KaraDelik

Kara delik, kütleçekiminin hiçbir madde veya elektromanyetik enerjinin kaçamayacağı kadar güçlü olduğu bir uzay-zaman bölgesidir. İlk olarak 1967 yılında teorik fizikçi John Wheeler tarafından kullanılan bu terim, 1915 yılında Albert Einstein’ın genel görelilik teorisi tarafından öngörülmüştür. Kara delikler, büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasıyla ölmesi sonucunda oluşur.

Kara deliğin içinde ne olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır, çünkü bilinen fizik kuralları kara delik sonrası için geçerli değildir. Kara deliğin içinde olduğu düşünülen bazı olgular: Spagettifikasyon: Kara deliğin kütle çekim gücü, yörüngesine giren cisimleri yavaş yavaş sündürerek spagettiye dönüştürür. Olay ufku: Kara deliğin geri dönüşü olmayan noktası olup, bu noktadan geçen her şey kara delik tarafından yutulur. Akresyon diskleri: Kara deliği çevreleyen, genellikle gaz ve tozdan oluşan çok sıcak ve çalkantılı diskler. Kara deliklerin yapısı ve içi hakkında daha fazla bilgi edinmek için yapılan araştırmalar ve laboratuvar deneyleri devam etmektedir.

Kara deliklerin sonu hakkında farklı teoriler bulunmaktadır: Stephen Hawking'in Teorisi: Hawking'e göre kara delikler, kuantum mekaniği nedeniyle bir enerji yayarak yavaş yavaş buharlaşır ve yok olur. Patlama Teorisi: Bazı bilim insanları, kara deliklerin bir patlamayla yok olabileceğini düşünmektedir. Ancak, şu ana kadar kimse kara deliklerin sonuna tanıklık etmediği için bu konudaki tüm varsayımlar hesaplamalar ve derinlemesine çalışmalarla ortaya konmuştur.

Kara deliğin içine girince "spagettifikasyon" adı verilen bir süreç yaşanır. Bu süreçte, kara deliğin kütle çekim gücü nedeniyle kişi sünerek uzun, ince bir makarna benzeri şekle girer ve hayatta kalamaz. Ayrıca, bir kara deliğin içine giren bir kişi olay ufkunu geçtikten sonra geri dönüşü olmayan bir noktaya ulaşır ve kara delik tarafından yutulur. Tüm bunlar, bilimsel teorilere dayanan varsayımlardır ve kara deliğe girmek şu anda mümkün değildir.

Kara delik, büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasıyla ölmesi sonucunda oluşur. Kara deliklerin oluşma süreci şu şekilde özetlenebilir: Yıldızın ölümü. Çöküş. Kara deliğin oluşumu. Ayrıca, çok büyük kütleli cisimlerin uzayda birbirine çarpması sırasında da kara delikler oluşabilir.

En büyük kara delik fotoğrafı, Dünya'dan 53 milyon ışık yılı uzaklıktaki Messier 87 (M87) galaksisi merkezinde bulunan kara deliğin fotoğrafıdır. Bu fotoğraf, dünyanın farklı bölgelerinde yer alan 13 teleskop kullanılarak çekildi.

İlk kara delik fotoğrafı, 10 Nisan 2019 tarihinde yayımlandı. Fotoğrafta, Dünya'dan yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıktaki Messier 87 (M87) galaksisinin merkezindeki kara delik ve etrafındaki birikim diski görülüyor.

Kara delik fotoğrafı, Dünya çevresindeki birçok radyo teleskobun eş zamanlı gözlem yapmasıyla çekildi. Event Horizon Teleskobu (EHT). Teleskobun konumu. Gözlem süresi. Görüntü oluşturma. 2019 yılında çekilen ilk kara delik fotoğrafında, yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıktaki M87 galaksisinin merkezindeki kara delik ve etrafındaki birikim diski görüntülendi.

2025 yılı itibarıyla, en büyük kara delik, Dünya'dan yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıkta, Kozmik At Nalı olarak bilinen galaksinin içinde bulunmaktadır. Bu kara delik, Güneş benzeri 36 milyar yıldızın kütlesine eşdeğer bir kütleye sahiptir. Daha önceki en büyük kara delik unvanı, 40 milyar güneş kütlesi ile Holmberg 15A'daki kara deliğe aitti.

Kuasar, bir yıldıza çok benzeyen ancak radyo dalgası yayan bir gök cismidir. Kuasar, aynı zamanda "yarı yıldız radyo kaynağı" anlamına gelen "quasar" sözcüğünün kısaltmasıdır. Kuasarların bazı özellikleri şunlardır: Aşırı parlaklık. Uzak konum. Enerji kaynağı. Çeşitli teoriler. Kuasarlar, her ne kadar yıldızlara benzeseler de, tam olarak anlaşılabilmiş değillerdir.

Kuasarın içinde şunlar bulunur: Gaz diski. Kara delik. Madde bulutu. Ayrıca, kuasarın kutup noktalarında jet akımı bulunur ve radyo dalgasından X ışınına kadar her dalga boyunda ışık çıkar.

Interstellar (Yıldızlararası) filminde kara delik kullanılmasının nedeni, filmin ana temasının kara deliğin içinde olup bitenleri bilmemek üzerine kuruludur. Ayrıca, filmde kara delikler şu bilimsel olguları göstermek için de kullanılmıştır: Kütleçekimsel mercek etkisi. Zaman genişlemesi. Filmdeki kara deliğin (Gargantua) kendi çevresinde ışık hızına yakın hızda dönmesi, uzay-zamanı bükerek su dünyasındaki zamanın yavaşlamasını sağlar.

Yıldızlararası (Interstellar) filminin sonunda şu olaylar gerçekleşir: Cooper'ın Zaman Yolculuğu: Cooper, kara deliğin içine düşerek beşinci boyut olarak tasvir edilen bir yapıya ulaşır ve buradan fiziksel temas olmadan geçmişe mesaj gönderebilir. Murphy'ye Mesaj: Cooper, geçmişteki kızı Murphy'ye kol saati aracılığıyla kuantum verilerini Mors alfabesiyle iletir. Murphy'nin Eylemi: Murphy, babasının mesajını alıp çözümleyerek insanlığın Dünya'dan ayrılmasını sağlayacak uzay kolonisi fikrini hayata geçirir. Cooper'ın Uyanışı: Cooper, Satürn yakınlarında uzay boşluğunda uyanır ve ardından Satürn yakınlarındaki devasa bir uzay istasyonu olan Cooper İstasyonu'na gider. Brand'e Yolculuk: Cooper, Brand'in yanına gitmek için istasyondan ayrılır ve atmosferi Dünya gibi olan bir gezegende yeni bir koloni kuran Brand'e eşlik eder.

Karadeliğin olay ufku ve tekillik kavramları şu şekilde açıklanabilir: Olay Ufku. Tekillik. Ayrıca, Stephan Hawking ve Roger Penrose'un çalışmaları, bir olay ufkunun içinde her zaman bir tekillik olacağını göstermiştir.

Hayır, ak ve kara delik aynı şey değildir. Kara delik, içine düşen hiçbir şeyin (ışık dahil) kendisinden kaçamadığı bir cisimdir. Ak delikler, teorik olarak mümkün olsa da, fizik yasalarına aykırı oldukları için gerçek olmaları pek olası değildir.

Stephen Hawking'in teorisine göre, kara deliğin içine giren bir cisim iki farklı şekilde çıkabilir: 1. Hologram: Kara deliğin olay ufkunda iki boyutlu bir holograma dönüşebilir. 2. Başka bir evren: Alternatif bir evrene geçiş yapabilir. Ancak, her iki durumda da cismin aynı evrene geri dönmesi mümkün değildir. Bu teoriler, mevcut fizik kanunlarına ve kuantum mekaniğine dayanmaktadır, ancak henüz kesin olarak kanıtlanmamıştır.

Çin'deki araştırmacılar, kara deliklerden sinyal almak için dev teleskoplar kullanmaktadır. Bu teleskop, kara deliğin püskürttüğü manyetik plazmadaki anormal değişiklikleri ve jetteki periyodik hareketleri gözlemlemiştir. Araştırmacılar, bu tür sinyallerin yalnızca özel fiziksel koşullar altında ortaya çıktığını ve kara deliklerin ve onları çevreleyen sistemlerin fiziğini anlamak için değerli olduğunu belirtmektedir.

Kara delik gelmesi durumunda ne yapılması gerektiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, bir kara deliğe yaklaşıldığında yaşanabilecek olaylardan bazıları şu şekildedir: Spagettifikasyon. Zamanın yavaşlaması. Geri dönüşün olmaması. Kara delikler son derece tehlikeli kozmik cisimlerdir ve bir kara deliğe yaklaşmak mümkün değildir.

Hayır, tekillik ve kara delik aynı şey değildir. Kara delik, çok büyük kütleli bir nesnenin yerçekimi etkisiyle uzay-zamanı büktüğü, ışığın bile kaçamadığı kozmik bir bölgedir. Tekillik ise, kara deliğin merkezinde yer alan ve yoğunluğun sonsuza, hacmin sıfıra gittiği varsayılan bölgedir. Tekillikler, fizik kanunlarının işlemez hale geldiği, matematiğin çıldırmaya başladığı yapılardır.

Bilim insanlarının uzayda bulduğu bazı keşifler: Serbest gezen dev gezegenler. Kaçak kara delik. Fermi baloncukları. Miranda'da okyanus. Mars'ta organik moleküller. Enceladus'ta fosfor. Ayrıca, SETI projesi, uzayın derinliklerinden gelen radyo sinyallerini tarayarak dünya dışı zeki varlıkların izlerini arıyor.