AnlatımTeknikleri

Üç çeşit bakış açısı şunlardır: 1. Kahraman Bakış Açısı: Bu bakış açısında olayları anlatan karakter aynı zamanda hikayenin ana kahramanıdır. 2. Gözlemci Bakış Açısı: Olayları dışarıdan bir gözlemci aktarır. 3. Hakim (İlahi) Bakış Açısı: Anlatıcı, hikayedeki tüm karakterlerin düşünce ve duygularını bilir.

Dolaylı anlatım ve dolaylama farklı kavramlardır. Dolaylama, bir kelimeyle söylenebilecek bir kavramın birden fazla kelimeyle anlatılmasıdır. Dolaylı anlatım ise, herhangi bir konuyla ilgili olan bir şeyi başkasından öğrenerek diğer kimselere aktarmaktır.

Zıtlık sanatı (tezat), edebi eserlerde ve günlük dilde çeşitli nedenlerle kullanılır: 1. Metnin etkisini artırmak: Zıt duyguların, düşüncelerin veya durumların bir arada kullanılması, metnin daha etkileyici ve akılda kalıcı olmasını sağlar. 2. Estetik ve derinlik katmak: Sanat eserlerine derinlik ve çeşitlilik katarak izleyiciye farklı duygular ve düşünceler uyandırır. 3. İletişimde vurgu sağlamak: Zıtlıkların kullanımı, yazarın mesajlarını daha güçlü bir şekilde iletmesine ve okuyucunun dikkatini çekmesine yardımcı olur.

Paragrafta sayıp dökmelere yer vermek, bir işin türlü hallerini veya bir şeyin bütün parçalarını zihne çarpacak şekilde art arda sıralayıp söylemek anlamına gelir.

Üslûp ve anlatım arasındaki fark şu şekilde özetlenebilir: - Üslûp, bir yazarın veya konuşmacının dili kullanma biçimi, ifade tarzı ve anlatım tekniklerini içerir. - Anlatım ise, bir metnin içeriğini ve olayları aktarma şeklini ifade eder.

Kısa hikayelerin özellikleri şunlardır: 1. Kısalık ve Yoğunluk: Genellikle 1000 ile 7500 kelime arasında olup, her kelime önemlidir ve anlatımın özünü destekler. 2. Açıklık ve Belirsizlik: Hikayeler, okuyucunun hayal gücüne hitap eden şekillerde yazılır ve açık bırakılan noktalar farklı yorumlamalara olanak tanır. 3. Tematik Derinlik: Kısa olmalarına rağmen derin temalar içerir, insan doğası, duygular ve toplumsal sorunlar gibi konuları ele alır. 4. Minimalist Teknikler: Dil sade ve doğrudan kullanılır, fazla detaylardan kaçınılır. 5. İroni ve Sürpriz Unsurları: Hikayelerde sık sık ironi ve beklenmedik sonlar yer alır. 6. Çeşitli Türlerde Olabilirlik: Fantastik, dramatik veya mizahi tarzda olabilirler. 7. Yoğun Duygusal Etki: Kısa olmalarına rağmen güçlü ve kalıcı bir duygu bırakma eğilimindedirler.

Bir hikaye yazarken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır: 1. Konu Seçimi: Hikayenin ilk aşaması, temanın ve konunun belirlenmesidir. 2. Karakterler: Hikayeye uygun kişiliklerde ve yeterli sayıda karakter belirlenmelidir. 3. Anlatıcı ve Bakış Açısı: En uygun anlatıcı seçilmeli ve anlatıcının bakış açısı belirlenmelidir. 4. Olay Örgüleri: Seçilen konuya ve karakterlere uygun bir şekilde olayların zincirleme bir şekilde oluşturulması gerekir. 5. Mekan ve Zaman: Hikayenin geçtiği yer ve zaman unsurları net bir şekilde belirlenmelidir. 6. Anlatım Biçimleri: Öyküleme ve betimleme gibi anlatım biçimlerinin ustalıkla kullanılması gerekir. 7. Dil Bilgisi Kuralları: Hikayenin dil bilgisi kurallarına uygun olması, okuyucunun metni daha kolay anlamasını sağlar.

Hikaye çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Kısa Hikaye: Sınırlı bir zaman diliminde ve az sayıda karakterle olayların yoğun bir şekilde anlatıldığı hikaye türüdür. 2. Roman: Uzun bir anlatıma sahip, birden fazla karakter ve karmaşık olay örgülerini içeren edebi türdür. 3. Masal: Genellikle fantastik unsurlar içeren ve öğüt verici bir amaca hizmet eden, geleneksel anlatım yöntemleri ile nesilden nesile aktarılan hikayelerdir. 4. Efsane: Tarihsel bir temele dayanan ve toplumların kültürel mirasını yansıtan, tanrılar, kahramanlar ve doğaüstü varlıklar etrafında dönen hikayelerdir. 5. Durum Hikayesi (Çehov Tarzı): Olaylardan çok, tek bir an veya durumu işleyen, gözlemlere yer veren hikaye türüdür. 6. Olay Hikayesi (Maupassant Tarzı): Bir dizi olayın peş peşe ve okuru sıkmadan anlatıldığı, karakterlerin duygu ve düşüncelerine az yer verilen hikaye türüdür. 7. Toplumsal Gerçekçi Hikaye: Toplumun sorunlarına ışık tutmak amacıyla yazılan, süslü kelimelerden uzak, yalın bir dille kaleme alınan hikayelerdir. 8. Gotik Hikaye: Mistik ve akıl yoluyla anlaşılması mümkün olmayan konuları işleyen, sembolik bir dilin yoğun olarak kullanıldığı hikaye türüdür. 9. Mizah Hikayesi: Temel amacı güldürmek ve eğlendirmek olan, karakterleri genellikle halkın içinden seçilen hikayelerdir. 10. Korku Hikayesi: Okuyucunun korku ve heyecan duymasını sağlayan, gotik hikayelerle benzer özellikler taşıyan hikayelerdir.

Alegorik anlatım, bir metinde doğrudan değil, çeşitli simgeler ve semboller aracılığıyla bir mesajın iletilmesi yöntemidir. Bu anlatım biçiminde, soyut kavramlar veya durumlar, somut karakterler veya olaylar üzerinden temsil edilir. Alegorik anlatımın kullanıldığı bazı sanat dalları: - edebiyat (masallar, fabllar, hikayeler, romanlar); - resim; - heykel.

Didaktik anlatımın özellikleri şunlardır: 1. Öğretici ve eğitici amaç: Didaktik anlatım, bilgi veya beceri aktarımını hedefler. 2. Açık ve anlaşılır dil: Karmaşık terimlerden ve teknik jargondan kaçınılır, basit ve anlaşılır bir dil kullanılır. 3. Mantıklı yapı: Konu, tüm detaylarıyla mantıklı bir sırayla sunulur. 4. Görsel ve işitsel araçlar: Grafikler, tablolar, resimler ve videolar gibi görsel öğeler kullanılarak öğrenme desteklenir. 5. Katılımcılığın teşviki: Öğrenenleri pasif alıcı yerine aktif katılımcı yapar, sorular ve etkileşimli aktivitelerle öğrenme deneyimi zenginleştirilir. 6. Kişiselleştirme: Farklı öğrenme stilleri ve hızları dikkate alınarak kişiselleştirilir.

Yinelemenin amacı, bir kelimenin veya yapının tekrarlanarak anlamın güçlendirilmesi veya vurgulanmasıdır. Ayrıca yineleme, ritmik bir etki yaratmak, bir duyguyu yoğunlaştırmak veya anlatımı güzelleştirmek gibi amaçlarla da kullanılır.

Mübalağa (abartma) çeşitli amaçlarla kullanılır: 1. Edebi Eserlerde: Şiir, roman ve hikaye gibi edebi türlerde duygusal etki yaratmak ve anlatımı güçlendirmek için kullanılır. 2. Günlük Konuşmalarda: Duyguları ve deneyimleri daha güçlü bir şekilde ifade etmek için günlük dilde sıkça başvurulur. 3. Reklamcılıkta: Ürünlerin faydalarını abartarak tüketicinin ilgisini çekmek ve reklamın etkisini artırmak için kullanılır. 4. Komedi ve Mizahta: Mizahi unsurlar yaratmak ve espri anlayışını güçlendirmek amacıyla kullanılır.

Hikaye, gerçek veya tasarlanmış bir olayı kişi, yer ve zaman unsurlarıyla birlikte anlatan edebi bir eserdir. Hikayelerde yazarlar, olayları anlatırken çeşitli anlatım teknikleri kullanırlar: - Anlatma tekniği: Olayları, kahramanları, zamanı ve mekanı bütün olarak anlatır. - Gösterme tekniği: Eylemlerin oluş biçimlerini ve nasıl sonuçlandıklarını gösterir. - Bilinç akışı tekniği: Kahramanın iç dünyasını doğrudan okuyucuya aktarır. - Diyalog tekniği: Hikayedeki kişilerin karşılıklı konuşmasını içerir. Hikayeler, olay hikayesi ve durum hikayesi gibi türlere ayrılır.

Anlatım biçimleri dört ana başlıkta incelenir: 1. Betimleme (Tasvir Etme). 2. Öyküleme (Hikâye Etme). 3. Açıklama (Açıklayıcı Anlatım). 4. Tartışma (Tartışmacı Anlatım).

Tartışma ve tartışmacı anlatım arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Tartışma: Bir konuda karşıt görüşlerin sergilendiği ve yazarın kendi görüşünü doğru olarak kabul ettirmeye çalıştığı bir tekniktir. 2. Tartışmacı Anlatım: Bir konuyu farklı açılardan ele alarak bir görüşü savunmayı veya karşıt görüşleri çürütmeyi amaçlayan bir anlatım türüdür.

Hikaye, yaşanmış veya tasarlanmış bir olayın söz veya yazı ile anlatılmasıdır. Hikayenin anlattığı şeyler: - Olay: Hikayede genellikle tek bir kısa olay ele alınır ve bu olay üç bölümde gelişir: giriş, gelişme ve sonuç. - Kişiler: Hikayedeki olaylar, kişi veya kişilerin başından geçer ve bu kişiler ayrıntılı bir şekilde tanıtılır. - Yer ve zaman: Olayların geçtiği çevre ve zaman sınırlıdır, detaylı tasvir edilmez. Hikayeler, romandan farklı olarak daha yalın, anlaşılır ve özlü bir anlatım içerir.

Doğrudan ve dolaylı anlatım örnekleri: Doğrudan anlatım örnekleri: 1. "Bu kitabı hiç okumadım." dedi Rahmi dayım dün. 2. "Verdiğim bu testlerdeki sorular evde gidince çözmelisiniz." dedi dershanedeki edebiyat öğretmenimiz. 3. "Okuyorum teyzeciğim." diye seslendi elindeki gazeteden gözlerini ayırmadan. 4. "Güzel hayat isteyen güzel insan biriktirsin." demiştir Cemal Süreyya. 5. "Öğretmenler yeni nesil sizin eseriniz olacak." demiş Atatürk. Dolaylı anlatım örnekleri: 1. Rahmi dayım, bu kitabı hiç okumadığını söyledi. 2. Edebiyat öğretmenimiz, testlerdeki soruların evde çözülmesini istedi. 3. Elindeki gazeteden gözlerini ayırmadan teyzesine okuduğunu belirtti. 4. Cemal Süreyya, güzel hayat isteyenlerin güzel insan biriktirmesi gerektiğini söyledi. 5. Atatürk, yeni neslin öğretmenlerin eseri olacağını ifade etti.

Başat karakter, edebiyatta belli bir karakteri sağlayan alel gen bakımından heterozigot olan, yani o genden yalnız bir tane taşıyan bireyde ortaya çıkan ayırt edici nitelik anlamına gelir. Ayrıca, anlatmaya bağlı metinlerde olayın merkezinde bulunan, ait olduğu toplumsal sınıfın veya zümrenin tipik özelliklerini üzerinde taşıyan kişi olarak da tanımlanabilir.

Edebiyatta dört temel bakış açısı bulunmaktadır: 1. Hakim (İlahi – Tanrısal) Bakış Açısı: Anlatıcı, tüm karakterlerin düşünce ve duygularını bilir ve olayları her şeyi gören ve bilen bir pozisyonda aktarır. 2. Kahraman Bakış Açısı: Anlatıcı, hikayenin merkezindeki karakterdir ve olayları kendi perspektifinden, kişisel deneyim ve duyguları çerçevesinde anlatır. 3. Gözlemci Bakış Açısı: Anlatıcı, hikayenin içinde yer alan bir karakter değildir, olayları dışarıdan izler ve tarafsız bir şekilde aktarır. 4. Çoğulcu Bakış Açısı: Birden fazla karakterin perspektifini ve düşüncelerini içerir, hikayeyi farklı karakterlerin gözünden çok yönlü bir şekilde anlatır.

Mübalağanın (abartmanın) amacı, bir durumu, olayı veya duyguyu olduğundan daha büyük ya da daha küçük göstererek anlatımı daha etkileyici ve çarpıcı hale getirmektir. Bu söz sanatı, aşağıdaki hedeflere ulaşmak için kullanılır: - Vurgulama: Olayın veya durumun önemini ve etkisini vurgulamak. - Dinleyici veya okuyucuda etki yaratma: İzleyenlerde derin izler bırakmak ve güçlü duygusal tepkiler uyandırmak. - Edebi eserlerde: Eserdeki tasvirleri ve duyguları daha çarpıcı kılarak iz bırakan bir etki yaratmak.