AraştırmaYöntemleri

Sosyoloji hakkında yazılabilecek bazı konular şunlardır: Sosyolojinin Tanımı ve Amacı: Sosyoloji, toplum ve insanın etkileşimini inceleyen bir bilim dalıdır. Tarihsel Gelişimi: Sosyoloji, 19. yüzyılda sanayi toplumunun yarattığı sorunları çözme amacıyla ortaya çıkmıştır. Yöntemleri ve Yaklaşımları: Sosyolojide işlevselcilik, çatışma teorisi, sembolik etkileşimcilik gibi çeşitli yaklaşımlar bulunmaktadır. Araştırma Alanları: Sosyoloji, toplumsal sınıflaşma, demografi, suç bilimi, politik toplum bilimi gibi birçok alanda araştırmalar yapar. Önemi: Sosyoloji, sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel sorunların analizinde önemli bir rol oynar. Sosyologların Görevleri: Sosyologlar, toplumun içinde yaşayarak sorunlarına ortak olur ve çözüm üretirler. Disiplinlerarası İşbirliği: Sosyoloji, diğer sosyal bilimlerle işbirliği yaparak toplumsal dünyayı anlama çabasını sürdürür.

Faktör analizinde kaç faktör olması gerektiği, kullanılan yöntem ve kriterlere göre değişiklik gösterebilir. İşte bazı yöntemler ve kriterler: Kaiser Kriteri: Korelasyon matrisinden elde edilmiş özdeğerler içerisinden 1’den büyük olan özdeğer sayısı kadar faktör seçilmesini öngörür. Yamaç Eğim Testi (Cattell Scree Plot): Çizilen grafikte, eğimin kaybolmaya başladığı nokta, uygun faktör sayısı olarak belirlenir. Joliffe Kriteri: 0,7 değerinden yüksek olan özdeğer sayısı kadar faktörün belirlenmesini öngörür. Açıklanan Varyans Kriteri: Kümülatif varyans oranı %67, %75, %80 veya %90 gibi değerlere ulaşana kadar faktör belirlenmesini önerir. Horn Paralel Analizi: Rasgele değişkenler üreterek, mevcut verilerle aynı boyutlara sahip özdeğerleri hesaplar ve bu değerlere göre faktör sayısını belirler. Faktör sayısı, örneklem büyüklüğü, değişken sayısı ve analizin amacı gibi faktörlere de bağlıdır.

Arkeolojide toprak altının tespit edilmesi için kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Yüzey Araştırması: Ekip, kazıya başlamadan önce yüzeyde görülen kalıntılara ve eserlere göre bir ön değerlendirme yapar. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): Bölgenin topografik ve coğrafi verileri analiz edilerek olası kazı alanları belirlenir. Jeofizik Yöntemler: Yer radarı (Ground Penetrating Radar - GPR) gibi teknolojiler, mezar, bina temelleri gibi yapıları tespit eder. Uzaktan Algılama: Lidar teknolojisi ve uydu görüntüleri kullanılarak toprağın altındaki yapılar belirlenir. Yer Altı Görüntüleme Dedektörleri: Metal dedektörleri ve magnetometreler gibi cihazlar, toprak altındaki metal nesneleri ve diğer kalıntıları tespit eder. Bu yöntemler, arkeolojik çalışmaların daha hızlı ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlar.

Bilimsel araştırma yöntemleri, çeşitli durumlarda kullanılır: Teori geliştirme veya var olan kuramları test etme. Uygulama sorunlarına çözüm bulma. Program, ürün veya uygulamaların etkinliğini değerlendirme. Geçmişi anlama ve geleceği tahmin etme. Bilimsel araştırma yöntemlerinin seçimi, araştırmanın hedeflerine ve uygulanabilirliğine bağlıdır.

Tek denekli ve gruplu araştırmalar arasındaki temel fark, verilerin toplandığı birim ve karşılaştırma yöntemidir. Tek denekli araştırmalar: Genellikle tek bir denek üzerinden farklı zamanlarda veri toplanır. Temel karşılaştırma, deneğin zamana bağlı olarak gösterdiği gelişimle ilgilidir. Örnek: Bir çocuğun çeşitli özellikler bakımından nasıl bir gelişim gösterdiğine bakılır. Gruplu araştırmalar: Veriler çok sayıda denekten toplanır. Bağımlı değişken üzerinde etkisi incelenen faktör (bağımsız değişken) sayısına göre tek faktörlü ya da çok faktörlü olabilir. Gruplar arası, grup içi (tekrarlı ölçümler) ve karışık desenler olarak sınıflandırılır. Örnek: Depresyon için kullanılan ilacın dozunun etkisi incelenirken, denekler üç gruba ayrılır: 2 ml, 1 ml ve 0 ml ilaç alan gruplar.

Tanrı Algısı Ölçeği (TA): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Özlem Güler tarafından 2007 yılında gerçekleştirilen ve bireyin Tanrı algılarını ölçmeyi amaçlayan bir ölçek geliştirme çalışmasını ifade eder. Çalışmanın süreci: Madde Havuzu Oluşturma: 32 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. Uygulama: Ölçek, 20-60 yaş arasındaki 535 kişiye uygulanmıştır. Analiz: Madde-toplam korelasyonu, Cronbach-alfa, faktör analizi ve diğer yöntemlerle veriler analiz edilmiştir. Sonuçlar: Güvenirlik: Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .83 olarak bulunmuştur. Geçerlik: Faktör analizi, ölçeğin beş faktörden oluştuğunu ve toplam varyansın %55,6'sını açıkladığını ortaya koymuştur. Bu çalışma sonucunda, Tanrı Algısı Ölçeği'nin güvenilir ve geçerli bir ölçek olduğu belirlenmiştir.

Arkeolojik yüzey araştırması şu adımlarla yapılır: 1. Amaç ve kapsamın belirlenmesi: Araştırmanın hedefleri net bir şekilde formüle edilir. 2. Literatür çalışması ve gerekli belgelerin derlenmesi: Bölge hakkında önceden yapılmış araştırmalar toplanır. 3. Saha çalışması: - Ekstansif (yaygın) yüzey araştırması: Genel bir tarama yapılır. - Intensif (yoğun) yüzey araştırması: Daha detaylı incelemeler gerçekleştirilir. 4. Belgeleme: - Buluntular bir haritaya işlenir ve bir veri tabanında saklanır. - Hava fotoğrafları ve jeofiziksel yöntemlerden yararlanılabilir. 5. Analiz ve değerlendirme: Toplanan veriler analiz edilir ve yorumlanır. 6. Yayın: Araştırma sonuçları bilimsel bir rapor veya makale olarak yayımlanır. Yüzey araştırması, bir bölgede yerleşim yeri var olmuşsa, kalıntıların toprak altında olsa bile yüzeyde izlerinin görülebileceği ön bilgisine dayanır.

Corbin ve Strauss'un 1990 tarihli çalışması, "Grounded Theory Araştırması: Prosedürler, Kanonlar ve Değerlendirme Kriterleri" başlıklı makale, temel teori araştırma yöntemlerinin prosedürlerini, kanonlarını ve değerlendirme kriterlerini ele almaktadır. Bu çalışmada, temel teori yönteminin (GTM) veri toplama ve analiz arasındaki sürekli etkileşim yoluyla, ampirik fenomenlere sıkı sıkıya bağlı bir teori geliştirme süreci olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca, Corbin ve Strauss'un 2007 yılında yayımlanan "Temel Nitel Araştırma: Yerleşik Teori Geliştirme Teknikleri ve Prosedürleri" kitabı, nitel araştırma ve temel teori konularında öğrencilere ve araştırmacılara rehberlik etmektedir.

Gözleme, Türk mutfağında yaygın olarak tüketilen bir hamur işidir ve genellikle geleneksel bir kahvaltı veya hafif atıştırmalık olarak kabul edilir. Gözlemenin temsil ettiği belirli bir kavram veya sembol bulunmamaktadır. Ancak, gözlemenin tarih boyunca saray mutfaklarında ve Anadolu'da yaygın olarak tüketilmesi, Türk gastronomisindeki önemini göstermektedir. Gözlemenin içeriği, bölgeye ve kişisel tercihlere göre değişiklik gösterebilir ve çeşitli etler, sebzeler, mantarlar, peynirler ve baharatlarla doldurulabilir.

Evreni temsil eden örneklem, "temsili örneklem" veya "temsili örnek" olarak adlandırılır. Temsili bir örneklem, aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: Temsil yeteneği: Örneklem büyüklüğü yeterli olmalı ve evrendeki dağılıma çeşit ve oran yönünden benzer olmalıdır. Yöntem: Örneklem, olasılıklı örneklem yöntemlerinden biriyle seçilmelidir. Seçim: Seçimlerde yan tutulmamalı ve uygun örnekleme yöntemi kullanılmalıdır. Temsili örneklemler, istatistik yardımıyla evrenin tamamına genelleme yapma imkanı tanır, ancak bu genellemede çeşitli hatalar söz konusu olabilir.

Bilimsel araştırmalarda yapısal etmenler ve evreler şunlardır: Tasarım Evresi: Araştırma probleminin seçilmesi ve formüle edilmesi. Soruların, amaçların, araştırma hipotezlerinin ve tanımlanan değişkenlerin ifade edilmesi. Yöntembilim Evresi: Verileri toplama yöntem ve araçlarının seçimi. Çalışma evreninin ve örneklemin belirlenmesi, verilerin toplanması. Veri toplama biçiminin tanımlanması. Toplanan verilerin analizinin yapılması. İşleme Evresi: Sonuçların özetlenmesi. Mantıksal değerlendirmelerin yapılması. Önemli önerilerin tekrarlanması. Bilimsel araştırma süreci, bir sorunun sorulmasıyla başlar, sorudan hareketle düşünme sürecine geçilir ve sorulan soruya bir yanıt bulunmasıyla süreç sona erdirilir.

Tematik analiz, çeşitli araştırma yöntem ve tekniklerine uygundur, bunlar arasında: Görüşmeler ve odak grupları. Açık uçlu anketler. Büyük veri setleri. Araştırma tekniklerine göre ise tematik analiz, tümevarımsal ve tümdengelimsel yaklaşımlara ayrılır. Tümevarımsal tematik analiz, veri toplama ve analiz sürecinde herhangi bir ön yargı olmaksızın temaların verilerin kendisinden ortaya çıkmasını sağlar. Tümdengelimsel tematik analiz, analize rehberlik eden önceden var olan bir teori veya çerçeve ile başlar. Tematik analiz, ayrıca kültürlerarası araştırmalar için de uygundur; araştırmacılar, farklı gruplar veya bağlamlar arasındaki kültürel kalıplar ve farklılıklar hakkında içgörü oluşturmak için bu yöntemi kullanabilirler.

Yanlış. Deneysel olmayan yöntemlerde veriler arası korelasyona bakılır. Deneysel olmayan araştırmalar, değişkenler arasındaki ilişkileri manipülasyon olmadan inceler ve bu ilişkilerin yönünü ve gücünü ortaya çıkarmaya çalışır.

Yıldırım ve Şimşek'in nitel araştırma yöntemleri arasında şunlar yer alır: Araştırma desenleri: Kültür analizi, olgubilim, kuram oluşturma, durum çalışması ve eylem araştırması. Veri toplama yöntemleri: görüşme; odak grup görüşmesi; gözlem; doküman incelemesi; mecazlar yoluyla veri toplama. Veri analizi: Betimsel ve içerik analizi. Geçerlik ve güvenirlik: Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirliğin sağlanması için izlenen stratejiler. İnternet yoluyla nitel araştırma: Nitel araştırma ve sık yapılan hatalara ilişkin bölümler.

Kesitsel yöntem, belli bir grup çocuğun belli bir zaman dilimindeki durumunu betimlemek için kullanılan araştırma yöntemidir. Bu yöntemde, farklı yaş gruplarındaki çocuklar aynı anda test edilir, gözlemlenir veya ölçülür. Kesitsel yöntemin avantajları arasında hızlı ve pratik veri toplama imkanı bulunurken, dezavantajları arasında ise bireysel gelişim süreçlerinin uzun vadede gözlemlenememesi ve çeşitli karıştırıcı etkileri kontrol etmede yetersiz kalması yer alır.

"Özdeş örneklem" ifadesi, istatistik ve araştırma yöntemlerinde kullanılan bir terim değildir. Ancak, örneklem kavramı hakkında bilgi verilebilir. Örneklem, bir evrenin tamamının ölçülemediği durumlarda, evreni temsil edebileceğine inanılan, rassal seçilmiş ve yeterli büyüklükteki kümedir. Örneklem türleri iki ana kategoriye ayrılır: 1. Olasılıklı Örnekleme: Popülasyonun her üyesinin eşit veya bilinen bir seçilme şansına sahip olduğu rastgele teknikleri içerir. 2. Olasılıklı Olmayan Örnekleme: Katılımcıların seçiminin olasılık dışındaki faktörlere dayandığı yöntemleri kapsar.

Nitel araştırmalarda derinlemesine görüşme, araştırmacı ile görüşmeci arasında yüz yüze, internet ortamında, telefonla veya mail yoluyla gerçekleştirilen sözlü bir veri toplama tekniğidir. Amaçları: Görüşmeci kişinin deneyimlerini, düşüncelerini ve algılarını ortaya çıkarmak. Bilinmeyenleri gün yüzüne çıkarmak ve yeni şeyler keşfetmek. Özellikleri: Esnek yapı: Görüşmeci, görüşülen kişiye uygun alanları ele alabilir. İnteraktif: Görüşmeci, görüşme sırasında üretilen materyali işler ve katılımcıyı teşvik eder. Derinlemesine: Birçok sondalama tekniği kullanılarak sonuçlar keşif ve açıklama yoluyla anlaşılır. Üretken: Yeni bilgiler yaratır. Bu yöntem, sosyoloji, tıp, antropoloji gibi birçok disiplinde ayrıntılı ve çok boyutlu veri elde etmek için tercih edilir.

Evet, fen içerikli kavram anlama düzeylerinin ve bilimsel süreç becerilerinin etkisini ölçmek için yarı yapılandırılmış görüşme formu ardından test vermek ve bu şekilde bir çalışma tamamlamak mümkündür. Bu tür bir çalışmada, yarı yapılandırılmış mülakat formu ile veri toplanabilir ve verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılabilir. Ancak, testin uygulanacağı grubun, test edilecek kavramlar hakkında bilgi sahibi olması önemlidir.

Korelasyonel ve deneysel araştırmalar arasındaki temel farklar şunlardır: Amaç: Korelasyonel araştırmalar, iki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkileri ve neden-sonuç ile ilgili ipuçları elde etmeyi amaçlar. Deneysel araştırmalar, bir değişkenin diğerine neden olup olmadığını test eder ve değişkenler arasındaki ilişkileri nedensel olarak açıklamayı hedefler. Yöntem: Korelasyonel araştırmalarda, araştırmacı herhangi bir müdahale yapmadan verileri toplar ve istatistiksel analizlerle ilişkiyi belirler. Deneysel araştırmalarda, araştırmacı bağımsız değişkeni manipüle eder ve bağımlı değişken üzerindeki etkisini gözlemler. Sonuçların Kesinliği: Korelasyonel araştırmalarda, bir değişkenin diğerine neden olduğunu kesin olarak söylemek mümkün değildir. Deneysel araştırmalarda, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi daha kesin bir şekilde incelenebilir. Örnek olarak, korelasyonel bir araştırmada, istatistik çalışmanın mutluluk seviyesini düşürüp düşürmediği incelenirken, deneysel bir araştırmada, bir gruba istatistik yaptırılıp diğer gruba hiçbir şey yaptırılmadan mutluluk seviyeleri ölçülebilir.

Derleme çalışması yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Konunun belirlenmesi. 2. Amaçın belirlenmesi. 3. Başlığın belirlenmesi. 4. Ana hatların oluşturulması. 5. Bilgi toplama. 6. Bilgilerin sınıflandırılması. 7. Derlemenin oluşturulması. 8. Yayınlama. Derleme çalışmaları, belirli bir konu, araştırma alanı veya teori bağlamında ilgili literatürü kapsamlı bir şekilde gözden geçirir, güncel durumunu tanımlar ve eleştirel olarak değerlendirir. Derleme çalışması yaparken bir uzmana danışılması önerilir.