Aşılama

Aşısız karpuz ile aşılı karpuz arasındaki bazı farklar: Verim ve dayanıklılık: Aşılı karpuz, hastalıklara karşı daha dayanıklı olup daha yüksek verim sağlar. Besin elementleri: Aşılı ve aşısız karpuzların besin elementi konsantrasyonları farklılık gösterebilir. Fiziksel özellikler: Aşılı karpuzların sapı kalın ve derin olurken, göbeği damar içerir ve serttir. Uygun anaç ve çeşitle, doğru bakım işlemleri yapıldığında ve hasat olgunluğuna dikkat edildiğinde aşılı karpuz, aşısız karpuzla aynı kalitede olabilir.

Kedi lösemi aşısı zorunlu değildir, ancak veteriner hekimlerin önerileri doğrultusunda yapılması tavsiye edilir. Aşının zorunlu olmamasının nedeni, kedilerde lösemi hastalığının (FeLV) artık eskisi kadar sık görülmemesi ve aşının %100 koruyucu nitelik taşımamasıdır. Aşı, genellikle yavru kedilerde 8-9 haftalık dönemde uygulanır ve ardından bir ay sonra ikinci doz yapılır.

Kalem aşısı için en uygun aylar ilkbahar başlarıdır, özellikle ağaçların tomurcuklanmadan hemen önceki dönem idealdir. Genellikle mart ayı, kalem aşısı için en uygun zamandır çünkü bu dönemde ağaçlar uyanmaya başlar ve aşı tutma oranı yüksektir. Yaz ayları ise uygun değildir; sıcak hava kalemleri kurutabilir. Kalem aşısı zamanlaması, bölgenin iklim koşullarına göre değişiklik gösterebilir.

Aşı bıçağı seçerken dikkat edilmesi gereken bazı özellikler: Bıçak malzemesi: Paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeler, uzun ömürlü ve keskin kalır. Sap ergonomisi: Ele uygun, kaymaz sap yapısına sahip bıçaklar tercih edilmelidir. Keskinlik: Keskin bir bıçak, bitki dokusunu zedelemeden hızlı kesimler yapar ve aşılama işlemini kolaylaştırır. Ayrıca, aşı bıçağı çeşitleri arasında düz, kıvrımlı ve çift taraflı bıçaklar bulunur. Aşı bıçağı, hassas bir malzeme olduğundan dikkatli kullanılmalıdır.

Aşılı fide, iki farklı bitki türünün birleştirilmesiyle elde edilen özel bir fide çeşididir. Bu yöntemde, güçlü bir anaç bitki üzerine, yüksek verimli bir kalem bitki aşılanır. Aşılı fide, özellikle sebze üretiminde tercih edilir ve toprak kaynaklı hastalıklara karşı dayanıklılık, kuraklığa karşı direnç, daha uzun hasat dönemi ve verim artışı gibi avantajlar sağlar.

Dağ çileğine hangi fidanların aşılandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, dağ çileği fidanının genellikle tohum, çelik ve kök sürgünleri ile çoğaltıldığı bilinmektedir. Dağ çileği fidanı dikmek veya çoğaltmak için aşağıdaki siteler ziyaret edilebilir: alibotanik.com; fidanistanbul.com; tacirdepo.com.

Aşılama ve tüp bebek arasındaki temel farklar şunlardır: Yumurta sayısı: Aşılamada amaç 1-2 yumurta geliştirmek iken, tüp bebek tedavisinde 8-10 arasında yumurta geliştirmek hedeflenir. Uygulama şekli: Aşılamada spermler, rahim boşluğuna ince bir kateter yardımıyla verilir ve döllenme kadının tüplerinde kendi kendine gerçekleşir. Başarı oranı: Tüp bebek tedavisinin başarı oranı, aşılama tedavisinin yaklaşık 3 katıdır. Maliyet: 2-3 aşılama, yaklaşık 1 tüp bebek fiyatı kadardır. Her iki yöntemin de uygun olduğu durumlar farklıdır: Aşılama, genellikle erkeğe bağlı kısırlık, hafif sperm bozuklukları ve açıklanamayan infertilite durumlarında tercih edilir. Tüp bebek, kadında fallop tüplerinin tıkalı olması, yumurtlama bozuklukları, düşük yumurtalık rezervi, ileri kadın yaşı gibi durumlarda uygulanır.

Tek çenekli bitkilerde genellikle kalem aşıları ve göz aşıları yapılır. Kalem aşıları: - Yarma aşı: Köklenmesi zor olan çeşitlerin çoğaltılmasında kullanılır. - Kabuk altı (çoban) aşı: Basit ve başarı oranı yüksek bir aşıdır. - Kakma aşı: 7,5-10 cm ve daha kalın dallara ve gövdeye uygulanabilir. Göz aşıları: - T göz aşısı: Kolay kabuk vermeyen türlerde uygulanır. - Yongalı göz aşısı: Kabuk vermesi beklenmeden her dönemde yapılabilir. Tek çenekli bitkilerde aşı yapılırken, anaç ve kalem arasında akrabalık olması ve kambiyum tabakasının aktif olması önemlidir.

Aşılamada genellikle 2 veya 3 deneme önerilir. İlk 3 denemede gebelik elde edilmezse, sonraki denemelerde başarı şansı azalır. İkinci aşılamanın tutma şansı, ilk aşılama ile benzerdir. Üçüncü aşılamadan sonra hamilelik olasılığı önemli ölçüde düşer. Aşılama sonrası gebelik şansı, kadın yaşı, kısırlık süresi, sperm kalitesi gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.

Aşılama tedavisi, adetin 2. veya 3. günü başlar. Bu dönemde, yumurtalıkların yeni bir adet döngüsü için hazır olması ve yumurta folliküllerinin büyümeye başlaması nedeniyle tedavi için uygun ortam oluşur. Ancak, her kadında yumurtanın gelişim hızı farklı olduğu için aşılama, adetin herhangi bir gününe denk gelebilir.

En iyi ağaç aşılama yöntemi, ağacın türüne, aşılama zamanına ve kişisel tercihlere bağlı olarak değişebilir. İşte bazı yaygın aşılama yöntemleri: Göz Aşısı (T Göz Aşısı). Kalem Aşısı. Dilcikli Aşı. Aşılama için en uygun zaman genellikle kış sonu veya erken ilkbahardır.

Güz zeytini, genellikle iğde ve badem gibi sıcak iklim bitkilerine aşılanabilir. Güz zeytini fidanının, çok su isteyen bitkilerle birlikte dikilmemesi tavsiye edilir. Aşılama işlemi için en uygun zaman, ılıman bölgelerde sonbahar ve ilkbahar aylarıdır.

Verem aşısından (BCG) sonra kolda şişlik ve sertliğin nedeni, bağışıklık sisteminin aşıya verdiği tepkidir. Bu durum genellikle şu şekilde gelişir: Aşıdan yaklaşık bir ay sonra, önce sertlik sonra sivilce benzeri bir kızarıklık oluşur. Bu kızarıklık kabuk bağlar ve dökülür. 6 hafta içinde şişlik en büyük çapına ulaşır (10-20 mm). Kabuğun kopmasıyla püy akabilir ve ülser oluşabilir. Ülser genellikle 10. haftada iyileşir. Bu reaksiyon, aşı sonrası normal bir durum olarak kabul edilir ve genellikle 1-2 ay içinde geçer.

Turunç ağacına aşılanabilecek bazı meyve türleri: Tüm turunçgiller: turunç, portakal, limon, mandalina, greyfurt ve benzerleri; Ağaç kavunu. Ayrıca, turunç anaç üzerine limon, portakal veya mandalina aşı kalemleri de aşılanabilir. Aşılama, bitkilerin cinsini iyileştirmek ve daha iyi cins, verimli meyve almak için yapılır.

Kiraz göz aşısı, genellikle ilkbahar aylarının başlarında, yani mart ayının sonu ile nisan ayının başı arasında yapılır. Alternatif olarak, yaz aylarında da (Temmuz ayı ortalarından itibaren) göz aşısı yapılabilir, ancak bu dönemde başarı oranı biraz daha düşük olabilir. Sonbahar ve kış aylarında ise aşılama yapılması önerilmez, çünkü bu dönemlerde ağaçların dinlenme halinde olması nedeniyle aşıların tutma oranı oldukça düşer.

Nar ağacına çeşitli aşılar yapılabilir, bunlar arasında: Daldan dal aşısı. Göz aşısı. Kapatma aşısı. Nar aşısı, genellikle ilkbahar (mart-nisan), yaz (temmuz-ağustos) ve sonbahar (eylül-ekim) aylarında yapılır. Aşı yapılacak dalın sağlıklı ve hastalıksız olması, kullanılan kalemin taze ve istenilen çeşitten seçilmesi önemlidir.

İğde ağacına aşılanabilecek bazı meyve türleri: Malta eriği; Muşmula; Armut; Elma. İğde ağacı, genellikle aşısız meyve vermez.

Tetanoz aşısı, yaralanma durumunda 72 saat içinde yapılmalıdır. Ayrıca, daha önce aşılanıp aşılanmadığı bilinmeyen yetişkinlerde tetanoz aşılaması, Td (erişkin tip difteri-tetanoz) aşısı şeklinde uygulanır ve bu aşı, 10 yılda bir hatırlatma dozu ile desteklenir. Tetanoz aşısının tam koruması için ise bebeklik döneminde 2., 4., 6. aylarda ve 18. ayda beşli karma aşı uygulanır, ardından 48. ayda ve 13 yaşında pekiştirme dozları yapılır. Aşı uygulaması için en uygun zaman dilimi hakkında doğru bilgi almak için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Limon ağacı, turunç ağacına daha iyi cins ve verimli meyve elde etmek amacıyla aşılanır. Ayrıca, aşılama sayesinde tek bir ağaç üzerinde farklı turunçgil türleri yetiştirilebilir. Limon ağaçlarının çekirdekten değil, aşılamayla yetiştirilmesinin bir diğer nedeni ise, çekirdekten yetişen ağaçların meyve kalitesinin değişkenlik gösterebilmesidir.

Asma aşısında en iyi tutan aşı türü, kullanılan yöntem ve koşullara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak, en yaygın ve başarılı asma aşısı yöntemleri şunlardır: Göz Aşısı: Aşı kaleminin bir gözünün anaç bitkiye yerleştirilmesi ile yapılır. Yarma Aşı: Çapı 3 cm'ye kadar olan anaçlarda kullanılır ve en kolay uygulanan aşı yöntemlerinden biridir. Aşı işleminin başarısı, zamanlama, temiz aletler kullanımı ve doğru anaç-kalem seçimi gibi faktörlere de bağlıdır.