Aşılar

Feline Panleukopeni aşısı, diğer adıyla karma aşı, yavru kedilere 6-8 haftalıkken yapılmaya başlanır. Bu aşı, genellikle birkaç hafta aralıklarla tekrar edilir. Aşı takvimi, kedinin yaşına, sağlık durumuna ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Avian Kelev aşısı, genellikle 2,5 ml dozunda kas içine uygulanır. Semple tipi kuduz aşısı ise, 10 gün arayla iki defa, her defasında 10 ml dozunda deri altına uygulanır. Bu bilgilere göre, Avian Kelev aşısı için belirli bir aralık önerilmezken, Semple tipi kuduz aşısı için 10 günlük bir aralık gereklidir. Aşıların uygulanma sıklığı ve aralığı, hayvanın sağlık durumu ve aşılama protokolüne göre değişiklik gösterebilir. En doğru bilgi için bir veteriner hekime danışılması önerilir.

Difteri aşısı yapılmadığında, hastalık ciddi komplikasyonlara ve ölüme yol açabilir. Olası komplikasyonlar: Kalp hasarı. Sinir hasarı. Böbrek hasarı. Solunum problemleri. Difteri, özellikle 5 yaş altı çocuklar ve 60 yaş üstü yetişkinlerde daha yüksek ölüm oranına sahiptir. Difteri aşısı, çocukluk döneminde 2, 4, 6 ve 15-18. aylarda uygulanır.

Askerde "askı" kelimesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "as iz" ifadesi, Türk Silahlı Kuvvetleri'nde askeri polis anlamına gelir. Askerde "as" kelimesinin geçtiği bazı diğer terimler: As. İz.: Askeri inzibat. AS.IZ: Askeri güvenlik ve askeri suçlarla ilgilenen özel bir birim.

İntradermal enjeksiyon, herhangi bir sıvının vücuda dermis, yani derinin üzerinden sığ veya yüzeysel enjeksiyonudur. Amaçları: Tanı koyma. BCG aşısı uygulama. Yabancı proteinlere karşı reaksiyon belirleme. Uygulama bölgeleri: Ön kolun iç yüzü; Üst kolun arka yüzü; Sırtın üst yüzü; Üst göğüs bölgesi. Özellikleri: Emiliminin en yavaş olduğu parenteral uygulama yoludur. İlacın miktarı 0,1-0,5 ml arasında olmalıdır. İğne giriş açısı 5-15 derece, iğne boyu 0,6-1 cm ve iğne numarası 26-27 olmalıdır.

Suudi Arabistan'a umre veya hac ziyareti için seyahat edecek 1 yaş ve üzeri tüm yolcular için menenjit aşısı (MenACWY) zorunluluğu bulunmaktadır. Aşı zorunluluğu ile ilgili bazı kurallar: Polisakkarit tip aşılar için geçerlilik süresi 3 yıldan fazla olmamalı, konjuge tip aşılar için ise 5 yıldan fazla olmamalıdır. Aşı sertifikasının, seyahatten en az 10 gün önce alınmış olması gereklidir. 1 yaş altındaki çocuklar bu aşı zorunluluğundan muaftır. Suudi Arabistan Sivil Havacılık Otoritesi, 10 Ocak 2025'te yayınlanan ve menenjit aşılarını zorunlu kılan genelgeyi 7 Şubat 2025'te iptal etmiştir.

Evet, sarılık aşısı (hepatit B aşısı) hepatiti önler. Hepatit B aşısının enfeksiyonu önleme oranı %90-95 arasındadır ve bu bağışıklık hayat boyu devam eder. Ancak, hepatit A ve hepatit C için aşılar mevcut olsa da, hepatit D için özel bir aşı yoktur. Hepatit A'dan korunmak için yapılan aşı, uzun süreli koruma sağlamak amacıyla 18 ay ve 2 yaş döneminde 2 doz halinde verilir. Hepatit C'nin ise aşısı yoktur.

HPV aşısı en geç 26 yaşına kadar yapılabilir. Ancak, 27-45 yaş aralığındaki kadınlarda da HPV aşısının etkili olduğu ortaya konmuştur. HPV aşısı, 9 yaşından itibaren hem kız hem de erkek çocuklara uygulanabilmektedir. Aşının en etkili olduğu dönem, cinsel aktivite başlamadan önceki dönemdir. HPV aşısı ile ilgili en doğru bilgi ve yönlendirme için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

2002 yılında Türkiye'de yapılan bazı aşılar: Hepatit B; DBT (Difteri, Boğmaca, Tetanoz); Polio (Çocuk Felci); HIB (Hemofilus Influenza B); BCG (Tüberküloz). Ayrıca, 2002 yılı itibarıyla su çiçeği, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit A gibi aşılar henüz rutin aşılama programına dahil edilmemiştir. Aşı takvimi, teknolojik gelişmelere ve toplumun ihtiyaçlarına göre zaman içinde güncellenir.

Kedi aşıları zorunlu ve tercihe bağlı olarak iki kategoriye ayrılır: Zorunlu Aşılar: Karma Aşı (FVRCP). Kuduz Aşısı. Lösemi Aşısı (FeLV). Tercihi Bağlı Aşılar: İç ve Dış Parazit Aşıları. Diğer Aşı Türleri (örneğin, karın zarı enfeksiyonu aşıları, cinsel yolla bulaşabilecek hastalıklara karşı koruyucu aşılar). Aşıların uygulanma sıklığı ve türü, kedinin yaşı, sağlık durumu ve yaşam koşulları gibi faktörlere göre değişebilir.

Hepatit aşısından sonra vücutta şu değişiklikler olabilir: Bağışıklık tepkisi: Aşı sonrası bağışıklık sistemi antikor üretmeye başlar, bu da hastalığa karşı koruma sağlar. Yan etkiler: En sık görülen yan etkiler arasında enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık, hafif ateş veya halsizlik bulunur. Ciddi reaksiyonlar: Çok nadir olarak cilt döküntüsü, kalp atışının hızlanması ve anafilaksi gibi ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler genellikle hafif seyreder ve 1-2 gün içinde kaybolur. Aşı sonrası herhangi bir olumsuz durumda bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

25. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi'nde (KLİMİK 2025) ele alınacak bazı konular: İnfeksiyon hastalıkları. Antibiyotik direnci. İnfeksiyon immunolojisi. Viral hepatit. Sağlık bakımıyla ilişkili infeksiyonlar. Erişkin bağışıklaması. HIV/AIDS. İnfektif endokardit. İnsan mikrobiyom ve biyoterapi. Mantar infeksiyonları. Nakil infeksiyonları. Cinsel yolla bulaşan infeksiyonlar. Paraziter infeksiyonlar. Antimikrobiyal yönetişimi.

Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı'nın temel stratejileri şunlardır: Viral hepatit yeni vaka sayısının azaltılması. Viral hepatite bağlı ölümlerin azaltılması. Viral hepatit tanısı alan hastaların bakımının iyileştirilmesi. Viral hepatitlerin toplumsal alanlarda oluşturduğu sosyoekonomik olumsuz etkinin azaltılması. Bu stratejiler kapsamında gerçekleştirilen bazı faaliyetler: Farkındalığın artırılması: Sağlık personeline ve topluma yönelik eğitimlerin düzenlenmesi, müfredata konuların eklenmesi. Bağışıklamanın artırılması: Rutin aşı programlarının sürdürülmesi, risk gruplarındaki kişilerin aşılanması. Sağlık hizmeti ilişkili hepatitlerin önlenmesi: Sağlık personelinin farkındalığının artırılması, sterilizasyon ve dezenfeksiyon hizmetlerinin iyileştirilmesi.

Kedi aşılarının koruma süresi, aşıya ve kedinin durumuna göre değişiklik gösterir: Karma aşı: Genellikle yılda bir kez tekrarlanır, ancak bazı durumlarda 3 yılda bir yapılabilir. Kuduz aşısı: Kullanılan aşı türüne göre 1-3 yıl arayla yapılır. Lösemi aşısı: Her yıl tekrarlanmalıdır. Aşıların koruma süresi ve sıklığı, veteriner hekim tarafından kedinin yaşam tarzı ve sağlık durumuna göre belirlenmelidir.

Tıpta edinilmiş bağışıklık, vücudun yabancı patojenlere maruz kalması sonucunda belirli bir zaman diliminde oluşan ikincil bağışıklık sistemidir. Edinilmiş bağışıklığın bazı özellikleri: Hafıza: Daha önce karşılaştığı antijenlerle tekrar karşılaştığında onları daha çabuk ve hızlı yok edebilir. Güncelleme: Yaşam boyunca bakteri ve virüs tanımlaması artar. Gelişme: Aşılar ve takviye gıdalar ile geliştirilebilir. Edinilmiş bağışıklık sistemi şu yapılardan oluşur: lenfoid organlar; B hücreleri; T hücreleri; antikorlar.

Yenidoğana ilk olarak Hepatit B aşısı yapılır. Bu aşı, doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde uygulanır. Bunun dışında, yenidoğan döneminde yapılan diğer aşılar arasında BCG (Verem aşısı), DaBT-İPA-Hib (beşli karma aşı) ve KPA (konjuge pnömokok aşısı) bulunur.

Anti-HBc pozitif olan bir kişi aşı olabilir. İzole anti-HBc pozitifliği, hepatit B virüsü ile karşılaşıldığını gösterir, ancak bu durum doğrudan aşı olma yeteneğini etkilemez. Aşı, hepatit B virüsüne karşı bağışıklık sağlamak için uygulanır ve Anti-HBc pozitifliği, kişinin daha önce hepatit B ile karşılaştığını ve bağışıklık geliştirdiğini doğrulayabilir. Ancak, aşılamanın etkili olabilmesi için kişinin daha önce hepatit B ile karşılaşmamış olması gerekir. Aşı öncesi, kişinin risk grubu olup olmadığını belirlemek ve uygun aşılama şemasını belirlemek için seroloji testlerinin (HBsAg, anti-HBs, anti-HBc) yapılması önerilir. En doğru bilgi ve yönlendirme için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Tetanos aşısı iki çeşittir: 1. Tdap aşısı: Difteri, tetanos ve boğmacaya karşı bağışıklık sağlar. 2. Td aşısı: Difteri ve tetanoslara karşı bağışıklık sağlar. Ayrıca, hamilelik sırasında kadınlara iki doz, erkeklere ise askerlik sırasında bir doz tetanos aşısı yapılır.

İç parazit ve karma aşılar arasında en az 15 gün, en fazla 21 gün olması önerilir. Karma aşı, iç ve dış parazit uygulaması yapıldıktan yaklaşık bir hafta sonra uygulanır. Aşı takvimi, kedinin sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Boğmaca aşısı, genellikle 5 doz şeklinde uygulanır. Uygulama şekli: 1. İlk doz: 2. ayda. 2. İkinci ve üçüncü dozlar: İlk dozdan 2 ay arayla. 3. Dördüncü doz: 5-6 yaşlarında. 4. Gerekirse beşinci doz: Doktorun gerekli görmesi halinde. Bebekler için boğmaca aşısı, rutin aşı takviminde yer alır ve devlet tarafından ücretsiz olarak sağlanır.