Astronomi

Mavi Ay, bir takvim ayında ikinci kez dolunay gerçekleştiğinde kullanılan bir terimdir. Bu terim, Ay'ın rengiyle ilgili değildir; dolunayların nadirliğiyle ilişkilidir. Ayrıca, 1985 yılında yayınlanan ve başrollerinde Cybill Shepherd ve Bruce Willis'in yer aldığı "Moonlighting" (Mavi Ay) adlı dizi de bu terimin popüler kültürdeki bir diğer anlamıdır.

Mavi Ay'da gerçekleşen bazı olaylar: Dolunay: Mavi Ay, bir ay içinde ikinci kez dolunay evresinin yaşanması durumudur. Gökyüzü olayı: Dünya'da meydana gelen volkanik patlama ve orman yangınlarının neden olduğu toz bulutları, dolunayın mavi tonlarda görünmesine neden olabilir. Nadir olay: Mavi Ay, genellikle her iki buçuk yılda bir gerçekleşir. Mavi Ay, kültürel bir ifade olup, Ay'ın gerçekten mavi renge büründüğü anlamına gelmez.

Teleskobun kalitesini anlamak için dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar şunlardır: Optik Elemanlar: Teleskobun ana merceği veya aynasının büyüklüğü, ışık toplama kapasitesini belirler. Büyütme Gücü: Teleskobun büyütme gücü, göz merceğinin odak uzaklığının teleskobun odak uzaklığına bölünmesiyle hesaplanır. Kundak ve Tripod: Teleskobun kundak ve tripodunun kalitesi, görüntünün netliğini etkiler. Kullanım Amacı: Teleskobun kullanım amacı, hangi özelliklerin önemli olduğunu belirler. Teleskop seçerken bir uzmana danışmak faydalı olabilir.

Güneş, yuvarlak değil, küresel bir yapıya sahiptir. Güneş'in yuvarlak olduğu düşünülebilir, ancak bu sadece atmosferdeki ışık kırılması ve gözlemlerin optik yanılgılarından kaynaklanır. Güneş'in küresel şekli, yerçekimi ve enerjinin dışa doğru hareketi gibi iki ana faktör tarafından belirlenir. Yerçekimi: Güneş'in büyük kütlesi, çekim gücü yaratarak tüm maddelerin merkezde toplanmasına ve eşit şekilde yayılmasına yol açar. Enerjinin dışa doğru hareketi: Güneş'in merkezindeki enerji üretimi, yoğun bir şekilde dışarıya doğru yayılır ve gazların merkezden dışarıya doğru hareket etmesine neden olur. Güneş, dönerken kutuplardan daha fazla merkezine doğru çekildiği için ekvator bölgesinde daha geniş bir yayılma gösterir.

Evren'in içinde bulunan temel bileşenler şunlardır: Baryonik madde. Karanlık madde. Karanlık enerji. Işık (elektromanyetik dalgalar). Nötrinolar. Evren'in yüzde 95'ini oluşturan bu bileşenlerin ne olduğundan tam olarak emin olunamamaktadır.

2025 yılı itibarıyla, en büyük kara delik, Dünya'dan yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıkta, Kozmik At Nalı olarak bilinen galaksinin içinde bulunmaktadır. Bu kara delik, Güneş benzeri 36 milyar yıldızın kütlesine eşdeğer bir kütleye sahiptir. Daha önceki en büyük kara delik unvanı, 40 milyar güneş kütlesi ile Holmberg 15A'daki kara deliğe aitti.

Güneş doğmadan önce karanlık olmasının sebebi, Dünya'nın atmosferindeki gazların ışığı farklı şekillerde yansıtması ve kırmasıdır. Atmosferdeki gazların yoğunluğu, sıcaklık, nem oranı ve diğer faktörler, şafak vaktinin ne kadar erken veya geç gerçekleşeceğini belirler. Ayrıca, güneş doğmadan önce, Dünya yuvarlak olduğu için, güneşin ışınları daha önce yeryüzüne ulaşır ve bu nedenle güneş henüz doğmadan önce bile karanlık sona erer.

Plüton'un yavaş dönmesinin sebebi, dönme ekseni ile yörünge düzlemi arasındaki büyük açıdır. Plüton, kendi ekseni etrafında 6,39 Dünya gününde döner.

Yedi gün, haftanın temel birimi olarak birkaç nedenle önemlidir: Astronomik ve kültürel faktörler: Babilliler, 7 gök cismini (Güneş, Ay ve 5 gezegen) gözlemleyerek haftalarını 7 gün olarak belirlemişlerdir. Dini inançlar: Yahudilikte Tanrı'nın evreni 6 günde yarattığına ve 7. gün dinlendiğine inanılır. Mistik ve kutsal anlam: Birçok kültürde 7 sayısı şans, mükemmellik ve tamamlanma gibi anlamlarla ilişkilendirilmiştir. Geçmişte farklı uygarlıklar farklı uzunluklarda haftalar denemişlerdir, ancak Babillilerin 7 günlük haftası, özellikle Yahudilik ve Hristiyanlık gibi dinlerin etkisiyle yaygınlaşmıştır.

Evet, kozmos ve kozmoz aynı anlama gelir. Kozmos kelimesi, Yunanca "kosmos" sözcüğünden gelir ve "düzen", "ahlaki düzen" ya da "evrenin düzeni" anlamını taşır. TDK'ya göre kozmos kelimesinin iki farklı anlamı vardır: 1. Alem, kainat. 2. Evrendeki mutlak uyum ve düzen. Günümüzde “kozmoz” kelimesi çoğu zaman “evren” kelimesiyle eş anlamlı kullanılır.

Mars'ta kimsenin yaşamamasının bazı nedenleri: Atmosfer ve hava koşulları: Mars'ın solunabilir bir atmosferi yoktur ve atmosfer miktarı, Everest'in tepesindekinin ancak yüzde ikisi kadardır. Su eksikliği: Mars'ta sıvı su bulunmamaktadır, ancak karbonat mineralleri açısından zengin kayalar, geçmişte su bulunduğunu göstermektedir. Zararlı güneş ışınları: Mars'ın zayıf atmosferi, zararlı güneş ışınlarının yüzeye ulaşmasına engel olamaz. Uzun yolculuk süresi: Mars'a ulaşmak ve geri dönmek en az bir yıl sürmektedir. Yaşam alanı ve kaynak eksikliği: Mars'ta uzun süreli yaşam için gerekli olan yiyecek, su ve barınma gibi temel ihtiyaçlar karşılanamamaktadır.

Evrenin sonu hakkında birkaç olası senaryo: Büyük Donma (Isı Ölümü). Büyük Çöküş. Büyük Yırtılma. Büyük Sıçrama. Bu senaryoların gerçekleşme olasılığı ve evrenin geleceği hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

Galaksi (gökada), kütle çekimi kuvvetiyle birbirine bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz, toz ve plazmanın meydana getirdiği maddesel bir sistemdir. Gözlenebilir Evren'de kaç tane galaksi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Bazı galaksi türleri: Spiral (sarmal) galaksiler: Tozlu ve kıvrımlı kolları olan disk şekilli yapılardır. Eliptik galaksiler: Eliptik şekle sahip, yaşlı yıldızlardan oluşan ve az miktarda gaz ve toz bulutu içeren galaksilerdir. Düzensiz galaksiler: Tipik olarak, komşu galaksilerin kütle çekimine bağlı biçim bozulmasıyla oluşurlar.

Ay'ın dört ana evresinin her biri yaklaşık 7 gün sürer. Bu evreler şunlardır: 1. Yeni Ay: Ay, Dünya ile Güneş arasında olduğu için görünmez. 2. İlk Dördün: Ay'ın yarısı aydınlanmış olarak görülür. 3. Dolunay: Ay'ın tamamı aydınlanmış olarak görülür. 4. Son Dördün: Ay'ın yine yarısı aydınlanmış, ancak ters tarafı görünür. Evrelerin tam olarak ne kadar süreceği, bir ayın başlangıcına veya sonuna denk gelip gelmemesine bağlı olarak biraz değişebilir, ancak genel olarak 7 gün olarak kabul edilir. Tüm evrelerin tamamlanması ve bir döngünün bitmesi ise yaklaşık 29,5 gün sürer.

"Aydede" ifadesinin neden kullanıldığına dair bazı açıklamalar: Çocuk şarkısı: "Ay dede, ay dede, senin evin nerede?" şeklinde bir çocuk şarkısı vardır. Bisküvi markası: 80'li yıllarda "Aydede" adında şekerli bir bisküvi markası vardı. Tengricilik inancı: Eski Türkçe'de "Ay Ata" veya "Ay Dede", Tengricilik inancında ay tanrısı olarak görülen kutsal bir varlıktır. Halk deyimi: Amerikalıların "Ay'daki Adam" (man in the moon) tabiri gibi, Ay'a bakan yüzdeki karanlık alanlar insana benzetilir.

Batlamyus'un dünya modeli, Dünya merkezli (yer merkezli) bir evren anlayışına dayanır. Bu modelde: Dünya, evrenin merkezinde hareketsiz bir şekilde yer alır. Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars, Jüpiter ve Satürn gibi gök cisimleri, Dünya etrafında dairesel ve sabit hızlarla dönerler. Sabit yıldızlar küresi, evrenin sonudur. Batlamyus, bu modeli "Almagest" adlı eserinde matematiksel ve geometrik olarak açıklamıştır.

Kuasarların neden bu kadar tehlikeli olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, kuasarların bazı özellikleri şu şekildedir: Aşırı parlaklık. Yüksek enerji. Uzak mesafe. Kuasarlar hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: evrimagaci.org; bilimgenc.tubitak.gov.tr; evrenatlasi.com.tr.

Kutup Yıldızı'nın sabit görünmesinin nedeni, Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşüyle ilgilidir. Dünya, kendi ekseni etrafında dönerken, bir yıldız tam bu eksenin doğrultusunda yer alırsa, konumu değişmez. Ancak, Dünya'nın "yalpalama" (presesyon) hareketi yapması nedeniyle Kutup Yıldızı'nın konumu değişir.

Dünyanın düz olduğunu kanıtlayan bir kişi yoktur, çünkü bu inanç bilimsel olarak kabul edilmemektedir. Dünyanın küresel olduğunu kanıtlayan bazı kişiler: Pisagor (MÖ 6. yy.) ve Platon (MÖ 4. yy.) küresel Dünya fikrinin savunucuları arasında yer almıştır. Aristoteles, MÖ 330 civarında küresel Dünya için güçlü ampirik kanıtlar sunmuştur. Eratosthenes, MÖ 240 yılında yaptığı deneyle Dünya'nın eğriliğini kanıtlamıştır. Modern dönemde, 19. yüzyılda Samuel Birley Rowbotham, "Zetetic Astronomy: Earth Not a Globe" adlı kitabıyla düz Dünya teorisini ortaya atmıştır.

Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'da astronomi ve matematik alanındaki çalışmalara canlılık getirmesi ve bu alanlarda eğitim vermesi için getirilmiştir. Ali Kuşçu, Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan'ın elçisi olarak Fatih Sultan Mehmet'in yanına gelmiş, ancak Fatih'in ilmine hayran kalması üzerine İstanbul'da kalması için ikna edilmiştir. Ayrıca, Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet'in 1473'te Uzun Hasan üzerine yaptığı seferde yanında bulunmuş ve bu seferin dönüşünde Ayasofya Medresesi'ne müderris tayin edilmiştir.