurgular. Ak akçe ifadesi, alın teriyle ve hileye başvurmadan kazanılan, birikimi ve tasarrufu temsil eden temiz parayı simgeler. Kara gün ise, ani hastalıklar, iş kaybı, beklenmedik kazalar veya ekonomik buhranlar gibi her türlü olumsuz durumu kapsayan geniş bir ifadedir. Atasözü, refah günlerinde kazanılan paranın bir kısmının, sıkıntılı günler için bir kenara ayrılması gerektiğini öğütler.