Aşiretler

Babat Aşireti, Şırnak'ın Uludere ilçesine bağlı Şenoba beldesinde yer alan bir aşirettir. Aşiret, özellikle terörle mücadelede devletle iş birliği yapmasıyla bilinmektedir. Osmanlı arşivlerinde Babat Aşireti'nin Türkmen olarak kaydedildiği belirtilmektedir.

Milli Aşireti, Kürtlerin Kurmanci grubuna mensuptur. Sosyolog Ziya Gökalp'in Ehmedê Xanî'nin "Mem u Zin" adlı eserinden yola çıkarak yaptığı sınıflandırmaya göre, Kurmanciler Boti, Mehmedî ve Silîvî olarak üç kısma ayrılır; Silîvîler de kendi aralarında Mil ve Zil olarak ikiye ayrılır. Milli Aşireti'nin kökeni hakkında kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, tarihsel olarak şeyhlerin ve dini liderlerin etkisinin büyük olduğu belirtilmektedir.

Eyüboğulları aşireti, Revvâdîler aşiretine mensup olan Hezbâniyye Kürtleri kökenindendir.

Akkaşlar, Beydili Aşiretine mensuptur. Beydili Aşireti, Ankara'nın Nallıhan ve Beydili (Ovacık) ilçelerinde, Çankırı'nın Orta (Ovacık) ilçesinde yer almaktadır.

Saçıkara Yörükleri, 24 Oğuz boyunun Kayı koluna mensuptur. Ayrıca, Saçıkara Yörükleri'nin Akkoyunlu'lulardan gelme oldukları iddiası da bulunmaktadır. Saçıkara Yörükleri, aynı zamanda Hayta Aşireti olarak da bilinir.

Maraş'ta bulunan bazı aşiretler: Atmalı: Pazarcık ve Türkoğlu ilçelerinde yerleşik, nüfusu 2773, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Hanefi. Avdalan: Göksun ilçesinde, nüfusu 413, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Alevi-Kızılbaş. Celikanlı: Elbistan ve Afşin ilçelerinde, nüfusu 2781, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Şafii. Kılıçlı: Pazarcık ilçesinde, nüfusu 5216, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Caferi-Alevi. Koçgiri: Elbistan ilçesinde, nüfusu 372, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Alevi-Kızılbaş. Sinemilli: Elbistan ilçesinde, nüfusu 12147, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Alevi-Kızılbaş. Sultankorusu: Elbistan ilçesinde, nüfusu 2765, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Hanefi. Şadilli: Pazarcık ilçesinde, nüfusu belirtilmemiş, dili Kürtçe (Kırmanç), mezhebi Caferi-Alevi. Ayrıca, Maraş'ta Çakallı Aşireti de bulunmaktadır.

Kavi Aşireti, ağırlıklı olarak Adıyaman ve Şanlıurfa bölgelerinde yaşamaktadır. Ayrıca, Suriye ve Irak gibi ülkelerde de Kavi Aşireti'ne mensup topluluklar bulunmaktadır. Aşiretin bazı kolları Çorum ve Sivas gibi İç Anadolu bölgelerinde de yer almaktadır.

Van'daki en büyük aşiret, Ertoşi Aşireti'dir. Ertoşi Aşireti'nin resmi nüfusu Vikipedi'ye göre 2,5 milyondur. Ertoşi Aşireti, ağırlıklı olarak Hakkâri, Van, Batman ve Şırnak'ta yerleşiktir.

Bitlis'te bulunan bazı aşiretler şunlardır: Zeydan (Zeydani); Mudiki (Mutki); Dukisi; Kisâni; Bâiki; Milli; Zilli; Şego; Bıdri; Rojkan. Ayrıca, Bitlis'te Alikan, Durediyan, Keşkoliyan, Mamediyan gibi göçebe aşiretler ile Gerisan, Soran, Baleki gibi aşiretlerin de bulunduğu bilinmektedir.

Xelesini (Halesini) Aşireti, Sipkan veya Sipki aşiretinin bir koludur. Türkiye'de ağırlıklı olarak Ağrı, Mardin, Şırnak, Iğdır, Eleşkirt, İstanbul, Muş, Van, İzmir, Konya, Ankara ve İzmit Dilovası gibi bölgelerde yaşamaktadır. Irak'ta ise Duhok bölgesinde küçük gruplar halinde bulunmaktadır.

Yavuz Sultan Selim döneminde birçok aşiret Osmanlı Devleti'ne tabi olmuştur. Bunlardan bazıları: Kürt ve Türkmen aşiretleri: Bitlis Hâkimi Emir Şerefüddin, Hizan Meliki Emir Davud, Hısn-ı Keyfâ Emîri Melik Halid, İmadiye Hâkimi Sultân Hüseyin, Cezire Hâkimi Şah Ali Bey, Çemişgezek Hâkimi Melik Halil, Pertek Hâkimi Kasım Bey. Arap aşiretleri: İbn-i Harkuş, İbn-i Said, Benî İbrahim, Benî Sâyim, Benî Atâ. Diğer aşiretler: Ramazanoğulları Beyliği, Haydanlılar. Ayrıca, Yavuz Sultan Selim'in Türkmenleri devlete bağlamak amacıyla Gürcüler üzerine seferler yaptığı ve bu seferlerde Kars, Erzurum, Artvin gibi yerleri fethederek Osmanlı topraklarına kattığı bilinmektedir.

Salat köyünün hangi aşirete ait olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Diyarbakır'ın Bismil ilçesine bağlı Aşağısalat, Çöltepe, Yukarı Salat köyleri ile Ambar Beldesi'nin Bulgaristan göçmeni Türkler için kurulduğu bilinmektedir. Ayrıca, Siverek'te bulunan Türkan (Tırkan) aşireti de Diyarbakır'da yaşamakta ve Kürtçe konuşmaktadır.

BiniYusuf Aşireti, Şanlıurfa'nın merkez ilçesinde oturmaktadır. Ayrıca, bu aşiretin üyeleri Akçakale, Ceylanpınar ve Harran Ovası boyunca uzanan Suriye sınırı boyundaki köylerde de yaşamaktadır.

Musacalı (Musa Hacılı) Aşireti, Moğol istilası sırasında Anadolu'ya giren ve "Karatatar" olarak anılan gruba dahildir. Aşiretin kökeni hakkında şu bilgiler de mevcuttur: Aşiretin soyu, son İlhanlı hükümdarı Musa Han'a dayandırılır. 1240 ile 1266 yılları arasında, İslam'ı kabul eden Altın Orda Devleti'nde, İslam'ı kabul etmeyen Köcü Han ve kardeşleri, Şamanizm inancında kalmayı tercih etmişlerdir. 1280 ile 1302 yılları arasında yapılan baskılar sonucu, Köcü Han ve kardeşleri, Kafkasya ve Türkmenistan üzerinden İlhanlılara sığınmış ve bugünkü Musul'a yerleşerek Muscalı kabilesini kurmuşlardır. Musacalı Aşireti, 1691 yılında Rakka'ya iskana tabi tutulmuş, 1703 yılında Belih Nehri ve Rakka dolaylarına yerleştirilmiştir. Günümüzde, çoğunluğu Afyonkarahisar-Emirdağ ve çevresinde ikamet etmektedir.

Konya'nın Hadim ilçesinde hangi aşiretin olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Hadim'in tarihiyle ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: İlçe merkezinin tarihi, antik dönemlere kadar uzanır. 1071 Malazgirt savaşından sonra, Anadolu’yu yurt edinen Türk boylarından bir aşiret, Buhara'dan gelerek, Taşkent İlçesine bağlı, Avşar Kasabası yöresine yerleşmiştir. Bu aşiretin bir kolu, Kara Hacı Mustafa Efendi başkanlığında, şimdiki Hadim'in bulunduğu yere yerleşmiştir. Anadolu’nun kültürel yönden Türkleştirilmesi esnasında din âlimlerinin yetiştiği bir yer durumuna gelen Hadim'e “Beld-i Hadimül-İlm” adı verilmiştir. 1872 yılında sancak haline gelmiş ve Karaman ilçesine bağlanmıştır. 30 Mayıs 1926'dan sonra ilçe merkezi olmuştur.

Hizan Dağları'nda hangi aşiretin olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, Hizan bölgesinde yaşayan bazı aşiretler şunlardır: Nemiran (Nemıran). Mirdas. Gewlîyan Hîzolan. Mîran. Ayrıca, Hizan Beyliği'nin 1520-1845 yılları arasında Hizan, İsabyerd ve Müks bölgelerinden oluştuğu bilinmektedir.

Horzum Aşireti, Oğuzların 24 boyundan birisi olan Beydilli boyuna bağlı bir oymaktır.

Ertoşi (Ertoşî) aşireti, Mendikan ve Hacîmendan adında iki kola ayrılmıştır. Bazı kaynaklar, aşiretin 14 koldan oluştuğunu belirtse de, genel kabul gören bilgi 12 koldan oluştuğu yönündedir. Ertoşi aşiretinin 12 kolu: Mahmeda veya (Mahmedpîran) | Şerefan; Êzdînan; Xelîlan; Xawiştan; Alân; Şîdan; Gewdan; Mamxuran; Jirkî; Hacan; Zêwkî.

Milli Aşireti, Türkiye'nin en büyük aşiretidir. Resmi rakamlara bağlı kalınmaksızın, Mezopotamya ve çevresinde 5.000.000 (Beş Milyon) Milli Aşireti kökenli insanın bulunduğu belirtilmektedir.

Dinizliler hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, bazı Kürt aşiretlerinin isimleri şunlardır: Dinan; Dümbülli; Sinemili; Sencabi; Xilan; Xoşnavi; Xerzi. Ayrıca, tarihi bir devlet olan İldenizliler (Azerbaycan Atabeyleri) de bir aşiret olarak değerlendirilebilir. Aşiretlerin kökenleri ve aidiyetleri zamanla değişebilir, bu nedenle güncel bilgiler için güvenilir kaynaklara başvurulması önerilir.