AraştırmaYöntemleri

Ankette kaç soru olması gerektiği, anketin amacına ve hedef kitlesine bağlı olarak değişir. Genel olarak, anket soru sayısı çok fazla olmamalıdır; çünkü soru sayısı arttıkça cevaplayan kişinin ilgisi azalır. Bazı öneriler: Ankette 5-10 arası açık uçlu soru kullanmaktan kaçınılmalıdır. Anketin ilk başlarında açık uçlu veya uzun sorular sorulmamalıdır. Önemli sorular ilk sıralara konulmalı ve benzer sorular bir araya toplanmalıdır. Anketin ön testi, soruların anlaşılırlığı ve tepki uyandıran soruların varlığı açısından yapılmalıdır.

Fenomenoloji ve Örnek Olay Deseni arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Fenomenoloji: - Odak: Bireylerin belirli bir fenomene yönelik deneyimlerinin anlamını keşfetmeyi amaçlar. - Yaklaşım: Betimleyici veya yorumlayıcı olabilir. Betimleyici fenomenolojide fenomeni tanımlamak ve anlamını ortaya çıkarmak önemlidir, yorumlayıcı fenomenolojide ise fenomeni tecrübe edenlerin görüşlerini yorumlamak yapılır. - Veri Toplama: Mülakat ve gözlem gibi yöntemlerle veri toplanır. 2. Örnek Olay Deseni: - Odak: Tek bir olayı veya birkaç olayı derinlemesine incelemek. - Yaklaşım: Olayın bütüncül bir şekilde anlaşılmasını sağlar. - Veri Toplama: Gözlem ve görüşme en çok kullanılan tekniklerdir. Özetle, fenomenoloji daha çok bireylerin deneyimlerine ve bu deneyimlerin anlamına odaklanırken, örnek olay deseni belirli bir olayın veya durumun detaylı analizini yapmayı hedefler.

Keşfedici karma yöntemde geçerlik ve güvenirlik sağlamak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: Araştırma sorularının dengeli formüle edilmesi. Farklı yöntemlerin güçlü yanlarının kullanılması. Üçgenleme (triangulation). Sıralı planlama. Etik hususlara dikkat edilmesi. Karma yöntem araştırmalarında geçerlik ve güvenirlik, dikkatli bir planlama ve her yöntemin eşit şekilde değerlendirilmesini gerektirir.

Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması (örnek olay) şu şekilde yapılır: 1. Araştırma probleminin belirlenmesi. 2. Kuramsal/kavramsal çerçevenin oluşturulması. 3. Araştırma sorusunun/sorularının yazılması. 4. Araştırma alanının/örnekleminin belirlenmesi. 5. Araştırmacı rolünün belirlenmesi. 6. Veri toplama araçlarının/stratejilerinin geliştirilmesi. 7. Veri toplama. 8. Veri analizi, bulguların betimlenmesi ve yorumlanması. 9. Sonuçların sınırlandırılması ve analitik genellemelere ulaşılması. Durum çalışmasında dikkat edilmesi gerekenler: Birden fazla yöntem kullanılarak daha zengin veri elde edilir. Araştırmacının durum veya durumlardan çıkardığı genel anlam çerçevesinde çıkarımlar yapılır. Genelleme yapmak mümkün değildir, amaç analitik genelleme yapmak ve kuramsal yapı oluşturmaktır. Durum çalışması, bir okulun, sınıfın, örgütün veya belirli bir olayın derinlemesine analiziyle "nasıl" ve "niçin" sorularına yanıt arar.

Case study (vaka çalışması) yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Ana mesajın belirlenmesi. 2. Duygusal olarak zengin bir dil kullanılması. 3. Tüm gerekli bölümlerin dahil edilmesi. 4. Kısa tutulması. 5. Doğru hizalama kullanılması. Case study, genellikle şu şekilde bir süreç izler: 1. Proje verilerinin toplanması. 2. Analiz yapılması. 3. Görselleştirme. Case study, dijital pazarlama, sosyal medya, UX deneyimi, web site tasarımı, video pazarlama, mobil uygulamalar, e-ticaret ve içerik pazarlama gibi alanlarda sıklıkla kullanılır. Case study yapma süreci, projenin niteliğine ve kullanılan yöntemlere göre değişiklik gösterebilir.

Dönüşümsel desenler, karma yöntem araştırmalarında kullanılan bir deneysel desen türüdür. Dönüşümsel desen, araştırmacının dönüşümsel bir çerçeve içinde şekillendirdiği bir tasarım şeklidir. Diğer deneysel desen türleri arasında AB deseni, ABAB deseni, ön test-son test kontrol gruplu seçkisiz desen, statik grup karşılaştırmalı desen gibi desenler bulunmaktadır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: prezi.com; quizlet.com; acikders.ankara.edu.tr.

Kolay toplama yöntemlerinden bazıları şunlardır: Basamak değerleri yöntemi. Yuvarlama yöntemi. Sayı çiftleri yöntemi. Sayıları parçalama yöntemi. Ayrıca, 3 basamaklı sayılarla toplama işlemlerinde şu yöntemler de kullanılabilir: 652 ile toplama. 793 ile toplama. Kolay toplama yöntemleri arasında şerit toplama gibi farklı yöntemler de bulunmaktadır. Kolay toplama yöntemleri, kişinin tercihine ve kullanım kolaylığına göre değişiklik gösterebilir.

Mimari araştırma yöntemleri arasında şunlar bulunmaktadır: Örnek olay incelemesi (case study). Tasarım öncesi veri toplama. Fotoğraf ve videolarla belgeleme. Yerinde deneyimleme. Bilgisayar destekli analiz programları. Söyleşiler. Ayrıca, yorumlayıcı-tarihsel, nitel, ilişkisel, deneysel, simülasyon ve modelleme, mantıksal argümanasyon gibi yöntemler de mimari araştırmalarda kullanılır.

9. sınıf tarihçinin araştırma yaparken kullandığı yöntemler şunlardır: 1. Tarama (Kaynak Arama). 2. Tasnif (Sınıflandırma). 3. Tahlil (Çözümleme). 4. Tenkit (Eleştirme). 5. Terkip (Sentez). Bu süreçte tarihçi, olayların meydana geldiği dönemin şartlarına göre değerlendirme yapar ve objektif davranır.

Netnografinin bazı avantajları: Kısa zamanda büyük veri toplama imkanı. Alanın sınırlı ve belirli olması. Hedef odaklı kişilere ulaşımın kolaylığı. Ekonomik olması. Toplulukların, sorular sorulmadan, gönüllü olarak bilgi paylaşması. Güncel durum ve hedef kitle hakkında bilgi edinme. İhtiyaç tabanlı inovasyonlara zemin hazırlayacak iç görüler elde etme. Ancak, netnografinin dezavantajları da bulunmaktadır, örneğin, bireylerin dijital alana yansıttıkları kimliklerin gerçek hayatta bir karşılığının olmaması ve verilerin yanıltıcı olma ihtimali gibi.

Dijitalleşmeyle birlikte araştırma yöntem ve tekniklerinde meydana gelen bazı değişiklikler şunlardır: Kaynaklara erişim kolaylığı. Zaman ve mekân tasarrufu. Yeni yöntem ve analiz imkânları. Daha geniş yaygınlık. Bilgi kirliliği ve güvenilirlik sorunları. Bağlamdan kopma riski. Teknolojiye bağımlılık. Yüzeysellik tehlikesi.

Kartopu örnekleme yöntemi, özellikle nitel araştırmalarda, belirlenmesi veya bulunması zor olan popülasyonlarla çalışırken kullanılır. Bu yöntem, aşağıdaki durumlarda tercih edilir: Erişilmesi güç popülasyonlar: HIV/AIDS gibi bulaşıcı hastalıklardan etkilenen veya evsiz bireyler gibi ulaşılması zor gruplar üzerinde çalışırken. Marjinal topluluklar: Gizli veya yasadışı faaliyetlere katılan, dışlanan veya marjinalize edilen topluluklar hakkında araştırma yaparken. Nadir hastalıklar: Progeria veya Alice Harikalar Diyarında sendromu gibi nadir hastalıklardan muzdarip bireylerle temas kurmak gerektiğinde. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen kişiler: Seks işçileri, cinsel saldırı mağdurları veya cinsel yönelimlerini açıklamak istemeyen bireylerden veri toplanması gerektiğinde. Ayrıca, kartopu örnekleme, üyelerin isimlerinin kolayca elde edilemediği veya insanların kimliklerini gizli tutmayı tercih ettiği durumlarda da kullanılır.

Prof. Dr. Ali Yıldırım ve Prof. Dr. Hasan Şimşek, "Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri" adlı kitabın yazarları olan iki akademisyendir. Kitapta ele alınan bazı konular: araştırma yöntemlerinde dönüşümler ve nitel araştırma; nitel araştırma desenleri ve süreci; nitel araştırmada etik; nitel araştırmada örneklem; nitel veri analizi; nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik; durum çalışması ve eylem araştırması; karma yöntem araştırmaları; nitel araştırmada sık yapılan hatalar; nitel araştırma sonuçlarının uygulanması. Prof. Dr. Ali Yıldırım ve Prof. Dr. Hasan Şimşek hakkında daha fazla bilgiye ulaşılamamıştır.

Ali Yıldırım ve Hasan Şimşek'in "Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri" kitabında ele alınan nitel araştırma yöntemlerinden bazıları şunlardır: Araştırma desenleri. Veri toplama yöntemleri. Nitel veri analizi. Geçerlik ve güvenirlik. Nitel araştırma sonuçları ve uygulama.

Odak grup çalışmalarında katılımcı sayısı genellikle 6 ila 12 kişi arasında değişir. Bu sayı, katılımcıların fikirlerinin tam olarak anlaşılabilmesi için idealdir. Bazı kaynaklara göre uygun katılımcı sayıları şu şekildedir: Byers ve Wilcox’a göre 8-12 kişi; MacIntosh’a göre 6-10 kişi; Kitzinger’e göre 4-9 kişi; Goss ve Leinbach’a göre 15 kişi; Morgan ve Gibbs’e göre 6-12 kişi; Edmunds’a göre 8-10 kişi.

Sistematik gözlem yöntemi, araştırmacının gerçek hayat içindeki bireylerin davranışlarını ve sosyal olayları bir plan dahilinde gözlemesi, izlemesi ve kaydetmesidir. Bu yöntemde: Önceden hazırlık yapılır. Standartlaştırılmış teknikler ve araçlar kullanılır. Denetim sağlanır. Sistematik gözlem, katılımsız bir gözlem türüdür. Sistematik gözlemin güçlü yönleri arasında doğrudan veri elde etme, geçerliliğin yüksek olması ve davranışların gerçekçi incelenmesi yer alır.

Bilgi ve enformasyon şu yollarla elde edilir: Veri toplama. Sınıflandırma ve düzenleme. İşleme. Anlam kazandırma. İçselleştirme. Bilgi ve enformasyon elde etme yöntemleri: Bireysel deneyim. Otoriter yol. Mistiksel yaklaşım.

Tasarım araştırmasında kullanılan bazı yöntemler: Birincil araştırma: Odak grupları, kullanılabilirlik oturumları, anketler ve görüşmeler gibi doğrudan kaynağa (müşterilere) yönelik yöntemler. İkincil araştırma: Kitaplar, makaleler veya internet gibi mevcut verilerin incelenmesiyle yapılan araştırma. Değerlendirme araştırması: Kullanılabilirlik ve etkileşimi değerlendirmek için yapılan, özetleyici ve biçimlendirici türleri bulunan araştırma. Tasarım deneyleri (design experiments): Bağlamsal müdahaleler yapılarak, tasarım, karar verme, analiz ve yeniden tasarım süreçlerinin yinelenen döngüsü içinde gerçekleştirilen araştırmalar. Prototip testleri: Tasarımın hedef kitle tarafından nasıl algılandığını ve kullanıcı deneyimini anlamak için yapılan testler. Kullanılabilirlik testleri: Web sitesi veya uygulamanın kullanıcılar tarafından ne kadar kolaylıkla kullanılabildiğini ölçmek için yapılan testler. A/B testleri: Farklı versiyonlardaki içerik, tasarım veya özelliklerin kullanıcılar üzerindeki etkisini incelemek için yapılan testler. Tasarım araştırmalarında kullanılan yöntemler, araştırmanın amacına ve bağlamına göre değişiklik gösterebilir.

Tümevarımsal yaklaşım, belirli gözlemlerden genellemeler çıkarmayı içeren bir araştırma yaklaşımıdır. Tümevarımsal yaklaşımın aşamaları: 1. Veri toplama. 2. Veri analizi. 3. Temaların tanımlanması. 4. Teorilerin geliştirilmesi. 5. Bulguların raporlanması. Tümevarımsal yaklaşım, bir konu hakkında çok az bilgi olduğunda veya mevcut teorilerin gözlemleri açıklamadığı durumlarda kullanılır.

Karma yöntemde iç ve dış geçerlik şu şekilde açıklanabilir: İç Geçerlik: Karma yöntem, birden fazla yöntem kullanılarak elde edilen bulguların geçerliliğini artırır. Üçgenleme protokolü gibi tekniklerle farklı yöntemlerden elde edilen veriler karşılaştırılır ve bu, çalışmanın genel geçerliliğini güçlendirir. Dış Geçerlik: Karma yöntem, nitel ve nicel verilerin karşılıklı olarak birbirlerinin sonuçlarını açıklaması sayesinde daha kapsamlı ve güvenilir sonuçlar elde edilmesini sağlar. Bu yöntem, tek bir yöntemin yetersiz kalabileceği durumlarda, ikinci bir yöntem kullanarak araştırmanın kapsamını genişletir. Karma yöntem araştırmalarında geçerliliği sağlamak için, nicel ve nitel araştırmayı geçerli kılma stratejilerinin uygulanması gereklidir.